Крсна Пештера
Крсна Пештера[2] (словенечки: Križna jama, германски: Kreuzberghöhle[3]) — пештера што лежи во триаголникот помеѓу Лошко Поле, Церкнишко Поле и Блошка Висорамнина. Помеѓу карстните пештери, пештерата е позната во светот по своите подземни езера. Ги има 22 во проодите Језерски и Писани, а заедно со проодот Блата ги има повеќе од 40. Езерата се образувале зад прегради, чиешто образување е условено од излачувањето на калцитот од водата. Крајно бавнорастечките прегради (до 0,1 мм годишно) и нивната кршливост се главната пречка за масовен туризам во пештерата и за ограничување на дневните туристички посети на водниот дел од пештерата на 4 лица. Главно начело при посетата на пештерата е да се ограничат последиците од туристичката посета на преградите на ниво на природно самообновување, што ја држи Крсна Пештера меѓу најдобро зачуваните туристички пештери во Словенија. Пештерата била организирана за туристички посети во 1950-тите години од 20 век, кога за неа се грижело Туристичкото друштво Лошка Долина. Подоцна со него управувало Друштвото за истражување на пештери Љубљана. Од 90-тите години на 20 век до денешен ден, на примерен начин се грижи Здружението на вљубеници во Крсната Пештера.
| Крсна Пештера Križna jama | |
|---|---|
 Крсната Пештера кај Венецијанското пристаниште (Beneški pristan) | |
| Место | Југоисточна Словенија |
| Координати | 45°44′39″N 14°27′52″E / 45.74417° СГШ; 14.46444° ИГД |
| Длабочина | 32 м |
| Должина | 8273 м |
| Откриена | 1832 |
| Геологија | доломит, карст |
| Влезови | 1 |
| Пристап | пешки и со чамец |
| План | plan |
| Регистар | 65 [1] |
Крсната Пештера првпат била опишана во 1832 година, а водениот дел, кој е и најубав, словенечките спелеолози го истражувале дури по 1926 година. Во Калварија, кој е воедно и највпечатливиот дел од Крсната Пештера, пештерата се дели на северниот проод Блата и североисточниот проод Писани. Главниот дел од проодот Блата е помалку занимлив поради поскромните формации, имено само најсеверниот крај е богат со сталактитни формации. Проодот Писани, до кој може да се пристапи само со чамец, е позанимлив поради неговите подземни езера и богато осветлените пештерски сали. Од страна е споен со Матјажовиот проод со моќните столбови на кралот Матјаж. Завршува во близина на најголемата област во пештерата, Кристалната Гора. Продолжението возводно кон Блошката Висорамнина не е истражено. Крсната Пештера хидролошки продолжува низводно низ сифон длабок повеќе од 124 м во Новата Крсна Пештера. Врската меѓу пештерите се уште не е пронајдена и покрај многуте обиди во минатото.
Заднината на подземниот тек на водата се околните ридови, што ја објаснува многу стабилната температура на водата (околу 8 °C), презаситеноста на водата со калцит и исклучително чистата вода при нормални и ниски нивоа на вода. Само на високите водостои, кога се подига карстниот водостој, низ него течат делови од потоците Фаровшчица и Блошчица. За време на овие настани во пештерата влегува и загадувањето од платото Блошка. Во Крсна Пештера има подземен остров.
До 2000 година, во неа биле откриени дури 45 подземни (троглобионтни) животински видови, што според различноста ја рангира на 4-то место во светот.
Археолошки остатоци
уредиКрсна Пештера има едно од најголемите наоѓалишта на скелети од пештерска мечка во овој дел на Европа. Покрај изобилството на коски од пештерска мечка, во влезниот дел на пештерата пред првото езеро се откриени и керамички и литски остатоци од енеолитот.
Случката од јануари 2024 година
уредиНа 6 јануари 2024 година во 8 часот, тројца туристи со водич и водич приправник заминале на туристичка обиколка на пештерата. Поради ненадејните дождови и поинаквата хидролошка прогноза, нивото на водата брзо се покачило пред посетата на пештерата. Бидејќи не се вратиле во проценетите 15 часа, другите водичи отишле да ги бараат. Не можеле да ги најдат, па околу 17:25 часот ја активирале Пештерската спасителна служба.
Изутрина, околу 4 часот, спасувачите ги пронашле исчезнатите лица во пештерата на местото викано Крсна Гора. Исчезнатите лица биле пронајдени на приближно 2 километри од влезот во пештерата под Крсна Гора на дел кој секогаш останува сув и се наоѓал на 10 метри над нивото на водата. Сите од групата биле безбедни и во добра здравствена состојба. На 8 јануари во попладневните часови биле извлечени од пештерата.
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ „Križna jama“. Посетено на 4 април 2024.
- ↑ Copeland, Fanny Susan; Kuščar, Ludvik (1930). „The Unexplored Caves of Slovenia“. Discovery: The Popular Journal of Knowledge. 11: 160.
- ↑ Laas und Čabar (map, 1:75,000). Vienna: K.u.k. Militärgeographisches Institut. 1903.
Надворешни врски
уреди
Крсна Пештера на Ризницата ?- Cross Cave on Geopedia
- Cross Cave. Official webpage.
- Cross Cave. A map and a virtual panorama.
