Климатски промени во Холандија
Климатските промени веќе ја имаат зафатено Холандија. Просечната температура во Холандија се зголемила за повеќе од 2°C од 1901 до 2020 година.[1] Климатските промени резултирале со зголемена фреквенција на суши и топлотни бранови. Бидејќи значајни делови од Холандија се вратени од морето или на друг начин се многу блиску до нивото на морето, Холандија е многу ранлива на покачување на нивото на морето.
Холандија ја има четвртата најголема емисија на стакленички гасови по глава на жител во Европската унија,[2] делумно поради големиот број крави.[3] Холандската влада си поставила цели за да ги намали емисиите во наредните неколку децении. Холандскиот одговор на климатските промени е поттикнат од голем број уникатни фактори, вклучително и поголеми планови за зелено закрепнување од страна на Европската унија во лицето на СОВИД-19 и судски спор за климатските промени, Фондацијата држава Холандија против Ургенда, која создаде задолжително ублажување на климатските промени преку намалување на емисиите за 25% под нивоата од 1990 година.[4][5] Во 2021 година емисиите на CO 2 биле намалени за 14% во споредба со нивоата од 1990 година.[6] Целта на холандската влада е да ги намали емисиите во 2030 година за 49%.[7]
Емисии на стакленички гасови
уредиВо Холандија, научниците ја сметаат континуираната зголемена концентрација на стакленички гасови во атмосферата како главна причина за климатските промени. Преку процесот на глобално затоплување, температурата се зголемува а како резултат на тоа се зголемува и нивото на морето исто така. Во обид да ги намали емисиите на стакленички гасови, холандската влада презема мерки за ублажување и соработува со недржавни актери. Холандската влада исто така презема и мерки за адаптација за да ја заштити државата од последиците на климатските промени.[8]
Целите на Холандија за намалување на емисијата на стакленички гасови беа утврдени во Законот за климата на 28 мај 2019 година.[9] Климатскиот план, Националниот енергетски и климатски план и Националниот климатски договор ги содржат политиката и мерките за постигнување на овие климатски цели.[8][10] Националниот договор за климата, кој беше склучен во јуни 2019 година, содржи договори со секторите за тоа што тие ќе направат за да помогнат во постигнувањето на климатските цели.[11] Секторите кои учествуваат се: електрична енергија, индустрија, градежна средина, сообраќај и транспорт и земјоделство. Во овој чин холандската влада изјави дека сака да ги намали емисиите на стакленички гасови во Холандија за 49% до 2030 година, во споредба со нивоата од 1990 година, и намалување од 95% до 2050 година.[10]
Европски зелен договор
уредиНа 11 декември 2019 година, претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, го презентирала Европскиот зелен договор.[12][13] Овој зелен договор е стратегија за раст за трансформирање на ЕУ во климатско неутрална и кружна економија, притоа зачувувајќи ја конкурентноста на Европа.
На 14 јули 2021 година, Европската комисија ги претставила првите предлози од својот пакет „Фит за 55“[14] Пакетот предлози има за цел да обезбеди кохерентна и избалансирана рамка за постигнување на целта од 55 проценти намалување во 2030 година, додека:
- обезбедување праведна и социјално правична транзиција
- одржување и зајакнување на иновациите и конкурентноста на индустријата на ЕУ, истовремено обезбедувајќи еднакви услови за играње во однос на економските оператори од трети земји
- поткрепувајќи ја позицијата на ЕУ како водечки во глобалната борба против климатските промени
Европската комисија, Европскиот парламент и земјите-членки во моментов преговараат за предлозите во овој пакет. Холандија се залага за брзо завршување на овие преговори, притоа задржувајќи ја севкупната амбиција на предлозите да се осигура дека ќе продолжи да додава до 55 проценти намалување.[12]
Емисии
уредиСледната табела ја прикажува вкупната годишна емисија на стакленички гасови во Холандија во милиони тони еквивалентно на јаглерод диоксид (Mt CO 2 -еквивалент ) и вредностите за ЕУ27 и светот за споредба.[15]
| година | Холандија | ЕУ27 | Глобална вкупна | Холандија како % од глобалните |
|---|---|---|---|---|
| 1990 година | 228,34 | 4915,14 | 33268.12 | 0,69% |
| 2000 година | 229,77 | 4513,34 | 36991,71 | 0,62% |
| 2005 година | 226,13 | 4597,10 | 42318,43 | 0,53% |
| 2015 година | 208,38 | 3922.02 | 50134,38 | 0,41% |
| 2020 година | 176,88 | 3427,44 | 50632,31 | 0,35% |
| 2021 година | 178,70 | 3617,74 | 53056,61 | 0,34% |
| 2022 година | 167,85 | 3587,80 | 53786.04 | 0,31% |
За вкупните емисии на стакленички гасови во 2022 година, односно, вклучувајќи ги и другите стакленички гасови и користењето на земјиштето, со 167,85 милиони тони, Холандија се рангираше на 43 од 208 земји, под Кувајт 167,86 милиони тони и над Судан (вклучувајќи го Јужен Судан) 146,96 милиони. тони, додека Кувајт има многу помало, а Судан многу поголемо население од Холандија.[15] Од овие бројки за годишните емисии за Холандија, како и за годишните глобални емисии, по ова може да се види дека Холандија учествува со 0,31% од глобалните емисии. Како споредбата наведена погоре, се покажа дека Кувајт учествува со 0,31%, а Судан со 0,27% од годишните глобални емисии.
Следната табела ја прикажува вкупната годишна емисија на стакленички гасови во Холандија во тони јаглерод диоксид по глава на жител и вредностите за ЕУ27 и светот за споредба.
| година | Холандија | EU27 [б 1] | Светот |
|---|---|---|---|
| 1990 година | 15.26 | 11.70 часот | 6.24 |
| 2000 година | 14.43 | 10.54 | 6.02 |
| 2005 година | 13,82 | 10.56 | 6.47 |
| 2010 година | 13.45 часот | 9,71 | 6,75 |
| 2015 година | 12.30 часот | 8,87 | 6,79 |
| 2020 година | 10.30 часот | 7.73 | 6.50 |
| 2021 година | 10.37 | 8.15 | 6.74 |
| 2022 година | 9,72 | 8.09 | 6.76 |
За емисиите на стакленички гасови по глава на жител за 2022 година во Холандија, со 9,72 тони по глава на жител, Холандија се рангирала на 42 од 208 земји. Ова е под Белгија 9,74 тони по глава на жител, но над Германија 9,49 тони по глава на жител.
Големите загадувачи во Холандија
уредиЧеличарницата ИЈмуиден во 2021 година беше најголемиот загадувач во Холандија, испуштајќи околу шест милиони метрички тони CO2. Ова беше следено од електраната Емсхавен, со 5,31 милиони метрички тони јаглерод диоксид. Во меѓувреме, Шел поседувал два од десетте најголеми загадувачи во Холандија. Истата година, глобалните емисии на јаглерод диоксид од Шел изнесуваа околу 58 милиони метрички тони вкупно.
Емисиите на стакленички гасови се релативно високи во Холандија, придонесувајќи со 4,5 проценти во вкупниот износ на ЕУ. Холанѓаните испуштаат 34 отсто повеќе стакленички гасови по глава на жител од просечниот Европеец. Емисиите се поврзани со големината на економијата, која во Холандија е релативно голема по глава на жител. Интензитетот на емисиите е мерка за тоа колку стакленички гасови се емитираат по евро од бруто домашниот производ (БДП). Интензитетот на емисиите на холандската економија е споредлив со просекот на ЕУ. Седумнаесет земји на ЕУ, главно во Источна Европа, имаат повисок интензитет на емисии од Холандија. Фактот дека Холандија има релативно ниски емисии во однос на нејзиниот БДП е делумно поврзан со високиот нето увоз на електрична енергија и релативно големата големина на услужниот сектор.
Топ 5 од највисоките просечни температури во една година беа сите во последните две децении со 2014 година со највисока просечна температура од 11,7 степени Целзиусови.[16] Во последните 121 година, холандскиот кралски метеоролошки институт водел евиденција за топлотните бранови во Холандија, од тогаш се случиле 29 топлотни бранови, во последните 21 година се случиле 14 топлотни бранови. Во последните 3 години се случија пет топлотни бранови со два топлотни бранови годишно во 2018 и 2019 година. Во првиот топлотен бран во 2019 година имало рекордна температура од 40,7 степени Целзиусови во Гилзе ен Ријен. Во последните неколку години топлотните бранови биле посилни од очекуваното. Научниците очекувале дека температурите ќе се зголемат за 1,5 Целзиусови степени за време на топлотниот бран, но кога се измерени, се истакнува дека тоа е всушност 3 Целзиусови степени.[17][18][19]
Наводи
уреди- ↑ Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (2021). Klimaatsignaal 21: hoe het klimaat in Nederland snel verandert (PDF) (холандски). De Bilt: KNMI. стр. 11.
- ↑ „EEA greenhouse gases — data viewer — European Environment Agency“. European Environment Agency (англиски). Посетено на 2023-04-04.
- ↑ „The cucumber Saudis: how the Dutch got too good at farming“. The Economist. ISSN 0013-0613. Посетено на 2023-04-04.
- ↑ „Netherlands climate change: Court orders bigger cuts in emissions“ (English). 20 December 2019.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ „Activists cheer victory in landmark Dutch climate case“ (English). 20 December 2019.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ Statistiek, Centraal Bureau voor de. „Hoe groot is onze broeikasgasuitstoot?“. Centraal Bureau voor de Statistiek (холандски). Посетено на 2023-07-09.
- ↑ „Long-term strategy on climate mitigation - The Netherlands“ (PDF). unfccc. 2019. Посетено на 16 May 2021.
- ↑ 8,0 8,1 Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (2019-02-01). „Climate policy - Climate change - Government.nl“. www.government.nl (англиски). Посетено на 2023-05-19.
- ↑ Zaken, Ministerie van Algemene (2014-11-05). „Dutch vision on global climate action - Climate change - Government.nl“. www.government.nl (англиски). Посетено на 2023-05-19.
- ↑ 10,0 10,1 „"Ministry of Economic Affairs and Climate Policy" Integrated National Energy and Climate Plan - 2021-2030 The Netherlands“ (PDF).
- ↑ Ruyssenaars, PG; Coenen, PWHG; Rienstra, JD; Zijlema, PJ; Arets, EJMM; Baas, K; Dröge, R; Geilenkirchen, G; 't Hoen, M (2021). „Greenhouse gas emissions in the Netherlands 1990–2019“. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. doi:10.21945/rivm-2021-0007. Наводот journal бара
|journal=(help) - ↑ 12,0 12,1 Zaken, Ministerie van Algemene (2014-11-05). „Dutch goals within the EU - Climate change - Government.nl“. www.government.nl (англиски). Посетено на 2023-05-19.
- ↑ „European Climate Law“. climate.ec.europa.eu (англиски). Посетено на 2023-05-19.
- ↑ „Fit for 55 - The EU's plan for a green transition - Consilium“.
- ↑ 15,0 15,1 „EDGAR - The Emissions Database for Global Atmospheric Research“. edgar.jrc.ec.europa.eu (англиски). Архивирано од изворникот на 2023-12-15. Посетено на 2024-01-15.
- ↑ „Warmste jaren“. KNMI. Архивирано од изворникот на 24 January 2016.
- ↑ „Landelijke hittegolf na 13 dagen voorbij; warm weer blijft“. origin.nos.nl (холандски). Архивирано од изворникот на 21 November 2022. Посетено на 2020-10-07.
- ↑ „Hittegolven“. KNMI. Архивирано од изворникот на 31 January 2016.
- ↑ „Hitterecord in Gilze-Rijen, in vijf provincies meer dan 40 graden gemeten“. origin.nos.nl (холандски). Архивирано од изворникот на 21 November 2022. Посетено на 2020-10-07.
Грешка во наводот: Има ознаки <ref> за група именувана како „б“, но нема соодветна ознака <references group="б"/>.