Историја на азбуката

Историја на азбуката - историјата на азбуката започна во античкиот Египет. Поимот азбука доаѓа од првите две букви од старословенската азбука: аз и буки.

Историја

До 2700 година пр.н.е. египетското пишување имало збир од околу 22 хиероглифи кои претставувале слогови што започнуваат со единствена согласка на нивниот јазик, плус самогласка (или без самогласка) што била во нивниот јазик. Овие глифи биле користени како упатства за изговарање за логограми, преку кои се пишувале и граматички граматички јазични форми или симболи аподоцна, се трансформираат во цели зборови.

Иако навидум азбучно по природа, оригиналните египетски унилилерали не биле систем и никогаш не биле користени за да го кодираат египетскиот говор.

Историја на азбучните форми

Во средното бронзено доба, „азбучниот“ систем познат како прасинаитско писмо, кое за прв пат се јавува во централниот дел на Египет околу 1700 пр.н.е. за или од семитски работници, до денес само еден од овие рани списи е дешифриран а нивната природа и значење останува отворена за толкување. Врз основа на појавувањата и имињата на буквите, се верува дека потекнуваат од египетски хиероглифи.

Следниот чекор и форма во развојот на азбуката била праханаанската азбука, која пак била во феникиската цивилизација. Исто така, оваа форма се развила и во јужноарапската азбука, од која потекнува гејската азбука (абугида).

Овие азбучни системи не се сметаат за соодветни азбуки, бидејќи на сите им недостасуваат знаци што претставуваат самогласки. Овие раногласни азбуки се нарекуваат абјади и сè уште постојат во делови како што се арапски, хебрејски и сириски пишувани системи.

Првата вистинска азбука била создадена во феникиската цивилизација . За разлика од двата други широко користени системи за пишување во тоа време, клинесто и египетски хиероглифи, оваа азбука содржела само околу дваесетина различни букви, што го прави пишуваниот дел и симболика доволно едноставна и за обичните трговци . Друга предност на феникискатото писмо било тоа и тоа што можело да се користи за запишување на многу различни јазици, бидејќи ги запишувало зборовите фонемички.

Развој на азбучните форми

Феникијската колонизација придонела овој азбучен систем да се шири низ Медитеранот. Во Стара Грција,феникиската азбука се трансвормира во слоговна симболика во која биле вклучени и самогласките, со што се создала првата вистинска азбука. Грците создаваат писмо кое не содржело звуци туку најчесто симболи за самогласките. Ова означува создавање на „вистинска“ азбука, со самогласки и согласки како експлицитни симболи во едн систем. Во раните години, имало многу варијанти на грчката азбука, ситуација која предизвикала многу различните азбучни форми да се развиваат во различни писма.

Кумаае формата на грчката азбука ја пренеле грчките колонисти од Еубеја до италијанскиот полуостров, каде што се создало најразлични азбуки користени за да се впишат италијанските јазици. Едно од нив стана латинската азбука, која ќе се шири низ Европа бидејќи Римјаните ја рашириле својата империја. Дури и по падот на Римската Империја, азбуката преживеала во интелектуалните и религиозните дела. На крајот се користела за потомците на латинскиот јазик (ромските јазици), а потоа и за другите јазици во Европа.

Денес се верува дека европските азбуки, вклучувајќи ги и латинскита, Кирилица и азбуката на руните, се изведени од грчката азбука. Постојат и многу азбуки засновани на кирилицата. Денес, терминот латински се користи за која било азбука добиена од латински. Во такви азбуки, некои од буквите на латински се испуштени или додадени се други дополнителни букви.

Најчестата верзија на користената латиница денес вклучува 26 букви користени на англиски, француски, германски и други јазици, како и во голем број кодови создадени за меѓународни стандарди. Глаголско писмо или глаголицата (старословенски: Кѷрїлловица, ⰽⱛⱃⰻⰾⰾⱁⰲⰻⱌⰰ) — најстарата позната словенска азбука. Била создадена од Св. Кирил (827-869) и Св. Методиј (826-885) во 855 или околу 862/863 за преведување на Библијата и други книги на словенските јазици. Името доаѓа од старословенскиот збор глаголи, што значи „зборува“, „кажува“, „говори“, „вели“, „изрекува“. На старословенски се користи зборот „Кириловица“ за оваа азбука.

Кирилица е писмо кое се користи за различни азбуки низ Евроазија (посебно во Источна Европа, Кавказ, Средна Азија и Северна Азија). Таа е заснована на старата кирилица развиена во текот на 9 век од н.е. во Преславска книжевна школа.

Библиографија

• Brian E. Colless, "The Origin of the Alphabet", Antiguo Oriente 12 (2014) 71–104.
• Peter T. Daniels, William Bright (eds.), 1996. The World's Writing Systems, ISBN 0-19-507993-0.
• David Diringer, History of the Alphabet, 1977, ISBN 0-905418-12-3.
• Stephen R. Fischer, A History of Writing, 2005 Reaktion Books CN 136481
• Peter T. Daniels, William Bright (eds.): The World’s Writing Systems. 1996, ISBN 0-19-507993-0.
• David Diringer: History of the Alphabet. 1977, ISBN 0-905418-12-3.
• Stephen R. Fischer: A History of Writing. Reaktion Books, 2005, CN 136481
• Joel M. Hoffman: In the Beginning: A Short History of the Hebrew Language. 2004, ISBN 0-8147-3654-8.
• Robert K. Logan: The Alphabet Effect: The Impact of the Phonetic Alphabet on the Development of Western Civilization. William Morrow and Company, New York 1986.
• Joseph Naveh: Early History of the Alphabet: an Introduction to West Semitic Epigraphy and Palaeography. Magnes Press / Hebrew University, Jerusalem 1982
• B. L. Ullman: The Origin and Development of the Alphabet. In: American Journal of Archaeology 31, Nr. 3 (Juli 1927), S. 311–328.

Надворешни врски

• Animated examples of how the English alphabet evolved by Robert Fradkin, University of Maryland
• The Greek alphabet on h2g2
• The Development of the Western Alphabet on h2g2
• Site by Micheal W. Palmer about the Greek alphabet
• "The Alphabet – its creation and development" on BBC Radio 4's In Our Time featuring Eleanor Robson, Alan Millard, Rosalind Thomas
• Book Jacket Early History of the Alphabet-Free cover-to-cover limited-time access through Judaic Digital Library