Експедиција на „Ванадис“

Експедицијата на Ванадис - експедиција за едрење низ целиот свет со бродот-фрегата Ванадис која ги посетил Јужна Америка, Австралија и Океанија, Азија и Европа. Се одржала помеѓу 1883 и 1885 година и била нарачана од Обединетото Кралство Шведска и Норвешка. Експедицијата била од воена, економска, дипломатска и научна природа. Тоа било делумно мисија за обука, а делумно за промовирање на шведското поморство и трговија. Капетан на бродот било Ото Лагерберг. Други учесници биле престолонаследникот Оскар, метеорологот Готфрид Фајнмен и лекарот и морски биолог д-р Карл Рудберг заедно со повеќе од 300 офицери и морнари. На бродот бил и шведскиот археолог и етнограф Јалмар Столпе, кој за време на копнените екскурзии собра 7500 културни примероци за наменет етнографски музеј во Шведска. Предметите се набавени од домородни и западни жители на сите места што ги запрел Ванадис. Столпе бил придружуван од фотографот Оскар Ехолм што резултирало со околу 700 слики.

Јужна Америка

Јалмар Столпе за време на ископувањата во Анкон, Перу.

На 23 јануари Ванадис стигнал до Рио де Жанеиро. По Бразил, бродот продолжил на југ до Пунта Аренас, Заливот Борха, Колумбинскиот залив, Молине Саунд и Грин Харбор. На трети април 1884 година, Ванадис пристигнал во Каљао, пристаништен град 10 км од Лима, За време на времето кога Ванадис ја посетил Лима, Јалмар Столпе извршил ископувања на археолошкиот локалитет во Анкон. Бројни предмети во Музејот за етнографија, Стокхолм, се наведени како со потекло од Анкон. Тие вклучуваат пет мумии со гробни предмети, заедно со површински собран текстил. Овој материјал заедно со набавките на артефакти направени од Столпе во Перу биле испратени назад во Стокхолм.

Ванадис се приближува до Јалуит во 1884 година. Слика од Џејкоб Хег.

Пацифик

Помеѓу мај и август 1884 година, Ванадис се појавил на неколку острови на Тихиот Океан. На 8-12 мај стигнале до првото пристаниште, Нуку Хива на Маркиски Острови, а следната станица била Факарава на островите Туамоту (15-17 мај). Тахити и Друштвени Острови биле следна станица, и тука тие застанале речиси две недели (19 мај - 2 јуни), проследено со Оаху на Хавајските Острови (20 јуни - 10 јули). Капетанот Лагерберг и принцот ја посетија палатата, а кралот Калакауа го посети бродот три дена подоцна. Принцот и неколку придружници, исто така, направија приватна посета за да го видат вулканот Килауеа. Последна станица на Тихиот Океан бил Џалуит на Маршалските Острови (26 јули - 2 август).

Јапонија и Хонгконг (26 август - 29 октомври)

По три недели на море, Ванадис пристигна во Јапонија и прва станица била Јокохама. Имало време и за многу кратка аудиција кај императорот Мејиџи во Токио. За време на нивниот престој во Јапонија, тие исто така доживеале многу силен тајфун.

Филипини (1-6 ноември)

Кога Ванадис стигна во Манила, приемот бил огромен. Во тоа време Филипините биле дел од Шпанската Империја и шпанскиот гувернер сакаше да остави впечаток на шведскиот престолонаследник. И успеа, престолонаследникот Оскар беше изненаден од сите вечери, забави, екскурзии, знамиња и украси во шведски бои и огномет што им беше приреден.

Јалмар Столпе сакал да го искористи времето за да собере етнографија од месното население. Тој ангажирал брод, но по само неколку часа во морето имал технички проблеми и тие се принудени да се вратат во својата земја во близина на селото Кабибен во Марвелес планини. Овде тие запознале луѓе и Екхолм направил околу 20 фотографии и Столпе документирал тетоважи и успеал да фати 80 предмети,повеќето од нив од патувањето со брод до Маривелес.

Бангкок (17-22 ноември)

Десет дена откако Ванадис ја напушти Манила, стигнале до Бангкок во Сијам (Тајланд). Тие биле пречекани од кралскиот брод ХМС Весатри и Швеѓаните отишле во Весатри каде биле пречекани од данскиот капетан на бродот Андреас ду Плеси де Ришелје и неговиот помлад брат поручник Луј ду Плеси де Ришелје. Патувањето во Бангкок поминало покрај она што екипажот го доживеал како многу егзотични пејзажи, а потоа нагоре по реката Чао Праја. На бродот, ручекот бил послужен со забава на четириесетчлен оркестар и по пет часа ја закотвиле јахтата во Гранд Палас.

Компанијата добила топол прием од принцот Банурангси Савангвонгсе, кој им ставил на располагање вагони, и тие биле однесени до Саранхром (Палатата на принцот) каде повеќето од нив преноќиле.

Најважниот настан била средбата со кралот, Чулалонгкорн. Командантот Ото Лагерберг, принцот Оскар и другите офицери добиле покана и по вообичаените почести, имало забава во Големата палата и Ват Фра Каео.

Посетата била само неколку дена, но за тоа време Столпе успеал да собере импресивна колекција преку подароци од функционери што ги запознал, но и преку секојдневно купување на предмети по чаршијата.

Индија (16 декември 1884 - февруари 1885 година)

За жал, имало судир помеѓу Јалмар Столпе, етнографот на експедицијата, и капетанот на бродот, Ото Лагерберг, а кога Ванадиите стигнале до Калкута во декември 1884 година, Столпе ја напуштил експедицијата, договорил дозволи за патување низ северна Индија и Кашмир за три месеци и сам го договорил враќањето во Шведска. За време на неговиот престој во Индија, Столпе собрал многу етнографски предмети со цел да обезбеди „далеку побогата слика за начинот на живот и културната положба на северниот индиски народ“.

Африка (февруари-март 1885)

На пат од Индија, Ванадис застана во Аден, Јемен. Сванте Нат ох Даг во својата книга за Аден кажува дека „сè што може да се каже е дека пристигнавме, застанавме и заминавме“. На 20 февруари 1885 година, бродот влегол во Масава, Еритреја. Овде ги видел италијанските војници, а се сретнал и со шведски мисионери и ја посетил нивната мисионерска станица. Мисионерите исто така го посетиле Ванадис и ручале на бродот, а на 25 февруари ја напуштиле Масава. Во почетокот на март стигнале до Суецкиот Канал и Порт Саид, Египет. Следна станица била Александрија на 11-ти. Сванте Нат ох Даг во својата книга раскажува за патувањето до Каиро и пирамидите што го направила мала група од бродот следниот ден, меѓу другите и престолонаследникот, капетанот Лагерберг и Оскар фон Хајденштам, кој бил шведски генерален конзул во Александрија на време. За време на ова патување тие го посетиле и египетскиот Тефик Паша.

Малта и Шведска (март-мај 1885)

На 24 март Ванадис се закотвил во Валета, Малта. Овде тие се сретнале со генералниот конзул Олоф Фредрик Голчер кој организирал престолонаследникот и уште неколку други да го посетат театарот. По четири дена на Малта, Ванадис продолжил кон Гибралтар до кој стигнал на 11 април. Последна станица на нивниот пат пред Стокхолм била Карлскруна, а на 9 мај Ванадис се закотвил во Стокхолм.