Гун Бергман
Гун Бергман (28 октомври 1916 - 1 јули 1971 година) била шведски преведувач, лингвист и новинар. Позната по преводите од словенски јазици на шведски, нејзиниот најголем подвиг бил преводот на романот на Иво Андриќ „Мостот на Дрина“ во 1960 година. Таа била во брак со шведскиот филмски режисер Ингмар Бергман од 1951 до 1959 година.
| Гун Бергман | |
|---|---|
 Гун Бергман во 1964 | |
| Роден(а) | 28 октомври 1916 |
| Починал(а) | 1 јули 1971 (возр. 54) Југославија |
| Алма матер | Uppsala University |
| Награди | Svenska Akademiens översättarpris |
Живот уреди
Гун Бергман е родена како Гунвор Маријана Хагберг во Линшепинг, Шведска, на 28 октомври 1916 година. Таа била ќерка на Роберт Хагберг, сопственик на ресторан, и неговата сопруга Еба (моминско Вестерберг). По завршувањето на средното училиште Линшепинг, таа се преселила во Стокхолм, каде што работела за издавачката куќа Бониер, а работела и како танчерка во приватни театри. Во 1941 година, Бергман се оженила со Хуго Грут, инженер. Имале два сина.[1][2]
Во текот на 1940-тите, Бергман започнала да работи како новинар за скандинавскиот весник Expressen . Во август 1949 година, таа се запознала со филмскиот режисер Ингмар Бергман и тие отпатувале во Париз во септември истата година. Бергман и Хуго Грут се развеле во 1950 година, а таа се омажила за Ингмар Бергман во 1951 година. Истата година се родил нивниот син Ингмар Бергман Џуниор. Според автобиографијата Laterna magica на Ингмар Бергман, Гун Бергман служела како модел за многу женски ликови од неговите филмови. Примерите вклучуваат: Карен Лобелиус во Тајните на жените (1952), Маријана Егерман во Љубовната лекција (1954) и Дезире Армфелд во Насмевките на летната ноќ (1955). Двојката се развела во 1959 година.[2]
Во раните 1950-ти, Бергман студирала словенски јазици и почнала да работи на докторат на Универзитетот во Упсала. Во тоа време, таа предавала српскохрватски, староцрковнословенски и руски јазик на неколку академски институции во Упсала и Стокхолм . Таа истовремено ја започнала својата кариера како преведувач, правејќи преводи на руски и југословенски драми за Шведското радио . Меѓу нејзините преведени дела биле комедијата на Лео Толстој Потеклото на сè како и неколку романи на југословенскиот писател Иво Андриќ .[1][3]
Пробивното дело на Бергман е нејзиниот превод на историскиот роман на Андриќ Мостот на Дрина . Објавено од Bonnier AB во 1960 година, станал нејзино прво големо објавено дело и со него ја постигнала својата најголема слава.[1][2][3] Следната година, Андриќ ја добил Нобеловата награда за литература . Подоцна во писмо и се заблагодарил на Бергман за нејзините нијансирани преводи на неговите дела, за кои сметал дека придонеле за успехот на неговите книги во Шведска. Тој напишал: „[...] има само еден издавач во Шведска, а тоа е Бониерс, и само еден преведувач, а тоа сте вие“.[3] По успехот на Мостот на Дрина во Шведска, Бергман била наградена со Svenska Akademiens översättarpris (Награда за преведувач на Шведската академија) во 1962 година. Во 1964 година докторирала со дисертација за руски ракописи.[1][2][3]
Во последниот дел од нејзиниот живот, Бергман преведувала поезија од јужнословенски и африкански поети на француски јазик. Меѓу нив биле Леополд Седар Сенгор со Elegier (1969), Елисавета Bagryana со Livet jag ville göra till dikt (1970), Васко Попа со Den ena benknotan till den andra(1972), и Еме Césaire со De underbara vapnen ( 1975).[1]
Бергман починала во сообраќајна несреќа на 54-годишна возраст, на 1 јули 1971 година.[1]
Наводи уреди
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Miocevic, Ljubica (8 March 2018). „Gunvor (Gun) Marianne Bergman“. Svenskt kvinnobiografiskt lexikon (Swedish). Посетено на 23 June 2021.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link) Грешка во наводот: Неважечка ознака
<ref>; називот „skbl“ е зададен повеќепати со различна содржина. - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 „Prizori iz ispunjenog života“. Vreme (Bosnian). 29 October 2015. Посетено на 23 June 2021.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link) Грешка во наводот: Неважечка ознака
<ref>; називот „vreme“ е зададен повеќепати со различна содржина. - ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Miočević, Ljubica. „Gun Bergman, 1916–1971“. Svenskt översättarlexikon (Swedish). Посетено на 23 June 2021.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link) Грешка во наводот: Неважечка ознака
<ref>; називот „translator“ е зададен повеќепати со различна содржина.