Вилхелм Флајс или Вилхелм Флеис (германски: Wilhelm Fließ; 24 октомври 1858 – 13 октомври 1928) бил германски отоларинголог кој работел во Берлин. Тој ја развил псевдонаучната теорија за човечките биоритми и концептот на можната назогенитална врска која не е прифатена од современите научници. Тој денес е најдобро запаметен по неговото блиско пријателство и теоретска соработка со Зигмунд Фројд, контроверзно поглавје во историјата на психоанализата.

Вилхелм Флајс

германски: Wilhelm Fließ

Флајс (десно) и Зигмунд Фројд

во раните 1890ти години.

Роден 24 Октомври 1858
Умрел 13 Октомври 1928 (69 година)
Берлин, Провинција на Бранденбург, Германија
Националност Пруски
Научна кариера
Области Отоларингологија

Кариера уреди

Флајс развил неколку идиосинкратски теории, како што е „виталната периодичност“, претходник на популарните концепти за биоритми. Неговата работа никогаш не била прифатена од научници, но некои од неговите размислувања, како што е идејата за вродената бисексуалност, биле инкорпорирани во теориите на Фројд. Флајс верувал дека мажите и жените минуваат низ математички фиксирани сексуални циклуси од 23 и 28 дена, соодветно.[1]

Уште една идеа на Флајс била теоријата за „назална рефлексна невроза“. Ова станало нашироко познато по објавувањето на неговата контроверзна книга „Нови придонеси и терапија на назалната рефлексна невроза“ („Neue Beitrage und Therapie der nasaelen Reflexneurose“) во Виена во 1892 година. Теоријата постулирала поврзаност помеѓу носот и гениталиите и го поврзувала тоа со различни невролошки и психолошки симптоми; Флајс смислил хируршка операција со цел да ја прекине таа врска.

Како што предложил Јозеф Бреуер, Флајс присуствувал на неколку конференции со Зигмунд Фројд, кои започнале во 1887 година во Виена, и двајцата набрзо формирале силно пријателство. Преку нивната обемна кореспонденција и низата лични состаноци, Флајс играл важна улога во развојот на психоанализата.

Фројд, кој го опишал Флајс како „Кеплерот на биологијата“, постојано му дозволувал на Флајс да го оперира неговиот нос и синуси за да ја излечи својата невроза и исто така експериментирал со анестезија на носната слузница со кокаин. Заедно, Флајс и Фројд развиле проект за научна психологија, кој подоцна бил напуштен. Флајс пишувал за своите биоритмички теории во „Текот на животот“ („Der Ablauf des Lebens“).[2]

Ема Екштајн (1865–1924) имала особено катастрофално искуство кога Фројд ја упатил тогаш 27-годишната пациентка кај Флајс на операција за отстранување на турбината коска од нејзиниот нос, наводно за да ја излечи од предменструална депресија. Екштајн обилно крвавела во неделите по процедурата, можело да се доведе до смртен случај кога се појавила инфекција. Фројд се консултирал со друг хирург, кој извадил парче хируршка газа што Флајс ја оставил.[3] Екштајн трајно останала со отфрлена лева страна од лицето. Покрај тоа, таа останала во многу добри односи со Фројд, станувајќи и самата психоаналитичар.

Флајс исто така останал близок пријател со Фројд. Тој предвидел дека Фројд ќе умре на околу 51-годишна возраст, употребувајќи една од неговите комплицирани био-нумеролошки теории („пресметки на критичниот период“). Нивното пријателство не траело за да се открие тоа предвидување: во 1904 година нивното пријателство се распаднало поради верувањето на Флајс дека Фројд му дал детали на плагијатор за теоријата на периодичноста што Флајс ја развивал. Фројд починал на 83-годишна возраст.

Фројд наредил да се уништи неговата кореспонденција со Флајс. Оваа кореспондација е познато денес само затоа што Марија Бонапарта ги купила писмата на Фројд до Флајс и одбила да го дозволи нивното уништување.

Личен живот уреди

Флајс е роден во Арнсвалд, провинција Бранденбург, Кралството Прусија (денес во Полска) на 24 октомври 1858 година. 

Неговиот син Роберт Флајс бил психоаналитичар и плоден писател на тоа поле. Тој ја создал фразата амбулантна психоза.[4] Џефри Масон тврдел дека Флајс сексуално го малтретирал неговиот син Роберт и дека тоа предизвикало Флајс да ја поткопа истрагата на Фројд за теоријата на заведување поради нејзините импликации за Флајсовиот живот.[5]

Неговата внука Беате Хермелин (моминско презиме Флајс) бил експериментален психолог кој работела во Обединетото Кралство, каде дала голем придонес во она што сега е познато како развојна когнитивна невронаука.

Наследство уреди

Медицинската наука дала многу негативна пресуда за теориите на Флајс.[2] Назогениталната теорија накратко била доста популарна во медицинските кругови од крајот на 19 век, но за една деценија исчезнала од медицинската литература.[6] Повеќето научници кои го проучувале прашањето веруваат дека теоријата на биоритми нема поголема предвидувачка моќ од случајноста[7] и го сметаат концептот за пример на псевдонаука.[8][9][10][11]

Според Френк Саловеј, повеќето од симпатичните биографи на Фројд го припишуваат придржувањето на Фројд кон псевдонауката на Флајс на нивното силно пријателство.[2] Мартин Гарднер сугерирал дека подготвеноста на Фројд да се забавува со теориите на Флајс предизвикува сомнеж врз самата психоанализа и силно ги осудил обидите на ортодоксните фројдовци да го покријат срамот на историјата на движењето.[12]

Флајс се појавил како лик во романот на Џозеф Скибел од 2010 година „Излечив романтичар“. Приказната за врската помеѓу Фројд и Флајс ја раскажува Мартин Гарднер во неговата колумна за Математички игри во јули 1966 година во Научен Американец (Scientific American).

Библиографија уреди

  • Wilhelm Fließ (2007). Die Beziehungen zwischen Nase und weiblichen Geschlechtsorganen (in ihrer biologischen Bedeutung dargestellt). Saarbrücken: VDM Verlag Dr. Müller.
  • Sigmund Freud: Briefe an Wilhelm Fließ 1887–1904. S. Fischer Verlag, 2. Auflage (incl. Errata und Addenda) 1999.
  • With Sigmund Freud: The Complete Letters of Sigmund Freud to Wilhelm Fliess, 1887–1904. Belknap Press. 1986. ISBN 0-674-15421-5.Belknap Press. 1986. ISBN <bdi>0-674-15421-5</bdi>. Translated and edited by Jeffrey Moussaieff Masson.
  • Ernest Jones:
    • — (1953). Sigmund Freud: Life and Work. Vol 1: The Young Freud 1856–1900.
    • — (1955). Sigmund Freud: Life and Work. Vol 2: The Years of Maturity 1901–1919.
    • — (1957). Sigmund Freud: Life and Work. Vol 3: The Last Phase 1919–1939. London: Hogarth Press.
  • Robert Fliess:
    • Psychoanalytic Series, Volume 1: Erogeneity and Libido : Addenda to the Theory of the Psychosexual Development of the Human.
    • Psychoanalytic Series, Volume 2: Ego and Body Ego: Contributions to Their Psychoanalytic Psychology
    • Psychoanalytic Series, Volume 3: Symbol, Dream and Psychosis.

Наводи уреди

  1. „Wilhelm Fliess, M.D.“. Архивирано од изворникот на April 1, 2012.
  2. 2,0 2,1 2,2 Frank J. Sulloway (1992). Freud, Biologist of the Mind: Beyond the Psychoanalytic Legend. Harvard University Press. стр. 142–. ISBN 978-0-674-32335-3.
  3. Christopher F. Monte (1999). „2: Sigmund Freud - Psychoanalysis: The Clinical Evidence“. Beneath the Mask: An Introduction to Theories of Personality (6. изд.). Fort Worth: Harcourt Brace College Publishers.
  4. Una Stannard (2007). A Few Kind Words about Hate. ISBN 9780914142034.
  5. Masson, Jeffrey (2003). The Assault on Truth: Freud's Suppression of the Seduction Theory. New York: Ballantine Books. стр. 138–142.
  6. Luis A. Cordón (8 May 2012). Freud's World: An Encyclopedia of His Life and Times: An Encyclopedia of His Life and Times. ABC-CLIO. стр. 125–. ISBN 978-0-313-08441-6.
  7. „Effects of circadian rhythm phase alteration on physiological and psychological variables: Implications to pilot performance (including a partially annotated bibliography)“. NASA-TM-81277. NASA. 1981-03-01. Посетено на 2011-05-25. "No evidence exists to support the concept of biorhythms; in fact, scientific data refute their existence."
  8. Carroll, Robert Todd. „Biorhythms“. Skeptic's Dictionary. Посетено на 2008-02-21. "The theory of biorhythms is a pseudoscientific theory that claims our daily lives are significantly affected by rhythmic cycles overlooked by scientists who study biological rhythms."
  9. Clark Glymour and Douglas Stalker, "Winning through Pseudoscience," in Grim, Patrick (ed.), Philosophy of Science and the Occult (2d ed.) (SUNY Press, 1990), pp. 92, 94 ("They'll cheerfully empty their pockets to anyone with a twinkle in their eye and a pseudoscience in their pocket. Astrology, biorhythms, ESP, numerology, astral projection, scientology, UFOlogy, pyramid power, psychic surgeons, Atlantis real state...your pseudoscience will have better sales potential if it makes use of a mysterious device, or a lot of calculations (but simple calculations)...The great models [of this sales potential] are astrology and biorhythms....")
  10. Raimo Toumela (1987). „Science, Protoscience and Pseudoscience“. Во Joseph C. Pitt, Marcello Pera (уред.). Rational changes in science: essays on scientific reasoning. Boston studies in the philosophy of science. 98 (illustrated. изд.). Springer. стр. 94, 96. ISBN 978-90-277-2417-5. If we take such pseudosciences as astrology, the theory of biorhythms, suitable parts of parapsychology, homeopathy and faith healing...Such examples of pseudoscience as the theory of biorhythms, astrology, dianetics, creationism, [and] faith healing may seem too obvious examples of pseudoscience for academic readers.
  11. Stefan Ploch (2003). „Metatheoretical problems in phonology with Occam's Razor and non-ad-hoc-ness“. Во Jonathan Kaye, Stefan Ploch (уред.). Living on the edge: 28 papers in honour of Jonathan Kaye. Studies in generative grammar. Walter de Gruyter. стр. 166, 174–176, 186, footnotes 15 and 17 in page 199. ISBN 978-3-11-017619-3. the following quote about the pseudoscientific biorhythm theory [p. 174–175]...we can eliminate ad hoc hypotheses (i.e. arbitrariness) that are the hallmark of all pseudosciences (astrology, biorhythm theory...[p. 176] Unfortunately, in the case of the most socially successful [not scientific] theories, just as in the case of astrology and biorhythm "theory", we are dealing with something that resembles quackery closely. [p.186]...what matters is that falsifying data is systematically discounted in this pseudotheory. [p. 199].
  12. Martin Gardner (15 July 1997). The Night Is Large: Collected Essays, 1938-1995. St. Martin's Press. стр. 208–. ISBN 978-0-312-16949-7.