Батиметриска карта
Батиметриска карта — вид на изолиниска карта што ја прикажува потопената топографија и физиографските одлики на дното на океаните и морето.[1] Нејзината примарна цел е да обезбедат детални длабински контури на топографијата на океаните, како и да обезбедат големина, облик и пренос на подводните одлики. Топографските карти прикажуваат височина над земјата и се комплементарни со батиметриските карти. Табелите користат серија линии и точки во еднакви интервали за да ја покажат длабочината или висината. Затворена форма со сè помали форми внатре во неа може да укаже на океански ров или морска планина или подводна планина, во зависност од тоа дали длабочините се зголемуваат или намалуваат навнатре.[2]
Батиметриските истражувања и графикони се поврзани со науката за океанографијата, особено морската геологија и подводното инженерство или други специјализирани цели.
Батиметриските податоци што се користат за производство на графикони, исто така, може да се претворат во батиметриски профили кои се вертикални делови преку одлика.
Историја уреди
Стар Египет уреди
Употребата на батиметрија и развојот на батиметриските графикони датира од околу 19 век п.н.е. до древниот Египет. Приказите на ѕидовите на гробниците, како што се резбите на Деир ел-Бахри, нарачани од кралицата Хатшепсут во 16 век п.н.е. покажуваат дека древните морнари користеле долги тенки столбови како звучни столбови за да ја одредат длабочината на реката Нил и во делтата на реката Нил.[3]
Стара Грција уреди
Првиот пишан извештај и мапираните записи за звукот се појавиле дури 1000 години откако Египјаните почнале да го звучат и мапираат Нил. Грчкиот историчар Херодот пишува за звук во 66 стапки вода на устието на Нил во делтата на реката. Тој пишува за жолта кал што се одгледува слична на истата што се таложи со годишните поплави.[4] Овие извештаи покажуваат зголемена свест за регионалните длабочини и одликите на морското дно кај древните морнари и покажуваат дека откритијата во батиметријата и употребата на батиметриски карти значително напредувале.
Стар Рим уреди
Новиот завет ги раскажува сондажите кои биле направени со бродоломот на Павле на островот Малта во книгата Дела на светите апостоли , поглавје 27, стихови 27-44 [5] го раскажуваат искуството:
27 „...Кога настана четиринаесеттата ноќ, откако пловевме по Јадранското Море, кон полноќ морнарите помислија дека се приближуваат до некоја земја;
28 „откако ја измерија длабочината, најдоа дваесет фати; па отидоа малку потаму, измерија пак и најдоа петнаесет фати“.
29 „И бидејќи се плашеа да не удрат на карпести места, од страната на кормилото спуштија четири ленгера, па чекаа да осамне...
39 Штом се раздени, земјата не ја познаа, но забележаа еден залив со песок, на кој решија, ако им појде од рака, да ја извлечат лаѓата
40 „И дигајќи ги ленгерите, се заплови по морето; а покрај другото ги разлабавија и врските на кормилата, го развија малото едро спрема ветрецот што дуваше, та пловевме кон брегот“.
41 А кога дојдовме до еден гребен, носот на лаѓата се заби и веќе не се помрдна, а задниот дел од лаѓата се разбиваше од силата на таласите.
Стихот 39 вели дека „тие не ја познавале земјата“ што покажува дека нивното знаење за морето било добиено од искуствата на другите, како и од сеќавањето дека биле таму претходно. Насоки за пловење навистина постоеле во првиот век од нашата ера, давајќи општи крајбрежни конфигурации. Комерцијално достапните графикони на длабочините на морето и околниот брег нема да бидат достапни речиси уште илјада години.
Ран современ период уреди
До тој период, батиметриските табели биле ретки бидејќи морнарите продолжиле да се потпираат на тешки јажиња и оловни тежини за да земат длабочини и да го нацртаат отворениот океан. Мал напредок во премерот и длабинското картографирање на океаните се случило откако Колумбо отпловил кон Америка. Во 1647 година, Роберт Дадли го објавил атласот „ Дел'Аркано дел Маре “ (Тајните на морето). Неговата работа далеку го надминала сето она што било претходно објавено со мапи и графикони конструирани во проекцијата Меркатор, како и со некои од првите графикони што прикажуваат печатени длабочини на брегот на северноамериканскиот Атлантик. Неговата публикација обезбедила основа за идните морнари и пронаоѓачи да продолжат да развиваат нови и инвентивни начини за производство на висококвалитетни графикони и истражувања на езерата и океаните во светот.
Споредба со хидрографски графикон уреди
Батиметриската карта се разликува од хидрографската по тоа што целта е прецизно прикажување на подводните одлики, додека безбедната навигација е услов за хидрографската карта.
Хидрографската табела ќе ги прикрие вистинските одлики за да претстави поедноставена верзија за да им помогне на морнарите да избегнуваат подводни опасности.
Спојување на батиметриска карта и топографска карта уреди
Во идеален случај, спојувањето на батиметриска карта и топографска карта со ист размер и проекција на иста географска област би било беспрекорно. Единствената разлика би била тоа што вредностите почнуваат да се зголемуваат откако ќе ја преминат нулата на назначената точка на нивото на морето. Така, планините на топографската карта имаат најголеми вредности, додека најголемите длабочини на батиметриската карта имаат најголеми вредности.
Едноставно кажано, батиметриската табела е наменета да го прикаже копното доколку водите се отстранети на ист начин како и топографската карта.
Во рамките на хидрографијата уреди
Батиметриските истражувања се подгрупа на науката за хидрографијата. Тие малку се разликуваат од истражувањата потребни за создавање производ на хидрографијата во неговата поограничена примена и како што ги спроведуваат националните и меѓународните агенции задолжени да изработуваат карти и публикации за безбедна навигација. Тој производ на графиконот попрецизно се нарекува навигациска или хидрографска табела со силна пристрасност кон презентацијата на основните безбедносни информации.
Батиметриски истражувања уреди
Првично, батиметријата вклучувала мерење на длабочината на океаните преку длабочинско звучење. Раните техники користеле јаже или кабел спуштен преку бродската страна.[6] Оваа техника ја мери длабочината во еден момент и затоа е неефикасна. Тоа е исто така предмет на движења на бродот и струи кои ја движат линијата надвор од вистинската и се протега на линијата, затоа не е точна.
Податоците што се користат за изработка на батиметриски карти обично доаѓаат од ехозвучник (хидролокатор) монтиран под или над страната на чамец или од системите ЛИДАР/ЛАДАР со далечинско набљудување.[7] Времето кое е потребно за звукот или светлината да патуваат низ водата, да отскокнат од морското дно и да се вратат е пропорционално на растојанието до морското дно. Истражувањата ЛИДАР/ЛАДАР обично се спроведуваат од воздушни системи.
Од раните 1930-ти, звучниците со едно светло се користеле за правење батиметриски мапи. Во поново време, вообичаено се користат повеќезрачни (MBES), кои користат стотици многу тесни соседни греди распоредени во обвивка налик на вентилатор со вообичаена ширина од 90 до 170 степени. Цврсто спакуваната низа на тесни поединечни греди обезбедува многу висока аголна резолуција. Ширината на лентата зависи од длабочината и му овозможува на бродот да мапира повеќе морско дно. Гредите се ажурираат многу пати во секунда (обично 0,1–50 Hz во зависност од длабочината на водата), овозможувајќи поголема брзина на бродот додека одржува висока покриеност на морското дно. Сензорите обезбедуваат податоци за корекција на динамиката на чамецот, а жирокомпасот обезбедува точни информации за насловот за корекција на искривувањето на бродот. Глобален сателитски систем за навигација (GNSS) ги позиционира сондажите во однос на површината на земјата. Профилите на брзината на звукот (брзината на звукот во вода како функција на длабочината) на водениот столб се погодни за прекршување на звучните бранови поради нееднаквите одлики на водниот столб како што се температура, спроводливост и притисок. Компјутерскиот систем ги обработува сите податоци, поправајќи ги сите горенаведени фактори, како и аголот на секој поединечен зрак. Добиените мерења на звук потоа се обработуваат за да се произведе карта.
Сателитите се користат и за мерење на батиметрија. Сателитски радар ја мапира топографијата на длабочините со откривање на суптилните варијации на нивото на морето предизвикани од гравитациското влијание на подморските планини, гребени и други маси. Во просек, нивото на морето е повисоко над планините и гребените отколку над абисалните рамнини и ровови.[8]
Наводи уреди
- ↑ „Bathymetric map“. Encyclopedia Britannica (англиски). Посетено на 2019-12-17.
- ↑ Society, National Geographic (2011-03-24). „bathymetry“. National Geographic Society (англиски). Посетено на 2019-12-17.
- ↑ Hamden, Mohammad Hanif; Md Din, Ami Hassan (2018-07-31). „A review of advancement of hydrographic surveying towards ellipsoidal referenced surveying technique“. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (англиски). 169 (1): 012019. doi:10.1088/1755-1315/169/1/012019. ISSN 1755-1315.
- ↑ „NOAA History - Tools of the Trade/Surveying and Mapping/Sounding Pole to Sea Beam“. www.history.noaa.gov. Архивирано од изворникот на 2019-12-17. Посетено на 2019-12-17.
- ↑ „Acts 27“. www.churchofjesuschrist.org. Посетено на 2019-12-17.
- ↑ Audrey, Furlong (November 7, 2018). „NGA Explains: What is hydrography?“. National Geospatial-Intelligence Agency via YouTube. Архивирано од изворникот на 2022-03-31. Посетено на 2022-02-10.CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link)
- ↑ Olsen, R. C. (2007), Remote Sensing from Air and Space, SPIE, ISBN 978-0-8194-6235-0
- ↑ Thurman, H. V. (1997), Introductory Oceanography, New Jersey, USA: Prentice Hall College, ISBN 0-13-262072-3
Надворешни врски уреди
- Активност на 3-Д батиметриска карта: вовед во наутичката карта
- „Најраното прикажување на батиметриска карта на океански слив. Метју Фонтен Мори ја објавил оваа карта во 1853 година во својата книга „Објаснувања и насоки за едрење за придружба на ветрот и тековните графикони... Фото библиотека на NOAA.
- Општа батиметриска карта на океаните (GEBCO)
- Батиметриски прегледувач на податоци од NCEI на NOAA
- USGS батиметриски истражувања
- Историја на батиметрија и батиметриски графикони Архивирано на 17 декември 2019 г.
- Прегледувач на веб-батиметрија за Северна Америка, Европа и Австралија