Јанош Тороци ( унгарски: Thuróczy János  ; словачки: Ján z Turca) или Јан од Туроч , (германски: Johannes de Thurocz, варијанта на современ правопис: de Thwrocz ) ( околу 1435   –   1488 или 1489), бил унгарски историчар [1][2] и авторот на латинскиот Хроника Хунгарорум ("Хроника на Унгарците"), најобемен труд од 15 век на Унгарија, и првата хроника на Унгарија напишана од лаик.

латински: magister ("judge")
Јанош Туроци
Првата страница од хрониката на Туроци
Изворно имеТуроци Јанош
Роден/аc. 1435
Починат/а1488 или 1489
ЗанимањеИсторичар
ЈазикЛатински
НационалностУнгарец
Значајни делаChronica Hungarorum
Години на активност1486 – 1488

Животот

уреди

Родителите на Туроци дошле од Туроц Горна Унгарија (сега во Словачка ). Јоханес Андреас добил имот во Пир како донација од кралот Сигисмунд од Луксембург , а таткото на Јоханес Петар го наследил овој имот.

Туроци се школувал во Премонстранецот манастир во Иполисаг (сега Шахи , Словачка ), каде што студирал латински и право. Во 1465 година се појавил во Буда , како обвинител на Премонстранецот манастир на Иполисаг. Од 1467 до 1475 година тој служел како нотар на судијата крал Ладислаус Палоци , од 1476 до 1486 година како главен нотар на судијата крал Стивен Батори на кралскиот двор, а од 1486 до 1488 година како главен нотар и судија на кралскиот службеник Томас Драги. Не е зачуван никаков доказ за какви било универзитетски студии.

Хроника

уреди
 
Матијас Корвинус, како што е прикажано во Chronica Hungarorum од Јоханес де Тороц

Хрониката на Туроци била напишана во три главни дела:

  • Првиот дел е толкувањето на Тороци на песната на Венеција од Лоренцо де Монацис . Се занимава со владеењето на кралот Карло II Унгарски , и најверојатно е напишано на иницијатива на претпоставениот Стефан Хашерг (генерален нотар на Кралскиот двор) на Тороч, или можеби на судијата во земјата Томас Драги.
  • Туроц го напишал вториот дел напишан во 1486 година и ги опишува делата на унгарските цареви до Луј Велики . Овој дел, пак, се состои од три под-секции:
  1. таканаречената Хунишка хроника врз основа на стари унгарски хроники ( Chronicon Pictum , Buda Chronicle ) и сочувани ракописи, во кои Туроци се обидува да ги исправи грешките на неговите претходници;
  2. толкување на историјата на унгарското Кралство од 895 (доаѓањето на Унгариците) до владеењето на кралот Чарлс I од Унгарија (1307   –   42);
  3. историја на дел од владеењето на Луј I од Унгарија (царуваше 1342   –   82), која се појавила преку вметнување на хроника напишана од Јован Кукулё .
  • Третиот дел ги опишува настаните од смртта на кралот Карло II Малиот (почина 1386) до освојувањето на Виена и Виенер Нојштад од кралот Матијас Корвинус во август 1487 година; ова може да се смета за оригинално дело на Туроци, и најчесто било напишано во почетокот на 1487 година. Тоа било инспирирано од познатиот историско-географски лексикон Космографија од Енеас Силвиус Пиколомини и бил заснован главно на постоечки дипломатски документи и писма.

Наводи

уреди
  1. Meyer Setton, Kenneth (1978). The Papacy and the Levant. Diane. стр. 182. ISBN 9780871691279. Посетено на 31 December 2014.
  2. Boia, Lucian, уред. (1989). Great historians from antiquity to 1800: an international dictionary. 1. Greenwood Press. стр. 207. ISBN 9780313245176. Посетено на 31 December 2014.

Надворешни врски

уреди