Црноризец Храбар
Црноризец Храбар (старословенски: Чръноризьць Храбръ) — анонимен средновековен писател, кој живеел меѓу 9 и 10 век.[1][2] Псевдонимот Црноризец Храбар значи „храбар калуѓер“.
| Црноризец Храбар | ||
| Роден | крај на IX век? | |
|---|---|---|
| Починал | X век | |
| Познат | по делото „О писменех“ | |
| Занимање | писател | |
Во науката се изнесени претпоставки дека Црноризец Храбар е псевдоним на некоја позната личност од првата словенска книжевност.[1]
Некои слависти како Милош Вајнгарт и Блаже Конески сметаат дека под овој псевдоним се крие името на Св. Наум Охридски, еден од истакнатите ученици на Св. Кирил и Методиј и активен деец во Охридската книжевна школа, други како Ф. Снопка - Климент Охридски, проф. Г. А. Илински - Јоан Екзарх, проф. Васил Златарски - Симеон I, Е. Георгиева - Црноризец Докс.
„О писменех“
уредиЗа Црноризец Храбар се знае дека е автор на делото „О писменех“ („За буквите“), напишано во Охридската или Преславската школа во почетокот на X век.[3] Според податокот во делото, со кој се кажува: „Уште се живи што ги виделе нив“, Храбар го напишал „За буквите“ кон крајот на 9. или почетокот на X век, не повеќе од една генерација по Моравската мисија.
Тој во ова дело се јавува како заштитник на делото на светите браќа Кирил и Методиј и на нивните ученици. Тоа е дело што ја претставува историјата на словенската писменост, блескава одбрана на нејзината апологија и трајна афирмација на словенскиот јазик. Многу аргументирано го брани Кирило-Методиевото дело и се залага Словените да пишуваат и да читаат на свој јазик.[1][2]
За популарноста на ова дело зборува фактот, што досега се откриени околу 80-тина негови преписи.[1] Најстариот од нив е зачуван во Лаврентиевиот зборник од 1348 година, кој се чува во Ленинградската публична библиотека под сигнатура F.1. 376. Храбровото сказание „За буквите" е воведено во науката од К. Калајдович во 1824 година. Оттогаш па до денес се напишани импозантен број трудови во врска со делото на Црноризец Храбар.[2]
Во Бугарија по него е именуван Варненскиот слободен универзитет.
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Павловски и други, Јован (2002). Личности од Македонија. Скопје: МИ-АН. стр. 342–343. ISBN 9989-613-28-1.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Поп-Атанасов, Ѓорги (1989). Речник на старата македонска литература. Скопје: Македонска Книга. стр. 297. ISBN 86-369-0048-4.
- ↑ „Преславски извори за трактата "За буквите" на Черноризец Храбър, проф. Христо Трендафилов, Преславска книжовна школа, т. 7, стр. 305-306“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2016-03-06. Посетено на 2013-04-01.
Поврзано
уреди| Викиизвор има текст за |
Надворешни врски
уреди- Од најстарата Историја на Писменоста Петар Илиевски (македонски)
- Иван Грудев - „Црноризец Храбар (IX - X век)“ (бугарски)