Право на Европската Унија: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Замена на Image:Thefalloftheberlinwall1989.JPG со Image:West_and_East_Germans_at_the_Brandenburg_Gate_in_1989.jpg (од страна на CommonsDelinker поради: File renamed: more... |
с Јазична исправка, replaced: случаеви → случаи |
||
Ред 1:
Правото на Европската Унија(во историјата познато како Правото на Европската заедница) е тело на договори, закони и судски пресуди кои функционираат паралелно со правниот систем на секоја земја-членка на Европската Унија.
Примарниот извор на законодавството на ЕУ се нејзините договори. Овие договори и даваат моќ на ЕУ да поставува широко политички цели и да формираа иснтитуции кои, меѓу другото, усвојуваат закони за остваравање на тие цели. Законодавните акти на ЕУ имаат две форми: регулативи и директиви. Регулативите добиваат правно значење во сите земји-членки тогаш кога ќе стапат на сила, без обврска за спроведување на било какви мерки со цел автоматски да се избегнат конфликтните домашни одредби. Директивите бараат секоја земја-членка да постигне одредени резултати допуштајќи им право сами да го изберат начинот за тоа како да ги постигнат резултатите. Деталите за тоа како тие се спроведуваат им се препуштаат на земјите-членки.
Законодавството на ЕУ произлегува од одлуките донесени на ниво на ЕУ, иако во голема мера тоа се случува и на национално ниво. Според тоа, принципот на еднаквост е централна тема во донесувањето на сите одлуки од страна на Европскиот суд на правда кој има за цел да обезбеди примената и интерпретацијата на законодавството на ЕУ да не се разликува меѓу земјите-членки.
= Историја и развој =
Ред 15 ⟶ 14:
= Договори =
Примарното законодавтсво, односно договорите, се всушност уставното право на Европската Унија. Нив ги создаваат Владите на сите земји-членки на ЕУ преку конзенсус. Тие ги утврдуваат основните политики на Унијата воспоставувајќи ја нејзнината институционална структура, законодавни постапки и моќ. Договорите кои го сочинуваат примарното законодавство се:
Договорот на ЕЗЈЧ од 1951 годнна (Договорот од Париз)
Ред 24 ⟶ 22:
Договорот за Евроатом од 1957 година (Договорот од Рим)
Договорот за спојување од 1965 година
Актите за пристапување на Обединетото кралство, Ирска и Данска (1972)
Ред 63 ⟶ 61:
Европскиот суд на правда веќе долго време игра клучна одлука во развојот на правото на ЕУ, главно преку изразувањето на правните принципи како што се директен ефект и супремација (превласт, надмоќ).
Тој, исто така, има надлежност во решавањето на различните специфични прашања кои произлегуваат од договорите. Особено член 220 каде ЕЗ го назначува Европскиот суд за правда (и Првостепениот суд), да обезбеди „толкување и примена на договорот“, одредба штосудот ја искористи за да ја прошири својата моќ. Со Мастришкиот договор, судот се овластува и да наметне парични казни на земјите-членки кои не го почитуваат тоа. Судот го потпомага обликувањето на правото на ЕУ и затоа често неговиот пристап е опишан како целосен и телеологичен. Правото на судот, заедно со правото на судовите на секоја земја-членка, воспостави и одреди еден куп начела на правото на Европската Унија, кои ги обврзуваат институциите на ЕУ, како и земјите-членки, вклучувајќи ги директниот ефект, супремацијата на Европската Унија врз земјите-членки и државната одговорност за оштета.
Според Договорот, судот се состои од по еден судија од секоја земја-членка, па според тоа од 2007 година, судот е составен од 27 судии. Судиите се избираат „со заедничка согласност на Владите на земјите-членки“ за (обновлив) период од шест години. Работата на судот е потпомогната од страна на осум општи адвокати. Судот обично заседава со тројца или петтмина судии, но во некои особено важни случаи со судот заседава и еден судија како голем судски совет од 13 судии.
Ред 70 ⟶ 68:
Според Договорот, Судот се состои од по еден судија од секоја земја-членка, па според тоа од 2007 година, судот се состои од 27 судии.
Судиите се избираат „со заедничка согласност на Владите на земјите-членки“ за (обновлив) период од шест години. Работата на Судот е потпомогната од страна на осум општи адвокати. Судот обично заседава со тројца или петтмина судии, но во некои особено важни
= Правни начела =
Ред 92 ⟶ 89:
На тој начин, со пресудата на Европскиот суд на правда за германското трговско друштво Handelsgesellschaft, всушност се создаде доктрина на непишани правила кои ги ограничуваат институциите на Заедницата. Само во 1999 година, Европскиот совет формално започна изработка на кодифициран каталог на основните права на ЕУ во време кога правото за основни права на судовите беше одобрено од страна на институциите како и вметнато во Мастришкиот договор.
Повелбата за основни човекови права на Европската Унија сега штити одредени политилки, социјални и економси права за граѓаните и жителите на Европската Унија. Таа беше изработена и јавно објавена во 2000 година, но нејзиниот правен статус тогаш беше несигурен и затоа немаше целосен правен ефект пред Лисабонскиот договор да стапи на сила на 1 декември 2009 годона. Во 2007 година, беше создадена Агенцијата за основни човекови права со ревидирањето на мандатот на постојнот мониторинг центар.
Според повелбата, Европската Унија (ЕУ) може доследно да дејствува и да донесува закони во нејзините рамки, а судовите на ЕУ ќе го соборат законодавството на ЕУ што го прекршува тоа право. Повелбата важи само за земјите-членки во моментот кога тие го спроведуваат правото на ЕУ и не ги прошируваат надлежностите на ЕУ надвор од даденото во договорите.
= Социјална повелба =
Ред 98 ⟶ 95:
Според член 8 од Договорот за функционирање на Европската Унија, Социјалната повелба на Европската Унија се однесува на делот од Договорот кој се справува со третманот на мажот и жената како и регулирање на работното време според Директивата за работно време. Еден пример за анти-дискриминаторско законодавство е Директивата 2006/54/ЕЗ „за спроведување на нечалото за еднакви можности и еднаков пристап на мажите и жените во областа на вработувањето и професијата“.
Обединетото кралство си обезбеди исклучок од Социјалната повелба како и многуте членови на Владата на Џон Мајор кои биле против проширување на надлежностите на ЕУ во социјалните области. Проблемот водеше до политика на разделување па затоа постоеше и закана за поделба на Кабинетот. Со доаѓањето на Лабуристичката партија на власт во 1997 година на општите избори, овој исклучок бил веднаш укинат.
= Четирите слободи =
Ред 111 ⟶ 107:
Член 30: „Одредбите од член 28 и 29 не ги исклучуваат забраните или ограничувањата врз увозот, извозот или добрата во транзит поради јавниот морал, јавната политика и јавната безбедност; заштитата на здравјето и животот на човекот, животните и растенијата; заштитата на националните богатства со уметничка, историска и археолошка вредност; или пак заштитата на индустриската и трговска сопственост. Сепак, овие забрани или ограничувања не претставуваат средства за неоснована дискриминација или пак прикриено ограничување на трговијата меѓу земјите-членки.“
Според тоа, Владите на земјите-членки се уште можат да ги оправдаат некои одредени трговски бариери кога јавниот морал, политиката, безбедноста, здравјето, културата или индустриската и трговската сопственост претставува закана за целосно укинување. Еден неодамнешен пример за тоа е кога Франција постави бариери за увоз на британско говедско месо за време на кравјото лудило во Обединетото кралство.
= Движење на работна сила =
Ред 122 ⟶ 118:
Бидејќи целта на Договорот од Рим беше да се создаде единствен заеднички пазар, а Единствениот европски акт да создаде внатрешен пазар, од пресудно прашање беше да се осигура дека корпорациите кои ја злоупотребуваат својата пазарна моќ нема да ги уништат напорите на властите за остварување на тие цели. Оттука, некои одредби од Договорот осигуруваат преовладување на слободната конкурентност, а не картели и монополи кои го поделуваат пазарот и ги одредуваат цените.Законот за конкурентност во Европската Унија во голема мера е сличен и инспириран од американскиот закон за против монопол (на цените).
[[Податотека:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|thumb|right|Паѓањето на Берлинскиот ѕид]]
Ред 144 ⟶ 139:
Според член 82 од Договорот на ЕЗ, Европската комисија не само што има можност да го регулира однесувањето на големите фирми кои ја злоупотребуваат својата доминантна позиција и моќ на пазарот, туку и можноста на овие фирми да добијат позиција во рамките на пазарната структура која им овозможува да се однесуваат грубо. Регулативата 139/2004 се справува со спојувањето кое има „европска димензија“ и наведува постапка каде целата „концетрација“ (т.е. спојувања, присоединувања, преземања) меѓу претпријатијата подлежи на дозвола од Европската комисија.
= Регулатива на јавниот сектор =
Ред 155 ⟶ 149:
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Европска Унија]]
| |||
