Права (геометрија): Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с clean up, replaced: trans_title= → title= (3) using AWB |
с Замена со македонски назив на предлошка, replaced: cite web → Наведена мрежна страница (13) |
||
Ред 3:
[[Податотека:wiki_number_line.png|thumb|right|Бројна оска - права во 1Д]]
Во [[геометрија]], '''права''' или права линија се опишува како бесширинска, бескрајно долга, совршено права линија, на која лежат бесконечно многу точки.<ref>{{
* Геометриско права е еднодимензионален објект, т.е. има 0 ширина и 0 висина. Права цртана со молив има мала ширина и висина, па затоа велиме дека таа ''претставува'' геометриско права.
* Геометриско права нема краеви, т.е. таа продолжува на двата смерови бескрајно. Ова својство може да се означува цртeјќи стрелки на двете краеви од правата (но не мора). Поради ова својство, права има ''бескрајна'' должина.
Ред 20:
* Дел од права која започнува во една точка А, врви низ друга (дистинктна) точка В, па потоа продолжува во тој смер безкрајно се вика '''полуправа''' и обично се означува со <math>\overrightarrow{AB}</math> (види и [[полуправа]]).
[[Податотека:wiki_great_circle.png|thumb|right|Голем круг како најкраток пат од Њујорк до Лисабон <ref>{{
== Прави во други простори==
Идејата на права како геометриски објект со која дадени две точки се поврзуваат по најкраткиот пат се проширува и во други простори освен стандардните правоаголни простори како што е рамнина. На пример, простор може да биде сфера како '''површината на земјата''' (без внатрешноста). Прави линиии во овој простор се т.н. '''[[Голем круг|големи кругови]]''' т.е. кругови чиј центар е центарот на земјата (сферата). Вакви геометрии имаат многу интересни спроти-иннтуитивни последици. На пример, правата помеѓу два градови, односно најкраткиот пат е по големиот круг кој врви низ двата градови, а не e „директниот“ пат како што се гледа на 2Д карта. Види [[Голем круг]]<ref>{{
[[Податотека:wiki_3lines.png|thumb|Три прави во рамнина(црвената и кафеавата го имаат истиот наклон; црвената и зелената ја имаат истата пресечна точка со ''у''-оската.]]
Ред 70:
Равенката на права која врви низ две точки: <em>А</em>(<em>x</em><sub>1</sub>,<em>y</em><sub>1</sub>,<em>z</em><sub>1</sub>) и <em>B</em>=(<em>x</em><sub>2</sub>,<em>y</em><sub>2</sub>,<em>z</em><sub>2</sub>). Се пресметуваат компонентите на насочен вектор на правата: <math>\overrightarrow{v}=<a,b,c>, \,\,\, { a = (x_2-x_1)}, \, { b = (y_2-y_1)} , \, { c = (z_2-z_1)}</math>.
*Параметарски облик е: <math>\left\{ {\begin{array}{*{20}{l}} {x(t) = {x_1}+{a}t }\\ {y(t) = {y_1}+{b}t }\\{z(t) = {z_1}+{c}t } \end{array}} \right.</math> , <math>t \in \Re</math><ref>{{
*Облик на симетрични равенки е: <math> \frac{x-x_1}{a} = \frac{y-y_1}{b} = \frac{z-z_1}{c} </math>
Потаму, често пати во 3Д простор се дефинира права како пресек на две рамнини, односно како систем на '''две''' [[Линеарна равенка|линеарни равенки]] во '''три''' променливи (x,y,z).<ref>{{
Ред 86:
==Историја на права==
Идејата на права или права линија беше воведена од древни математичари за да претставуваат прави објекти со занемарлива ширина и висина. Прави се идеализација на такви објекти. Поради тоа, пред седумнаестиот век, прави се дефинирале на следниот начин: "Права е прв вид на квантитет, која има само една димензија, имено должина, без ширина или висина и не е ништо повеќе од тек на точката која […] ќе замина од свој имагинарен почеток движејќи некоја должина, без да се шири. […] Права е тоа што равномерно се шири помеѓу свои точки."<ref>In (rather old) French: "La ligne est la première espece de quantité, laquelle a tant seulement une dimension à sçavoir longitude, sans aucune latitude ni profondité, & n'est autre chose que le flux ou coulement du poinct, lequel […] laissera de son mouvement imaginaire quelque vestige en long, exempt de toute latitude. […] La ligne droicte est celle qui est également estenduë entre ses poincts." Pages 7 and 8 of ''Les quinze livres des éléments géométriques d'Euclide Megarien, traduits de Grec en François, & augmentez de plusieurs figures & demonstrations, avec la corrections des erreurs commises és autres traductions'', by Pierre Mardele, Lyon, MDCXLV (1645).</ref><ref>{{
Ред 104:
==Надворешни врски==
* {{
* {{
* {{
* {{
[[Категорија:Елементарна геометрија]]
| |||