Википедија

Розали Лопес

Розали МЦ Лопес (родена на 8 јануари 1957 година)[1] е планетарен геолог, вулканолог, автор на бројни научни трудови и неколку книги, како и поборник за образование. Нејзините главни истражувачки интереси се во планетарните и копнените површински процеси со акцент на вулканологијата.[2][3][4][5]

Живот и научна кариера

уреди

Лопес е родена во Рио де Жанеиро, Бразил и во раниот живот, живеела во близина на населбата Ипанема. Лопес била инспирирана делумно од Попи Норткат на НАСА,[1] се преселила во Лондон во Англија во 1975 година за да студира астрономија на Универзитетот во Лондон. Дипломирала со почести астрономија во 1978 година. За време на нејзиниот последен семестар, таа зела курс за планетарна наука[6] со Џон Гест - и три недели по курсот, Етна експлодирала. Лопес одлучила да го смени своето поле на студии во вулкани, на земјата и во вселената.[1][6][7]

За нејзините докторски студии, таа специјализирала за планетарна геологија и вулканологија, а докторирала на планетарна наука во 1986 година со теза за споредување на вулканските процеси на Земјата и на Марс. За време на нејзиниот докторат, таа многу патувала до активните вулкани[6] и станала член на тимот за набљудување на вулкански ерупции во Обединетото Кралство. Нејзиното прво искуство на активен вулкан било на Етна на Сицилија во 1979 година[1]

Лопес ја започнала својата пост-докторска кариера како куратор за модерна астрономија и заменик-шеф на астрономскиот оддел во Старата кралска опсерваторија во Гринич, Обединетото Кралство. Во 1989 година таа извршила мапирање на опасност во опсерваторијата Везув во Неапол, Италија како визитинг истражувач.[1]

Таа се приклучила на Лабораторијата за реактивен погон во Пасадена, Калифорнија како резидентен научен соработник на Националниот совет за истражување во 1989 година и по две години станала членка на проектот за вселенско летало Галилео.[6] Таа работела на тимот за планирање и анализа на набљудувањата на Јупитеровата вулканска месечина Ија од 1996 до 2001 година на НИМС (Near Infra-red Mapping Spectrometer).[8] Таа открила 71 вулкан на Ио кои никогаш порано не биле откриени како активни.[1][9]

Во 2002 година, таа станала истражувачки научник во тимот РАДАР кој го поддржувал вселенското летало Касини што орбитирало околу Сатурн.[6] Таа планирала научно набљудување на Сатурн, неговите месечини и прстени, и била ко-претседавач со научниот тим за орбитер на сателити Касини од 2003 до 2010 година.[10] Нејзиниот главен интерес за Касини е најголемата месечина на Сатурн, Титан. Податоците од радарот со синтетичка бленда од инструментот RADAR покажувале дека Титан имал вулкански карактеристики, но не како силикатен вулканизам на Земјата или Ија. Тековите на Титан и другите вулкански карактеристики се веројатно резултат на ледениот вулканизам (криовулканизам).[9][11][12]

Лопес учествувала во неколку студии за идните мисии на НАСА и Европската вселенска агенција како член на тимот за научна дефиниција, вклучително и мисии на Сатурн и Титан. Служела во неколку комисии, вклучително и Годишниот програмски комитет на Американската асоцијација за унапредување на науката (AAAS) и Одделот за планетарни науки на Американското астрономско друштво. Претседател е на групата Надворешни планети на Работната група за номенклатура на планетарни системи на Меѓународната астрономски сојуз. Нејзиното минато искуство во комитетот го вклучува Комитетот на Одборот за вселенски студии на Националната академија на науките/Националниот совет за истражување за планирање на мисиите на НАСА Нови граници (2007–2008), Советодавниот комитет на директорот на JPL за жени, Комитетот за малцинства и жени во геонауките на геолошките науки. Друштвото на Америка и Поткомитетот за различности при Американската геофизичка унија.[10]

Нејзините награди го вклучуваат медалот од Мексико добиен во 1991 година, наградата за жена на годината во 1997 година во науката и технологијата од телевизијата ГЕМ со седиште во Мајами, Медалот Карл Саган од 2005 година од Американското астрономско друштво, Наградата за жени на работа во 2006 година, Медалот за исклучителна услуга на НАСА од 2007 година,[10] и наградата Лоуел Томас за 2014 година од Клуб на истражувачи (анг:The Explorers Club.[13] Таа е член на Меѓународната астрономска унија, Американското геофизичко друштво и член на АААС, Кралското географско друштво и Клубот на истражувачи.[10]

Лопес е автор на над 100 истражувачки трудови, статии, поглавја од книги и записи во енциклопедија. Таа била активна во медиумите, прикажана на бројни документарни филмови за каналот Дискавери, Национален географиски канал, Каналот за Историја (анг: History Channel), Пи-Би-Ес и на Најтлајн на американската телевизија, а била интервјуирана од национални и меѓународни медиуми.[10]

Има напишано седум книги, меѓу кои Вулкански светови: Истражување на вулканите на Сончевиот систем (Праксис-Спрингер, 2004), Ио по Галилео: Нов поглед на вулканската месечина на Јупитер (Праксис-Спрингер, 2007) и Вонземјани вулкани (Прес на Џон Хопкинс, 2008). Водичот за авантура на вулканите (Cambridge University Press, 2005) го опишува секој вулкан на планетата[6] и како да се однесуваме околу него, информации кои се неопходни за секој што сака да ги посети или фотографира активните вулкани.[14]

Друга работа и интереси

уреди

Лопес е поддржувач на образованието, различноста и достапност и на национално и на меѓународно ниво. Лопес има одржано јавни предавања во неколку земји во Европа, Азија и Америка и била коорганизатор на работилниците на Обединетите нации/Европската вселенска агенција/Планетарното друштво во 1992 и 1993 година. Во 2005 година, таа била наградена со медалот Карл Саган од страна на Одделот за планетарни науки на Американското астрономско друштво,[15] како признание за нејзините напори во јавното образование, особено меѓу Латино групи и младите жени.[16] Ова дело вклучува разговори, интервјуа, написи, книга за планетарен вулканизам и напори за негување и менторирање на млади научници. Нејзините хоби вклучуваат нуркање, планинарење, посета на вулкани и собирање уметност од вулкани.

Избрана библиографија

уреди
  • Lopes-Gautier, Rosaly (2000). „Volcanism on Io“. Во Haraldur Sigurdsson; Bruce Houghton; Hazel Rymer; John Stix; Steve McNutt (уред.). Encyclopedia of Volcanoes. San Diego, CA: Academic Press. стр. 709–726. ISBN 978-0-12-643140-7.
  • Lopes, Rosaly M.C.; Gregg, Tracy K.P. (2004). Volcanic Worlds: Exploring The Solar System's Volcanoes. Springer / Praxis. стр. 236. ISBN 3-540-00431-9.
  • Lopes, Rosaly M.C. (2005). The Volcano Adventure Guide. Cambridge University Press. стр. 362. ISBN 0-521-55453-5.
  • Lopes, Rosaly M.C.; Spencer, John R. (2006). Io After Galileo: A New View of Jupiter's Volcanic Moon. Springer / Praxis. стр. 342. ISBN 3-540-34681-3.
  • Lopes, Rosaly M.C.; Carroll, Michael (2008). Alien Volcanoes. Johns Hopkins University Press. стр. 152. ISBN 978-0-8018-8673-7.
  • Lopes, Rosaly (2011). Volcanoes: A Beginner's Guide. Oneworld Publications. стр. 168. ISBN 978-1-8516-8725-1.
  • Lopes, Rosaly M. C.; Fagents, Sarah A; Gregg, Tracy K. P. (2013). Modeling Volcanic Processes: The Physics and Mathematics of Volcanism. Cambridge University Press. стр. 431. ISBN 978-0-5218-9543-9.
  • Lopes, Rosaly; Carroll, Michael (2013). Alien Seas: Oceans in Space. Springer. стр. 200. ISBN 978-1-4614-7472-2.

Избрани медиуми

уреди

Избраните документарни филмови и ТВ емисии вклучуваат:[10]

  • „Праисториски мегабури“ на History Channel (2008);
  • Научна серија „Heads Up“, Knowledge TV, Канада, епизода на New Horizons (јануари 2008);
  • „Search for ET“ на History Channel во серијата „The Universe“ (август 2007);
  • PBS "Wired Science" интервју за вулканите (октомври 2007);
  • „Титан: Рандеву со месечината на Сатурн“ на Discovery Channel (ажурирана верзија, мај 2007 година);
  • Телевизијата National Geographic „Гола наука: најсмртоносните планети“ (декември 2006 година);
  • „Прашајте го господинот Know-It-All“ на History Channel, пилот епизода (како експерт за вулканска прашина), 2006 година;
  • „Внатре во вулканот“ на History Channel (декември 2006);
  • „Rewind 2006“ на Discovery Channel (научни приказни од 2006 година, декември 2006 година);
  • „Холивудска наука: силите на природата“ на Националната географска телевизија (април 2006);
  • „Галилео“ на Nightline (септември 2003);
  • „Планета бура“ на Discovery Channel (2001);
  • „95 светови и броење“ на Discovery Channel (2001)

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Ross, Michael Elsohn (2014). A world of her own: 24 amazing women explorers and adventurers. Chicago: Chicago Review Press. стр. 13–21. ISBN 9781613744383. Посетено на March 2, 2016.
  2. ↑ Lopes, R. M. C.; Guest, J. E.; Wilson, C. J. (1980). „Origin of the Olympus Mons aureole and perimeter scarp“. The Moon and the Planets. 22 (2): 221. Bibcode:1980M&P....22..221L. doi:10.1007/BF00898433.
  3. ↑ Lopes, Rosaly M. „Rosaly M. C. Lopes (Resumé)“ (PDF). Jet Propulsion Laboratory, NASA. Архивирано од изворникот (PDF) на June 20, 2010. Посетено на March 20, 2016.
  4. ↑ Lopes, Rosaly M. „Planetary Science: People / Rosaly Lopes“. Jet Propulsion Laboratory, NASA. Посетено на May 18, 2010.
  5. ↑ Lopes, Rosaly M. C. „Rosaly M. C. Lopes“. International Astronomical Union. Посетено на May 18, 2010.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Shalby, Colleen (August 15, 2012). „Rosaly Lopes and the enigmatic workings of volcanoes“. AAAS Member Central. Посетено на March 2, 2016.
  7. ↑ Peckyno, Robert (December 19, 2011). „Interview: Rosaly M.C. Lopes, Planetary Scientist“. Volcano World : Supplement. Посетено на March 2, 2016.
  8. ↑ „A Conversation with Rosaly Lopes“. Jet Propulsion Laboratory. August 1, 2001.
  9. ↑ 9,0 9,1 Thornton, Stuart (May 11, 2011). „Cold Explosion“. National Geographic. Архивирано од изворникот на 2016-04-24. Посетено на 2024-03-07.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 „Rosaly M. C. Lopes“ (PDF). Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology. Архивирано од изворникот (PDF) на March 2, 2016. Посетено на March 2, 2016.
  11. ↑ Lopes, Rosaly M. C.; Mitchell, K. L.; Stofan, E. R.; Lunine, Jonathan I.; Lorenz, R.; Paganelli, F.; Kirk, R. L.; Wood, C. A.; Wall, S. D. (February 2007). „Cryovolcanic features on Titan's surface as revealed by the Cassini Titan Radar Mapper“. Icarus. 186 (2): 395–412. Bibcode:2007Icar..186..395L. doi:10.1016/j.icarus.2006.09.006.
  12. ↑ „Surface features on Titan form like Earth's, but with a frigid twist“ (PDF). INTERNATIONAL ASTRONOMICAL UNION. August 6, 2009.
  13. ↑ „The 2014 Lowell Thomas Awards Dinner“. The Explorers Club. Архивирано од изворникот на 2019-07-10. Посетено на March 2, 2016.
  14. ↑ Radford, Tim (January 12, 2005). „Peer review: The Volcano Adventure Guide by Rosaly Lopes“. Science. Посетено на March 2, 2016.
  15. ↑ „Carl Sagan Medal for Excellence in Public Communication in Planetary Science“. Division for Planetary Sciences. Посетено на March 2, 2016.
  16. ↑ „2005 DPS Prize Recipients“. Division for Planetary Sciences. Посетено на March 2, 2016.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Розали_Лопес&oldid=5291655“