Прстенест хромозом 22
Прстенестиот хромозом 22, познат и како прстен 22, е ретко хромозомско нарушување. Прстенестите хромозоми се појавуваат кога краевите на еден хромозом губат материјал и се спојуваат во форма на прстен; во случајот со прстенот 22, ова се случува со хромозомот 22, последниот нумериран човечки автосом. Прстенестиот хромозом 22 е обележан со голем број конзистентни особини, како што се интелектуалната попреченост, доцнењето на говорот, хипотонија и хиперактивност. Оваа состојба има сличен фенотип на синдромот Фелан-МекДермит, бидејќи губењето на генот ШАНК3 е вмешано и во двете.
Презентација
уредиИако прстенестиот хромозом 22 има променлив фенотип, забележани се голем број на конзистентни карактеристики меѓу повеќето случаи. Повеќето случаи имаат интелектуална попреченост, најчесто во умерен до длабок опсег. Други застапени карактеристики вклучуваат хипотонија (невообичаена слабост или флопитност на скелетните мускули), значителна хиперактивност и карактеристики кои се слични на аутизам.[1] Вообичаено е значително доцнење со говорот; во примерок од 35 случаи со средна возраст од 10 години, повеќе од половина од учесниците не биле способни да зборуваат, а оние кои го кажале својот прв збор, било во просек на речиси три години.[2] Лошата координација и нестабилното одење се исто така чести наоди. Голем број на краниофацијални аномалии се чести, како што се микроцефалија, епикантозни набори и невообичаено големи уши.[3] Други вообичаени карактеристики на лицето вклучуваат очи во облик на бадем со долги трепки,[1] густи веѓи,[4] луковичен нос и „сандална празнина“ меѓу прстите.[2] Висината е обично нормална, а физичките абнормалности генерално се благи или воопшто ги нема.[1]
Биле пријавени генитоуринарни и репродуктивни абнормалности. Познат е случајот на инаку фенотипски нормален маж со прстен 22 и азооспермија,[5] и еден симптоматски случај е пријавен на девојка со малформиран клиторис.[2] Иако повеќето случаи се придружени со значителен инвалидитет, биле направени извештаи за пренос меѓу генерациите со некои благи или асимптоматски случаи. Пријавено е семејство каде прстенестиот хромозом 22 бил пренесен низ три генерации, при што некои членови ги имале традиционалните симптоми, а некои не.[6]
Често се пријавува хиперактивно однесување.[7] Биполарно растројство е забележано кај возрасни со прстенест хромозом 22 и се претпоставува дека има врска помеѓу хиперактивноста и атипичното биполарно растројство.[8] Карактеристиките слични на аутизмот се вообичаени кај малите деца, иако често се анулираат во предадолесценцијата.[1] Релативно мал број пациенти со прстен 22 ги исполнуваат целосните критериуми за аутизам и не е јасно дали таквата поврзаност навистина постои или е последица на корелацијата помеѓу аутизмот и општото развојното доцнење.[9]
Неврофиброматозата тип II се јавува во значително мал број случаи на прстенест хромозом 22. Присуството на повеќекратни менингиоми е многу често.[10]
Причини
уреди
Прстенестиот хромозомот 22 е предизвикан од прстенест хромозом, форма на хромозомска мутација каде што краевите на хромозомот губат генетски материјал и се прицврстуваат еден на друг, формирајќи прстен. Хромозомот 22 е еден од центромерните хромозоми, што значи дека локусот е невообичаено мал и нема гени релевантни за развојот; соодветно, фенотипот на прстенестиот хромозом 22 е предизвикан само од губење на гените во долгиот локус.[1] Количината на изгубени гени при бришење може значително да варира, со извештаи за губење помеѓу 0,15% и 21% на хромозомот 22 во различни симптоматски случаи.[2]
Прстенестите хромозоми речиси секогаш се појавуваат спорадично, со неколку документирани случаи на пренос од родител на дете. Поради вродената нестабилност на прстенестите хромозомите, наследувањето е невообичаено дури и кај засегнатите родители.[11] Сепак, пријавени се случаи на меѓугенерациско наследување на прстенестиот хромозом 22.[6]
Постои забележливо преклопување помеѓу фенотипот на хромозомот на прстенот 22 и оној на синдромот Фелан-МекДермит, друг синдром на бришење на хромозомот 22. Ова се должи на заедничкото бришење на генот ШАНК3 на 22q13.3. Постојат извештаи за луѓе со прстенот 22 на кои им недостасува бришење ШАНК3 и имаат нормални фенотипови, означувајќи го ШАНК3 како критичен регион за синдромот на прстенестиот хромозом 22.[11]
Дијагноза
уредиПрстениот хромозом 22, како и другите големи хромозомски нарушувања, се дијагностицира преку кариотип. Ретко, може да се открие пренатално со амниоцентеза или плацентосинтеза.[3]
Менаџирање
уредиБидејќи основниот прстенест хромозом е вродено генетско нарушување, тој сам по себе не може да се лекува. Напротив, третманот е симптоматски и поддржувачки. Специјалното образование е генерално индицирано поради интелектуална попреченост, додека говорната терапија може парцијално да ги надмине доцнењата во говорот. Физикалната терапија може да помогне при хипотонија. Генетското советување е широко индицирано за потенцијални наследни генетски нарушувања.[3]
Епидемиологија
уредиПрстенестиот хромозом 22 е редок, со околу 100 пријавени случаи.[7] Може да биде почест кај жените отколку кај мажите,[3] иако други истражувачи го откриле спротивното.[12]
Историја
уредиПрстенестите хромозоми 21 и 22 за прв пат биле идентификувани во 1970 година. Во тоа време, двата хромозома не можеле да се диференцираат со современа цитогенетска анализа и обајцата биле означени како „Г-хромозом“, при што хромозомот на прстенот 22 бил означен како „синдром на бришење Г II“; како што напредувала технологијата, синдромот на Г-бришење II бил идентификуван како прстенест хромозом 22.[13] Раните извештаи биле поделени според тоа дали прстенестиот хромозом 22 сочинува конзистентен синдром или едноставно откритие во хетерогена група на интелектуално хендикепирани лица.[14] Еден ран случај што го привлекол вниманието на синдромот бил извештај за монозиготни сестри близначки со прстенестиот хромозом 22, еден од првите регистрирани извештаи за заедничка хромозомска аномалија меѓу близнаци.[15]
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „Ring 22“ (PDF). Unique. 2014. Посетено на 16 March 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 „Molecular and phenotypic characterization of ring chromosome 22“. American Journal of Medical Genetics. 137A (2): 139–147. 29 July 2005. doi:10.1002/ajmg.a.30780. PMID 16059935.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Chromosome 22 Ring“. National Organization for Rare Disorders. 2009. Посетено на 16 March 2021.
- ↑ „Five new subjects with ring chromosome 22“. Clinical Genetics. 63 (5): 410–414. 7 May 2003. doi:10.1034/j.1399-0004.2003.00064.x. PMC 6714054. PMID 12752574.
- ↑ „Azoospermia in a man with a constitutional ring 22 chromosome“. European Journal of Medical Genetics. 53 (6): 389–391. 2010. doi:10.1016/j.ejmg.2010.07.014. PMID 20709628.
- ↑ 6,0 6,1 „Segregation of a 22 ring chromosome in three generations“. Human Genetics. 63 (3): 294–296. May 1983. doi:10.1007/BF00284669. PMID 6852827.
- ↑ 7,0 7,1 „Ring chromosome 22“. Genetic and Rare Disease Information Center. 1 February 2021. Архивирано од изворникот на 2021-03-18. Посетено на 16 March 2021.
- ↑ „Ring chromosome 22 and mood disorders“. Journal of Intellectual Disability Research. 40 (1): 82–86. February 1996. doi:10.1111/j.1365-2788.1996.tb00607.x. PMID 8930062.
- ↑ „Ring chromosome 22 and autism: Report and review“. American Journal of Medical Genetics. 90 (5): 382–385. 23 March 2000. doi:10.1002/(SICI)1096-8628(20000228)90:5<382::AID-AJMG7>3.0.CO;2-T. PMID 10706359.
- ↑ „Ring chromosome 22 and neurofibromatosis type II: proof of two-hit model for the loss of the NF2 gene in the development of meningioma“. Clinical Genetics. 81 (1): 82–87. 20 November 2010. doi:10.1111/j.1399-0004.2010.01598.x. PMID 21175598.
- ↑ 11,0 11,1 „Autosomal ring chromosomes in human genetic disorders“. Translational Pediatrics. 4 (2): 164–174. 2015. doi:10.3978/j.issn.2224-4336.2015.03.04. PMC 4729093. PMID 26835370.
- ↑ „Ring Chromosome 22: A Review of the Literature and First Report from India“. Balkan Journal of Medical Genetics. 15 (1): 55–59. 2012. doi:10.2478/v10034-012-0009-8. PMC 3776658. PMID 24052724.
- ↑ „Identification by fluorescent microscopy of the abnormal chromosomes associated with the G-deletion syndromes“. American Journal of Human Genetics. 25 (1): 77–81. 1973. PMC 1762232. PMID 4265215.
- ↑ „Phenotypic correlations in patients with ring chromosome 22“. Clinical Genetics. 12 (4): 239–249. October 1977. doi:10.1111/j.1399-0004.1977.tb00933.x. PMID 912941.
- ↑ „Monozygotic Twins with Ring Chromosome 22“. Journal of Medical Genetics. 10 (1): 85–89. March 1973. doi:10.1136/jmg.10.1.85. PMC 1012981. PMID 4697858.