Патување низ времето
Патување низ времето е концепт на движење меѓу две различни точки во времето на ист начин како кога се движиме меѓу различни точки низ просторот, било да се работи за испраќање на предмети (или во некои случаи самоинформации) назад во времето во минатото, во некој момент пред сегашноста, или испраќање на предмети напред во времето во иднината. Иако патувањето низ времето е изум на научно-фантастичните дела уште од 19 век, а патувањето во иднината е претпоставка за можен феномен според теоријата за релативноста, сè уште не се знае дали законите на физиката ќе дозволат патување во минатото. Машината која би овозможила патување низ времето, хипотетичка или измислена, се нарекува „временска машина“.
Некои интерпретации на патување низ времето исто така сугерираат дека патување во минатото може да го одведе патникот во паралелен универзум, чија историја ќе почне да се менува од моментот кога патникот ќе пристигне во минатото.[1]
Потекло на концептот
уреди- 700 п.н.е. - 300 н.е. – Махабхарата
- 200 - 400 н.е. – Талмуд
- 720 н.е. – Урашима Таро
- 1733 – Самуел Маден: Мемоарите на дваесеттиот век
- 1771 – Луј Себастијан Мерсие: Годината 2440
- 1781 – Џон Херман Весел: Година 7603
- 1819 – Ирвинг Вашингтон: Рип Ван Винкли
- 1836 – Александер Велтман: Predki Kalimerosa
- 1843 – Чарлс Дикенс: Божиќна песна
- 1881 – Едвард Пејџ Мичел: Часовникот кој одеше назад
- 1895 – Х.Џ. Велс' Временска машина
Не постои согласување во која пишана творба е првата приказна за патување низ времето, бидејќи бројни стари записи споменуваат нешто што сугерира патување низ времето. Древните народни приказни и митови понекогаш вклучуваат нешто налик на патување назад во времето, како на пример, во хинду митологијата - Махабхарата каде е спомената приказната за кралот кој патувал до небесата за да се сретне со творецот Брама и е шокиран од сознанието дека додека се вратил на Земјата, минале многу века.[2][3] Друга стара приказна во која се споменува патување низ времето е јапонската приказна за „Урашима Таро“,[4] првпат опишана во Нихон Шоки (720 година).[5] Приказната зборува за млад рибар по име Урашима Таро, кој три дена бил на посета на едно место под морето, а откако се вратил во своето село, се нашол три илјади години во иднината, каде никој не го познава, куќата му е урната, а семејството одамна умрено.
Друг пример на ваква приказна може да се најде во Талмуд во приказната за човекот кој спиел 70 години, и кога се разбудил, неговите внуци веќе биле стари дедовци, а пријателите одамна починати.[6] Во поскори времиња, познатата приказна на Ирвинг Вашингтон од 1819 година Рип Ван Винкли разработува сличен концепт. Зборува за човекот по име Рип Ван Винкли кој заспал на планината и се разбудил после 20 години.[4]
Наводи
уреди- ↑ Deutsch, David (1991). „Quantum mechanics near closed timelike curves“. Physical Review D. 44 (10): 3197–3217. Bibcode:1991PhRvD..44.3197D. doi:10.1103/PhysRevD.44.3197.
- ↑ Revati, Encyclopedia for Epics of Ancient India
- ↑ Lord Balarama Архивирано на 12 мај 2012 г., Sri Mayapur
- ↑ 4,0 4,1 Yorke, Christopher (February 2006). „Malchronia: Cryonics and Bionics as Primitive Weapons in the War on Time“. Journal of Evolution and Technology. 15 (1): 73–85. Посетено на 2009-08-29.
- ↑ Rosenberg, Donna (1997). Folklore, myths, and legends: a world perspective. McGraw-Hill. стр. 421. ISBN 084425780X.
- ↑ „Choni HaMe'agel“. Jewish search. Архивирано од изворникот на 2010-07-04. Посетено на November 6, 2009.
Библиографија
уреди- Davies, Paul (1996). About Time. Pocket Books. ISBN 0-684-81822-1.
- Davies, Paul (2002). How to Build a Time Machine. Penguin Books Ltd. ISBN 0-14-100534-3.
- Gale, Richard M (1968). The Philosophy of Time. Palgrave Macmillan. ISBN 0-333-00042-0.
- Gott, J. Richard (2002). Time Travel in Einstein's Universe: The Physical Possibilities of Travel Through Time. Boston: Mariner Books. ISBN 0-618-25735-7.
- Gribbin, John (1985). In Search of Schrödinger's Cat. Corgi Adult. ISBN 0-552-12555-5.
- Miller, Kristie (2005). „Time travel and the open future“. Disputatio. 1 (19): 223–232.
- Nahin, Paul J. (2001). Time Machines: Time Travel in Physics, Metaphysics, and Science Fiction. Springer-Verlag New York Inc. ISBN 0-387-98571-9.
- Nahin, Paul J. (1997). Time Travel: A writer's guide to the real science of plausible time travel. Writer's Digest Books. Cincinnati, Ohio. ISBN 0-89879-748-9
- Nikolic, H (2006). „Causal paradoxes: a conflict between relativity and the arrow of time“. Foundations of Physics Letters. 19 (3): 259. arXiv:gr-qc/0403121. Bibcode:2006FoPhL..19..259N. doi:10.1007/s10702-006-0516-5.
- Pagels, Heinz (1985). Perfect Symmetry, the Search for the Beginning of Time. Simon & Schuster. ISBN 0-671-46548-1.
- Pickover, Clifford (1999). Time: A Traveler's Guide. Oxford University Press Inc, USA. ISBN 0-19-513096-0.
- Randles, Jenny (2005). Breaking the Time Barrier. Simon & Schuster Ltd. ISBN 0-7434-9259-5.
- Shore, Graham M (2003). „Constructing Time Machines“. Int. J. Mod. Phys. A, Theoretical. 18 (23): 4169. arXiv:gr-qc/0210048. Bibcode:2003IJMPA..18.4169S. doi:10.1142/S0217751X03015118.
- Toomey, David (2007). The New Time Travelers: A Journey to the Frontiers of Physics. W.W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-06013-3.
Надворешни врски
уреди| „Патување низ времето“ на Ризницата ? |
- Black holes, Wormholes and Time Travel, a Royal Society Lecture
- SF Chronophysics Архивирано на 11 ноември 2020 г., a discussion of Time Travel as it relates to science fiction
- On the Net: Time Travel Архивирано на 8 март 2005 г. by James Patrick Kelly
- Time Travel in Flatland? Архивирано на 19 март 2005 г.
- NOVA Online: Time Travel
- Professor Predicts Human Time Travel This Century
- Time Traveler Convention Архивирано на 28 октомври 2007 г. at MIT
- Time Machines in Physics Архивирано на 18 февруари 2013 г. – almost 200 citations from 1937 through 2001
- Time Travel and Modern Physics at the Stanford Encyclopedia of Philosophy
- Time Travel at the Internet Encyclopedia of Philosophy
- Aparta Krystian: Conventional Models of Time and Their Extensions in Science Fiction Архивирано на 26 април 2012 г.
- Time travellers from the future 'could be here in weeks' Архивирано на 23 јануари 2014 г.
- Time machine on arxiv.org