Опсада на Акропол (1687)

Опсадата на Акропол — опсада која траела од 23-29 септември 1687 година, кога венецијанската војска под водство на Ото Вилхелм Кенигсмарк го опсадила Акрополот во Атина, држен од отоманскиот гарнизон на градот. Опсадата резултирала со уништување на голем дел од Партенон, кој Османлиите го користеле како барутара.

Опсада на Акропол (1687)
Дел од Морејска војна
Современа гравура што го прикажува Акропол во времето на опсадата. Обележана е траекторијата на граната која го погодила Партенонот предизвикувајќи жексплозија.
Датум 23–29 септември 1687 Место Атина Исход Предавање на Атински акропол; уништување на Партенон
Завојувани страни
Венецијанска Република	Османлиско Царство
Команданти и водачи
Франческо Моросини Ото Вилхелм Кенигсмарк
Сила
10,750

Опсада

Како дел од Мореската војна, Венецијанците слетале на полуостровот Пелопонез (тогаш познат како „Мореја“) во јужна Грција и во серија кампањи во 1685–1687 година успеале да го освојат од османлиските сили што го држеле. Венецијанската позиција во Мореја сепак била небезбедна, бидејќи отоманските упоришта Теба и Негропонте ( Халкис) му дале на Отоманското Царство одлични основи за инвазија и повторно освојување на полуостровот. Како резултат на тоа, венецијанските команданти, под раководство на Франческо Морозини, решиле да ја прошират својата кампања во источниот дел на Централна Грција, со Атина како прва цел. На 21 септември 1687 година, војската на Кенигсмарк, со 10.750 луѓе, пристигнала во Елевзида, додека венецијанската флота влегла во Пиреја. Турците брзо го евакуирале градот Атина, но гарнизонот и голем дел од населението се повлекле во античкиот Акропол во Атина, решени да издржат додека не пристигнат засилувања од Теба. Венецијанската војска поставила топови и минофрлачи на Пникс и другите височини околу градот и започнала опсада на Акропол. Османлиите најпрво го срушиле храмот на Атина за да подигнат топовска позиција, а на 25 септември, венецијански топовско ѓуле експлодирал барут во Пропилеја. Најважната штета предизвикана е уништувањето на Партенонот. Турците го користеле храмот за складирање муниција, а кога, вечерта на 26 септември 1687 година, минофрлачка граната ја погодила зградата, во експлозијата што настанала загинале 300 луѓе и довело до целосно уништување на покривот на храмот и поголемиот дел од ѕидовите. И покрај огромното уништување предизвикано од „чудесниот истрел“, како што бил наречен од страна на Моросини, Турците продолжиле да ја бранат тврдината додека Кенигсмарк на 28 септември не го одбил обидот за помош на отоманската војска од Теба. Тогаш гарнизонот капитулирал, под услов да биде пренесен во Смирна следниот ден.

Последици

И покрај падот на Атина, позицијата на Моросини не била сигурна. Османлиите собирале војска во Теба, а нивната коњаница од 2.000 всушност ја контролирала Атика, ограничувајќи ги Венецијанците во околината на Атина, така што Венецијанците морале да воспостават тврдини за да го обезбедат патот што ја поврзува Атина со Пиреја. На 26 декември, 1.400-члениот остаток од хановерскиот контингент заминал, а новото избивање на чума во текот на зимата дополнително ги ослабнало венецијанските сили. Венецијанците успеале да регрутираат 500 Арванити од селското население на Атика како војници, но ниту еден друг Грк не бил подготвен да се приклучи на венецијанската војска. На советот на 31 декември, било одлучено да се напушти Атина и да се фокусира на други проекти, како што е освојувањето на Негропонте. Во Кастела бил зацврстен логор за да се покрие евакуацијата и било предложено, но не и договорено, ѕидините на Акропол да бидат срамнети со земја. Откако венецијанските подготовки за заминување станаале очигледни, многу Атињани избрале да заминат, плашејќи се од османлиски одмазди: 622 семејства, околу 4.000-5.000 луѓе, биле евакуирани со венецијански бродови и се населиле како колонисти на Арголида, Коринтија, Патра и островите во Егејското Море. Морозини одлучил барем да земе назад неколку антички споменици како плен, но на 19 март статуите на Посејдон и кочија на Нике паднале и се искршиле додека се ваделе од западниот фронтон на Партенонот. Венецијанците се откажале од обидот да отстранат дополнителни скулптури од храмот и наместо тоа зеле неколку мермерни лавови, вклучувајќи го и познатиот Пирејски лав, кој на пристаништето му го дал средновековното име „Порто Леоне“ и кое денес стои на влезот на венецијанскиот Арсенал. На 10 април, Венецијанците ја евакуирале Атика и се вратиле во Мореја.

Извори

• Finlay, George (1877). A History of Greece from its Conquest by the Romans to the Present Time, B.C. 146 to A.D. 1864, Vol. V: Greece under Othoman and Venetian Domination A.D. 1453 — 1821. Oxford: Clarendon Press.
• Paton, James Morton (1940). The Venetians in Athens, 1687–1688, from the Istoria of Cristoforo Ivanovich. Gennadeion Monographs I. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.

Надворешни врски

• Chatziaslani, Kornilia. „Morosini in Athens“. Archaeology of the city of Athens. Посетено на 2008-06-11.