Некогаш живеела една баба
„Некогаш живеела една баба“ е руски историски филм на Андреј Смирнов за животот во Русија од 1909 до 1921 година и настаните од Граѓанската војна и востанието во Тамбов, прикажано низ очите на една селанка. Режисерот работел на филмот од 1987 година а филмот е пуштен во производство во 2008 година[1]. Филмот бил објавен во широката[2] руска дистрибуција есента 2011 година. Во 2015 година била создадена телевизиска верзија од пет дела.[3]
Заплет
уредиФилмот раскажува за животот во едно руско село во 1909-1921 година низ судбината на тамбовската селанка Барбара. Се омажила па станала вдовица, се обидувала да си го организира личниот живот. Во исто време, се одвивале и историските настани - Првата светска војна, Октомвриската револуција, Граѓанската војна и Тамбовското востание. Селската Русија се споредува со градот Китеж, кој полека, но сигурно тонел под вода[4].
Снимање на филмот
уредиСпоред режисерот, во однос на заплетот и ликовите, „филмот бил подготвен пред 24 години“[4]. Сценариото било завршено во 2004 година по неколкугодишна работа во архивите, проучувајќи ги дијалектните и етнографските одлики на тамбовското селанство. „Во покраината Тамбов денес нема ниту еден округ кој јас не би го посетил: живеев во селото и разговарав со бабите и работев со музејски работници“, се сеќава директорот[5]. Смирнов бил фасциниран од идејата да покаже што веднаш по Октомвриската револуција „практично секое семејство во Русија преживеало до еден или друг степен“, каде 90% од населението било селско . Режисерот бил убеден: „целиот Шекспир сè уште е скриен таму“ - и покрај фактот дека „за сите 74 години нема ниту една работа, ниту еден роман, ниту една приказна во која би раскажале - што доживеал селанецот кога се случила револуцијата“...
Финансирањето за снимањето било помогнато од 2007 година од Владислав Сурков[4]. Режисерот ветил дека ќе се заблагодари во финалето, покрај Сурков, и на голем број лица - Виктор Векселберг, Алфред Кох и Роман Абрамович, Леонид Гозман, Анатолиј Сердјуков и Владимир Јакунин и Анатолиј Чубаис[6].
Процесот на снимањето е раскажан од документарниот филм на И. Бесарабова „Под говорот на пијаните мажи“ (2010). Во летото 2008 година, филмската екипа на чело со Андреј Смирнов пристигнала во Тамбов[7] и престојувала во хотелот Турист (Пригородни Лес). Снимките за тамбовските „градски“ и „рурални“ статисти се одржале во рекреативниот центар „Знаме на Трудот“ (Св. Тамбов). Изведувачите на главните улоги биле научени да зборуваат на тамбовски дијалект[5].
Поголемиот дел од филмот е снимен во периодот 2008-2009 година во Тамбов, селата Царјовка (Замнански округ), Лисје Гори (округ Тамбов) и селото Кривопојание (област Бондарски), Тамбов[8][9].
Сцените на црковните празници, селските погубувања, скоро сите сцени со антоновците се снимени во селото Кривополјание, област Бондарски, сцени во „дворот Баранчик“ - во сценографијата специјално е изградена покрај руралните гробишта во селото Царјовка, област Занаменски ; снимањето на сцените „на фармата“ било извршено во сценографијата во близина на источните периферии на селото Лиси Гори, округ Тамбов, и таму била снимена епизодата „Чекорот на крстот“; урбаните сцени на иконата биле снимени во Тамбов во дворовите на училиштата број 6 и број 7, како и преминот на Варвара „од затвор до Чека“ во дворовите на куќите на улица Советска, 71-73.
Филмот бил сниман и во павилјони „Белорусијафилм“ во Минск (ентериери); се снимало и на локација во манастирот Задонски (регион Липецк) и на железничката станица во Санкт Петербург.
Според историчарот Дејвид Фелдман, настаните прикажани во филмот имаат документарна основа, иако во реалноста сè било уште полошо[10][11]. Режисерот признава дека не ги префрлил најстрашните епизоди на востанието на филмското платно, затоа што „луѓето потоа не одат во кино за да се обесат“. Музички продуцент на филмот е уметничката Олга Јукчева, во филмот нејзиниот глас се слуша во песната „Да, рано е во недела ...“ што ја пее Варвара на празникот Малафи.
Критика
уреди„Помина долго време откако не е објавен филм со таква епска моќ“, напишале во Рускаја газета.[12]
Андреј Плахов ја истакнал алегоричната природа на она што се случувало со главниот лик, кого го споредуваат со Русија, истакнувајќи дека „филмот изненадувачки се вклопил во нишката како пример за антиболшевичка пропаганда: конечно,„форматот “ е поддржан, судејќи според последните заслуги, од Сурков, Векселберг и Абрамович“.[13]
„Страшно е и диво за секој од нас во овој свет на бизарни ритуали“, пишува Антон Долин . - „Русија во филмот на Смирнов е архаичен универзум во кој не е можно ниту индивидуализам ниту индивидуалност“. Според него, режисерот се занел во филмот „археологијата на чувствата, обидувајќи се да го создаде одново исчезнатиот свет без прашања, темелно и одвоено“.[14]
Во „Ведомости“ филмот на Смирнов била оценета како „најискрениот филм за граѓанската војна“, што покажува континуитет на суровост и насилство во прогресијата „семејство, село, земја“[15]. Рецензент на филмови за „ Московскије новости“ се пожалил дека „бранот на спонтано насилство, издигнувајќи се од Граѓанската војна, нема смисла“ и му се претставува на гледачот како „вграден модел на однесување, кој излегол од контрола поради екстремните околности“.[11]
Филмските критичари ги забележуваат и сериозните недостатоци на филмот. Антон Долин споменува „прекумерно темпирање, понекогаш интрига, неизвесност на голем број етнографски детали“[14].
Награди
уреди- „Прозорец кон Европа “ - специјална награда на претседателот на фестивалот (2011 година)[16].
- Награда Ника во номинациите за најдобар игран филм, најдобра глумица (Дарија Екамасова), најдобра машка споредна улога (Роман Мадјанов), најдобро сценарио (Андреј Смирнов), дело на најдобар уметник (Владимир Гудилин) и „Најдоброто дело на костумот дизајнер“(Људмила Гаинсева)[17].
Наводи
уреди- ↑ Ъ-Газета — Былое и баба
- ↑ Почти 200 копий.
- ↑ „Кино Первого канала“.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Андрей Смирнов : «Никто не плохой — просто все вместе кошмар» — Фильмы и фестивали — Журнал — Афиша
- ↑ 5,0 5,1 Страшнее вымысла // Лента.ру
- ↑ Ъ-Власть — Трудно быть бабой
- ↑ Рамм В. Баба едет в Тамбов… // Известия
- ↑ Евгений Писарев. (2009-08-20). „Режиссёр Андрей Смирнов заканчивает под Тамбовом съёмки фильма «Жила-была одна баба»“. Тамбов: Российская газета. Архивирано од изворникот на 2009-08-21. Посетено на 2016-06-08.
- ↑ Павлов Олег. (2012-05-10). „«ЖИЛА-БЫЛА ОДНА БАБА»“. Каскад. Архивирано од изворникот на 2016-06-08. Посетено на 2016-06-08.
- ↑ Фанайлова Е. Н. Историк Давид Фельдман — о новом фильме Андрея Смирнова «Жила-была одна баба» Архивирано на 12 април 2012 г. // Радио Свобода
- ↑ 11,0 11,1 «Все друг друга ненавидят» | Культура | Московские новости[мртва врска]
- ↑ Андрей Смирнов: «Жила-была одна баба» — это кино не для Запада — Павел Басинский, Сергей Минабутдинов, Сергей Михеев — «Век ненависти» — Российская Газета &m …
- ↑ Ъ-Газета — Былое и баба
- ↑ 14,0 14,1 Долин А. Ушедшие на дно Архивирано на 15 септември 2018 г. // Эксперт (журнал)
- ↑ ВЕДОМОСТИ — Хорошая баба
- ↑ „В Выборге предпочли глумечкое мастерство“ (руски). Кинопоиск. 2011-08-14. Архивирано од изворникот на 2016-06-08. Посетено на 2016-06-08.
- ↑ „Лауреаты Национальной кинематографической премии «НИКА» за 2011 год“ (руски). Ника. Архивирано од изворникот на 2016-06-08. Посетено на 2016-06-08.