Музички форми
Музички облици или музички форми се структурни, конструктивни или организациски принципи на музичко творештво, аналогни на пр. на граматиката и синтаксата во јазикот и книжевноста. Ова се општи теоретски модели кои во практиката на компонирање манифестираат неограничен број поединечни решенија како музички дела со уникатен облик. Поимот музичка форма потекнува од естетиката и теоријата на музиката од XVIII век, артикулирајќи ја рационалистичката потреба за интегритет, пропорција и симетрија на уметничкото дело. Во XX век општите и поединечните процеси на распаѓање на традиционалните форми и структури во општествениот живот и уметноста произвеле отстапување од конвенционалното поимање на музичката форма, нагласувајќи, во процесот и исходот на композицијата, со слободен дизајн на структурата на звукот и интерпретација и изведба на музиката. Историски гледано, музичките форми зависат од идеите и уметничките барања на одредени периоди и од културните и етничките кругови во кои потекнуваат. Во европската уметничка музика, музичките форми се поделени според повеќе критериуми, на повеќе видови: вокални, вокално-инструментални, инструментални и музичко-сценски. Понатаму, музичките форми можат да бидат едно движење и повеќе движење. Меѓу повеќеделните инструментални форми, најпознати се суита, соната, концерт и симфонија, во вокална и вокално-инструментална музика миса, ораториум и кантата и во музичката сцена опера. Во рамките на поединечните движења, монотематските и битематските форми и форми со повеќе теми се разликуваат според бројот на основни музички мисли. Монотематски форми се на пр. средновековните органуми, дисканти, мотети, но исто така и барокните пасакаља и канцона. Битематските и мултитематските форми се сите видови варијации, барокна суита и соната, дводелна песна, класична форма на соната, рондо итн. Според бројот на делови, музичките форми се поделени на хомофонични и полифонични. Како важен посебен предмет, музичките форми се изучуваат во рамките на музичката педагогија.[1]
Наводи
уредиЛитература
уреди- Chester, Andrew. 1970. "Second Thoughts on a Rock Aesthetic: The Band". The New Left Review 1, no. 62 (July–August): 78–79. Reprinted in On Record: Rock, Pop, and the Written Word, edited by Simon Frith and Andrew Goodwin, 315–19. New York: Pantheon, 1990.
- Keil, Charles. 1987. "Participatory Discrepancies and the Power of Music". Cultural Anthropology 2, No. 3 (August): 275–83.
- Cadwallader, Allen. 1990. "Form and Tonal Process. The Design of Different Structural Levels". Trends in Schenkerian Research, A. Cadwallader ed. New York, etc.: Schirmer Books: 1-21.
- Laskowski, Larry. 1990. "J.S. Bach's 'Binary' Dance Movements: Form and Voice-Leading", Schenker Studies, H. Siegel ed. Cambridge: CUP: 84-93.
- Schmalfeldt, Janet. 1991. "Towards a Reconciliation of Schenkerian Concepts with Traditional and Recent Theories of Form", Music Analysis 10: 233-287.
- Beach, David. 1993. "Schubert's Experiments with Sonata Form: Formal-Tonal Design versus Underlying Structure", Music Theory Spectrum 15: 1-18.
- Smith, Peter. 1994. "Brahms and Schenker: A Mutual Response to Sonata Form", Music Theory Spectrum 16: 77-103.
- Smith, Charles J. 1996. "Musical Form and Fundamental Structure: An Investigation of Schenker's Formenlehre". Music Analysis 15: 191-297.
- Burnham, Scott. 2001. "Form", Cambridge History of Western Music Theory, Th. Christensen ed. Cambridge: CUP: 880-906.
- Webster, James. 2009. "Formenlehre in Theory and Practice", Musical Form, Forms, and Formenlehre: Three Methodological Reflections, P. Bergé ed. Leuven: LUP: 123-139.
- Hooper, Jason. 2011. "Heinrich Schenker's Early Conception of Form, 1895-1914". Theory and Practice 36: 35-64.
- Schmalfeldt, Janet. 2011. In the Process of Becoming: Analytic and Philosophical Perspectives on Form in Early Nineteenth-Century Music, New York: Oxford University Press.
- Cecchi, Alessandro (ed.). 2015. Schenker's Formenlehre. Rivista di Analisi e Teoria Musicale XXI, No. 2.
Надворешни врски
уреди- Lessons in Music Form by Percy Goetschius, 1904
- Study Guide for Musical Form: A Complete Outline of Standardized Formal Categories and Concepts by Robert T. Kelley Архивирано на 11 јануари 2019 г.
- A Practical Guide to Musical Composition by Alan Belkin Архивирано на 15 август 2013 г.
- Morphopoiesis: A General Procedure for Structuring Form by Panayiotis Kokoras