Масакри во Дреница
Масакрите во Дреница (српски: Масакри у Дреници, Masakri u Drenici, албански: Masakra në Drenicë) — серија убиства на цивили на косовски Албанци извршени од српските специјални полициски сили [a] во регионот Дреница во средно Косово.[2]
| Масакри во Дреница | |
|---|---|
 | |
| Место | Дреница, Косово, СР Југославија |
| Координати | 42°24′51″N 20°32′42″E / 42.4143° СГШ; 20.545° ИГД |
| Датум | февруари - март 1998 март – јуни 1999 |
| Цел | Косовски Албанци |
| Вид напад | масовно убиство |
| Мртви | 83 цивили загинале, меѓу кои најмалку 24 жени и деца во селата Чирез, Ликошан и Преказ [1] |
| Сторители | безбедносни сили на СР Југославија |
Според Хјуман рајтс воч, злоупотребите во регионот на Дреница за време на Косовската војна 1998 – 1999 година „биле толку широко распространети што сеопфатниот опис е надвор од опсегот на овој извештај“. Клучните злосторства се случиle во периодот февруари - март 1998 година во Чирез (Ќирез), Ликошане и Преказ и за време на НАТО бомбардирањето на Југославија, од март до јуни 1999 година во селата Избица, Резала, Поклек и Старо Чикатово.
Заднина
уредиДреница е ридски регион во средно Косово населен речиси исклучиво со етнички Албанци. Жителите на регионот имаат долга традиција на силен отпор кон надворешните сили, кое датира уште од отоманското владеење на Балканот. Селата од регионот на Дреница се родното место на Ослободителната војска на Косово (ОВК), која во 1996 година започнала вооружени операции во Дреница. До 1997 година, косовските Албанци започнале да ја нарекуваат Дреница како „ослободена територија“ поради присуството на ОВК.
Масакри во 1998 година
уредиВо јануари 1998 година, српската специјална полиција започнала операции со кои извршила напади во селата во Дреница поврзани со ОВК. Помеѓу 28 февруари и 5 март, полицијата извршила повеќе напади во воен стил врз селата Чирез, Ликошан и Преказ, користејќи оклопни возила и хеликоптери. Иако ОВК се вклучила во борба за време на овие напади, владините сили пукале врз жени, деца и други невооружени лица.
На 28 февруари и 1 март, одговарајќи на заседите на полицијата на ОВК, специјалните сили нападнале две соседни села, Чирез и Ликошан. Овие сили вклучувале хеликоптери, оклопни возила, минофрлачи и митралези кои биле вртени без предупредување кон цивилите во двете села.[3] Во масакрите во Чирез и Ликошане биле убиени вкупно 24 цивили.[4] Помалку од една недела подоцна, на 5 март специјалната полиција го нападнала блиското село Преказ - домот на Адем Јашари, водачот на ОВК. Јашари бил убиен заедно со целото семејство, вклучително и жени и деца. Во нападите и борбите што следеле, загинале 83 селани, меѓу кои и најмалку 24 жени и деца.
Вкупно 83 косовски Албанци биле убиени.[3] Меѓу загинатите има постари луѓе и најмалку 24 жени и деца. Многу од жртвите биле застрелани од непосредна близина, што сугерирало на кратки егзекуции; подоцнежните извештаи од очевидци го потврдиле тоа.
На 3 март 1998 година, околу 50.000 луѓе се собрале на погребот на 24 жртви од масакрот во Дреница во селото Ликошан.[4] Овие масакри биле делумно одговорни за радикализацијата на косовското албанско население и помогнало да се зацврсти вооружената опозиција на владеењето на Белград. Многу етнички Албанци кои биле посветени на политиката на Ибрахим Ругова одлучиле да се приклучат на ОВК, делумно затоа што сметале дека вооружените бунтови се единственото средство за постигнување независност.
Масакрот го означил почетокот на Косовската војна. По 28 февруари 1998 година, борбите станале вооружен судир . Откако избил вооружениот судир, се вклучил Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ). На 10 март МКТЈ објавил дека неговата „јурисдикција го покрива неодамнешното насилство во Косово“.
Масакри во 1999 година
уреди
Помеѓу 19 март и 15 јуни 1999 година, владините сили во Дреница се вклучиле во кампања на етничко чистење на Албанците од Косово, што вклучувало кратки и произволни егзекуции, притворања, тепања, грабежи и уништување на училишта, болници и други цивилни објекти.[5]
Во Чикатово, според иследниците за воени злосторства, повеќе од 100 етнички Албанци биле егзекутирани и закопани во масовна гробница.[6]
На 15 јуни 1999 година, југословенските сили се повлекле од Глоговац по договорот потпишан од НАТО.
Масовни гробници
уредиВо мај 2010 година, во селото Рудница во Србија била пронајдена масовна гробница со 250 тела од масакрите.[7] Телата биле пренесени од гробовите кои се наоѓале во Дреница во мај или почетокот на јуни 1999 година.[8]
Наводи
уреди- ↑ Abrahams, Fred (2001). „Drenica Region“. Under Orders: War Crimes in Kosovo. Human Rights Watch.
- ↑ Abrahams, Fred (2001). „Background“. Under Orders: War Crimes in Kosovo. Human Rights Watch.
- ↑ 3,0 3,1 „ICTY Trial Judgment: The Prosecutor v. Fatmir Limaj et al. paras 49-50“. U.N. 30 November 2005. Посетено на 7 February 2013.
- ↑ 4,0 4,1 „Kosovo: A Bloody Weekend In Drenica“. Transitions Online. 7 March 1998.
- ↑ Ward, Ben (1999). Kosovo: "Ethnic Cleansing" in the Glogovac Municipality. Human Rights Watch.
- ↑ Kelly, Patricia (28 August 1999). „Holbrooke visits Kosovo mass grave to 'bear witness'“. CNN. Архивирано од изворникот на 2016-01-24. Посетено на 2024-04-17.
- ↑ Borger, Julian (10 May 2010). „Kosovo Albanian mass grave found under car park in Serbia“. The Telegraph.
- ↑ Barlovac, Bojana (19 May 2010). „Serbia: Probe of Raska Mass Grave Site to Begin“. Balkan Insight.
Надворешни врски
уреди- Under Orders: War Crimes in Kosovo (Human Right Watch)
- A Week of Terror in Drenica: Humanitarian Law Violations in Kosovo (Human Right Watch)