Википедија

Колодиумска фотографија

Колодиумската фотографија, мокра колодиумска фотографија, влажна плоча, амбротипија, сите овие називи се користат паралелно за еден е ран фотографски процес. Колодиумскиот процес, главно синоним за „процесот на влажна плоча со колодиум“, бара фотографскиот материјал да биде обложен, сензибилизиран, изложен и развиен во опсег од околу петнаесет минути, за што е потребна пренослива темна соба за употреба на терен. Колодиумот обично се користи во влажна форма, но може да се користи и во сува форма, по цена на значително зголемено време на експозиција. Второто ја прави сувата форма несоодветна за вообичаеното портретно фотографирање на повеќето професионални фотографи од 19 век. Затоа, употребата на сувата форма била претежно ограничена на фотографирање на пејзаж и други специјални апликации каде времетраењето на експозицијата можело да е толерантно.[1]

1867 година. Процес на влажна плоча со колодион. ГЕРОНА . - Пуенте де Изабел II . Министерство за образование, култура и спорт (Шпанија) .

Историја

уреди
 
Овој портрет кој почнува да се распаѓа на сува плоча на Теодор Рузвелт е сличен на слика на влажна плоча, но има значителни разлики.

Процесот бил теоретизиран во 1850 година од Густав Ле Греј, но пронајдокот му се припишува на Фредерик Скот Арчер во 1851 година. Во текот на следните децении, многу фотографи и експериментатори го рафинираа или менуваа процесот. До крајот на 1860-тите, тој речиси целосно го заменил првонајавениот фотографски процес, дагеротипијата.

Во текот на 1880-тите, процесот во голема мера бил заменет со суви желатински плочи — стаклени плочи со фотографска емулзија од сребрени халиди суспендирани во желатин. Сувата желатинска емулзија не само што била поудобна, туку можела да се направи и многу почувствителна, со што значително го намалува времето на изложување.

Еден варијанта на процесот, кога се работи на алуминиумска плоча, е во ограничена употреба за секојдневни портрети од страна на некои патувачки фотографи и фотографи од забавните паркови дури во 1930-тите, а процесот на колодиум со влажна плоча сè уште се користел во индустријата за печатење во 1960тите за работа со линии и тонови, главно печатен материјал со црн тип на бела позадина бидејќи во големи количини бил многу поевтин од желатинскиот филм.

Дваесет и прв век

уреди

Процесот на колодиум на влажна плоча доживеал оживување како историска техника во дваесет и првиот век.[2] Процесот станал повторно популарен во 21виот век, кога фотографите се заситени од „совршеноста“ на дигиталните фотографии, и нивната нематеријалност. Уметничките фотографи го користат процесот особено нагласувајќи ја и неговата рачна изработка, уникатност, едиственост за прикажување во галерии и лична работа. Постојат неколку производители на опрема за репродукција, а многу уметници работат со колодион низ целиот свет. Процесот се изучува на работилници ширум светот и се печатат неколку работни книги и прирачници. Модерни колодиони уметници вклучуваат Сали Ман, Бен Каучи,[3], Џон Кофер, Џони Стернбах,[4] Дејвид Емит Адамс, Марк Остерман, Франција Скали Остерман, Крег Марфи, Џек Дабагијан, Линдзи Рос, Сем Дол,[5] Мег Тарнер,[6] и Пол Д'Орлеанс / Сузан Меклафлин [7][8] Џејмс Вокер и Лутер Герлах. Во Македонија, прв, и засега единствен фотограф кој работи на оваа техника, кога и да е, е Сашо Алушевски.

Колодиумска фотографија се изучувала и на првото издание на меѓународниот фестивал на алтернативна фотографија- Зрно[9], (2022) кој се одржал на Матка покрај Скопје.

Предности

уреди
 
Преносливо фотографско студио во Ирска од 19 век. Процесот на влажен колодион понекогаш предизвикуваше преносливи темни соби, бидејќи требаше да се развијат фотографски слики додека плочата беше сè уште влажна.
Animation illustrating the detail found in a wet-collodion photograph taken in Hill End in 1872.

Процесот на колодион произведува негативна слика на проѕирна потпора (стакло). Ова било подобрување во однос на процесот на калотип, откриен од Хенри Фокс Талбот, кој се потпирал на хартиени негативи, и дагеротипот, кој создал единствена позитивна слика и не можел да се реплицира. Процесот на колодион, на тој начин ги комбинира посакуваните квалитети на процесот на калотип (што му овозможува на фотографот да направи теоретски неограничен број отпечатоци од еден негатив) и дагеротипот (создавање острина и јасност што не може да се постигне со хартиени негативи). Колодионското печатење обично се вршело на белкова хартија.

Бидејќи колодионот е леплив и проѕирен медиум и може да се натопи во раствор од сребро нитрат додека е влажен, тој е идеален за обложување стабилни површини како стакло или метал за фотографирање. Кога металната плоча е обложена со колодион, наполнета со сребро нитрат, изложена и развиена, таа произведува директна позитивна слика на плочата, иако странично обратна (лево и десно би биле обратно, како во огледало). Кога е обложена на стакло, сликата станува негативна и може лесно да се репродуцира на фотографска хартија. Ова била огромна предност во однос на дагеротипот, кој не бил директно репродуциран. Влажните плочи/колодион се исто така релативно евтин процес во споредба со неговиот претходник и не бараат опрема за полирање или екстремно токсични кутии за испарување потребни за дагеротипот. Со стаклото како медиум, цената по слика била исто така многу помала од специјалните бакарни плочи обложени со сребро и потрајни од хартиените негативи. Процесот бил исто така многу брз во тоа време, барајќи само неколку секунди за изложување на слика на дневна светлина, наместо 30 секунди или повеќе за други форми на фотографија достапни во средината на 1800-тите.

Недостатоци

уреди

Процесот на влажен колодиум има голем недостаток. Целиот процес, од почеток на нанесување на емулзија до развивањето, мора да се направи пред да се исуши плочата. Ова му дава на фотографот не повеќе од околу 10-15 минути да заврши сè и го прави незгоден за користење на терен, бидејќи бара фотографирање или мобилна лабораторија/темна соба.

Како и со сите претходни фотографски процеси, процесот на влажен колодион е чувствителен само на сина и ултравиолетова светлина. Топлите бои се појавуваат темни, ладните бои подеднакво светли. Небото со облаци е доста тешко да се прикаже, бидејќи спектарот на бели облаци содржи приближно сино колку и небото. Лимоните и доматите изгледаат сјајно црно, а сино-белата покривка за маса изгледа обична бела. Викторијанските гледачи кои на фотографиите со колодион изгледаат како да се во жалост можеби носеле светло жолта или розова боја.[10]

Употреба

уреди
 
Северен Сиднеј и пристаништето во Сиднеј, од К Бејлис Б Холтерман, 1875 година, колосален колодионски негативен стаклена плоча

И покрај неговите недостатоци, колодионот со влажна плоча станаал енормно популарен. Се користел за портрети, пејзажни работи, архитектонска фотографија и уметничка фотографија.  Најголемите негативи од колодионска стаклена плоча произведени во деветнаесеттиот век биле направени во Сиднеј, Австралија, во 1875 година. Тие биле направени од професионалниот фотограф Чарлс Бејлис со помош на богатиот аматер фотограф Бернхард Ото Холтерман, кој исто така го финансирал проектот.[11]

Бејлис и Холтерман произвеле четири познати стаклени негативи од кои сите биле земени од наменската камера на Холтерман во кулата на неговата палата во Северен Сиднеј.[12] Биле со димензии 160 x 96,5 см и формирале панорама на пристаништето во Сиднеј од островот Гарден до Милеровата точка. Другите две биле со димензии 136 x 95 cm, од островот Харбор и Гарден и Лонгноуз Поинт. Три од четирите сега се чуваат во Државната библиотека на Нов Јужен Велс.[13]

Процесот на влажна плоча се користи од голем број уметници и експериментатори кои ги претпочитаат неговите естетски квалитети од оние на помодерниот процес на желатин сребро. Светскиот ден на влажната чинија се одржува секоја година во мај за современите практичари.[14]

Потрага по процес на сув колодион

уреди

Екстремната непријатност за изложување на влажен колодион на терен довела до многу обиди да се развие процес на сув колодион, кој може да биде изложен и развиен некое време по обложувањето. Бие испробани голем број методи, иако ниеден никогаш не бил откриен како вистински практичен и конзистентен во работењето. Познати научници како Џозеф Сајдботам, Ричард Кенет, мајор Расел и Фредерик Чарлс Лутер Ратен се обиделе, но никогаш не дошле до добри резултати.

Вообичаено, методите вклучувале премачкување или мешање на колодионот со супстанца што го спречува брзото сушење. Сè додека колодионот останувал барем делумно влажен, тој задржувал дел од својата чувствителност. Вообичаените процеси вклучуваат хемикалии како што се глицерин, магнезиум нитрат, танинска киселина и белка. Други вклучуваат поневеројатни супстанции, како што се чај, кафе, мед, пиво и навидум бескрајни комбинации од нив. 

Многу методи функционрале до одреден степен; дозволиле плочата да биде изложена неколку часа, па дури и денови по обложувањето. Сите тие го поседувале главниот недостаток, тоа што ја направиле плочата исклучително бавна. Сликата може да бара од три до десет пати повеќе изложеност на сува чинија отколку на влажна чинија. 

Колодиумска емулзија

уреди
 
Британскиот ветеран од Наполеонската војна со неговата сопруга, околу 1860 година, рачно обоен амбротип со помош на изветвен позитивен процес на колодион.

Во 1864 година, В.Б. Болтон и Би Џеј Сејс објавиле идеја за процес кој ќе ја револуционизира фотографијата. Тие предложиле чувствителните сребрени соли да се формираат во течен колодион, наместо да се таложат, in-situ, на површината на плочата. Плоча чувствителна на светлина потоа може да се подготви со едноставно протекување на оваа емулзија низ површината на стаклена плоча; не била потребна бања со сребро нитрат.

Оваа идеја набрзо била реализирана. Прво, била развиена емулзија за печатење со употреба на сребро хлорид. Овие емулзии биле бавни и не можеле да се развијат, па најчесто се користеле за позитивно печатење. Набргу подоцна, биле произведени емулзии на сребро јодид и сребробромид. Овие се покажале значително побрзи, а сликата можела да се покаже со развојот.

Емулзиите имале и предност што можеле да се перат. Во процесот на влажен колодион, сребрениот нитрат реагирал со халидна сол; калиум јодид, на пример. Ова резултира со реакција на двојна замена. Сребрените и јодните јони во растворот реагирале, формирајќи сребрен јодид на колодионската фолија. Меѓутоа, во исто време, формиран е и калиум нитрат, од јоните на калиум во јодидот и нитратните јони во среброто. Оваа сол не можела да се отстрани во влажниот процес. Меѓутоа, со процесот на емулзија, може да се измие по создавањето на емулзијата.

Брзината на процесот на емулзија била незабележителна. Не бил толку брз како обичниот влажен процес, но не бил ни приближно бавен како процесите на сува плоча. Неговата главна предност била што секоја чинија се однесуваше на ист начин. Недоследностите во обичниот процес биле ретки.

Панотип

уреди

Панотипот (од латински pannus = ткаенина) е директен позитив кој, како и типот tintype, користи колодионска емулзија од недоволно изложена слика која се пренесува на темна површина, така што проѕирните (неизложени) области изгледаат црни и се појавува слабо преципитирано сребро (нагласи). посветла во рефлектираната светлина, на истиот принцип како дагеротипот и амбротипот .[15] Измислен е во 1852 година од францускиот фотограф Жан Никола Трушелу, ученик на Луј Дагер и интинрантен дагеротип. Слични слики на црн восочен лен беа прикажани во Француската академија на науките од Вулф и Ко. во 1853 година.[15]

Биле испробани различни подлоги вклучувајќи дрво, а австралиските фотографи Алфред Р. Фентон [16] и Фредерик Х. Колдри патентирале верзија на црна кожа во 1857 година за да создадат нераскинлива фотографија што може да се испрати по пошта.[17] Различни практичари формулирале, а некои патентирале свои рецепти со цел добра адхезија, но недостаток на користењето на таквите потпори било тоа што свиткувањето на површината предизвикало пукање и лупење на емулзијата, така што неколку историски примери преживеале. Процесот продолжил да се користи до 1880-тите, но постепено се менувал со поиздржливиот тип од 1860-тите.[15]

Пример за подготовка на колодионска емулзија

уреди

Подолу е пример за подготовка на колодионска емулзија, од крајот на 19 век. Јазикот е адаптиран да биде помодерен, а мерните единици се претворени во метрички.

  1. 4.9 грама пироксилин се раствораат во 81,3 ml алкохол, 148 ml етер .
  2. 13 грама цинк бромид се раствораат во 29,6 ml алкохол. Се додаваат четири или пет капки азотна киселина. Ова се додава на половина од колодионот направен погоре.
  3. 21.4 грама сребро нитрат се раствораат во 7,4 ml вода. Се додаваат 29,6 мл алкохол. Ова потоа се истура во другата половина од колодионот; бромизираниот колодион падна, полека, додека се мешаше.
  4. Резултатот е емулзија од сребробромид . Се остава да созрее 10 до 20 часа додека не добие кремаста конзистенција. Потоа може да се користи или да се измие, како што е наведено подолу.
  5. За миење, емулзијата се истура во чинија и растворувачите се испаруваат додека колодионот не стане желатински. Потоа се мие со вода, а потоа се мие со алкохол. По миењето повторно се раствора во мешавина од етер и алкохол и потоа е подготвен за употреба.

Емулзиите создадени на овој начин можеа да се користат влажни, но тие често беа обложени на плочата и конзервирани на сличен начин како и сувиот процес. Колодионските емулзиски плочи беа развиени во алкален развивач, не за разлика од оние што се вообичаени денес. Следува пример формула.

Дел А: Пирогална киселина 96 g, алкохол 1 oz.
Дел Б: Калиум бромид 12 g, дестилирана вода 30 ml
Дел Ц: Амониум карбонат 80 g вода 30 ml

Кога е потребно за употреба, измешајте 0,37 ml A, 2,72 ml B и 10,9 ml C. Истурете го ова преку плочата додека не се развие. Ако се користи сува чинија, прво измијте го конзервансот во проточна вода. 

Поврзано

уреди

Надворешни врски

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ Towler, John (1864). The Silver Sunbeam. New York: Joseph H. Ladd. ISBN 0-87100-005-9. Посетено на 14 September 2018.
  2. ↑ Brummm Magazine, Issue #2, 2016
  3. ↑ "Ben Cauchi," The Arts Foundation (New Zealand). Retrieved 13 February 2019.
  4. ↑ Surf Site Tin Type, 2015, Damiani Editore, Milan
  5. ↑ https://cargocollective.com/samueldolephotography/Wet-Plate-Collodion-Portraiture
  6. ↑ „Process/Artist Statement“. Meg Turner. Посетено на August 29, 2019.
  7. ↑ „MotoTintype | HOME“. mototintype.com. Архивирано од изворникот на 2019-08-29. Посетено на August 29, 2019.
  8. ↑ 'The Alchemists', 1903 Magazine, Issue 1, 2016
  9. ↑ „ZRNO - Let the photons dance!“ (англиски). Посетено на 2024-11-27.
  10. ↑ Art Photography (2010-07-07). „Collodion photography: self-portrait in cyanide“. Telegraph.co.uk. Посетено на 2013-03-14.
  11. ↑ HOLTERMAN'S PHOTOGRAPHS. (1875, November 9). Evening News (Sydney, NSW: 1869 - 1931), p. 2. Retrieved November 4, 2018
  12. ↑ The mansion is now part of the Sydney Church of England Grammar School (commonly known as Shore or Shore School)
  13. ↑ BERNARD OTTO HOLTERMAN. (1875, December 11). Illustrated Sydney News and New South Wales Agriculturalist and Grazier (NSW : 1872 - 1881), p. 3
  14. ↑ „Home - World Wet Plate Collodion Day“. World Wet Plate Collodion Day (англиски). Посетено на 2016-03-23.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Eder, Josef Maria, Epstean, Edward (1945). History of Photography. ISBN 978-0-231-88370-2. OCLC 1104874591.
  16. ↑ „Alfred R. Fenton :: biography at :: at Design and Art Australia Online“. www.daao.org.au. Посетено на 2021-10-25.
  17. ↑ „Miscellaneous News“. The Age. 6 November 1857. стр. 6.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Колодиумска_фотографија&oldid=5296505“