Википедија

Катерина Корнаро

Катерина Корнаро (грчки: Αικατερίνη Κορνάρο; венецијански: Catarina Corner) (25 ноември 1454 – 10 јули 1510) била последниот монарх на Кипарското Кралство, кој исто така ги имал титулите кралица на Ерусалим и кралица на Ерменија. Таа станлал кралица консорт на Кипар по бракот со Јаков II од Кипар, потоа регент на Кипар за време на детството на нејзиниот син Јаков III во 1473-1474 година, и конечно кралица регент на Кипар по неговата смрт. Таа владеела од 26 август 1474 до 26 февруари 1489 година и била прогласена за „Ќерка на Свети Марко“ со цел Венецијската Република да може да воспостави контрола над Кипар по смртта на нејзиниот сопруг.[1]

Катерина Корнаро
Портрет од Џентиле Белини, ок. 1500
Кралица на Кипар
На престол26 август 1474 – 26 февруари 1489
ПретходникЈаков III
Кралица регент на Кипар
Мандат10 јули 1473 – 26 август 1474
Кралица на Кипар
Мандатноември 1472 – 10 јули 1473
Роден(а)25 ноември 1454
Венеција, Венецијанска Република
Починал(а)10 јули 1510 (возр. 55)
Венеција
Почивалиште
Сан Салвадор, Венеција
СопружникЈаков II Кипарски
ДецаЈаков III Кипарски
ДинастијаКорнаро
ТаткоМарко Корнаро
МајкаФиоренца Криспо

Животопис

уреди

Катерина била ќерка на венецијанецот Марко Корнаро, витез на Светото Римско Царство, и Фиоренца Криспо. Таа била помлада сестра на нобил хуомо Џорџо Корнаро (1452 – 31 јули 1527), „Padre della Patria“ и витез на Светото Римско Царство.

Од семејството Корнаро поттекнувале четири дуждови.[2] Нејзиното семејство имало долги асоцијации со Кипар, особено во областа на трговијата.[2] Во областа Епископи, во Лимасолскиот округ, семејството Корнаро управувало со различни мелници за шеќер и извезувало кипарски производи во Венеција.[3]

Катерина била насликана од Дирер, Тицијан, Белини и Џорџоне.[4]

Сукцесија на Јаков II

уреди

По смртта на кипарскиот крал Џон II во 1458 година, наследството било спорно помеѓу неговата ќерка Шарлот и нејзиниот вонбрачен полубрат Јаков, кој се обидел да го заземе островот. Врз основа на бракот на Луј Савојски со Шарлот, војводата од Савој го побарал островот и Шарлот била именувана за кралица. Во 1468 година, Катарина, по преговорите водени од нејзиниот татко и вујко, му била понудена на Јаков како негова сопруга.[2] Бракот бил исклучително корисен за Венецијанската Република бидејќи од тој момент таа можела да ги обезбеди трговските права и другите привилегии на Венеција во Кипар. Предлогот бил прифатен, а договорот бил потпишан во 1468 година, зајакнувајќи ја позицијата на Јаков.[5]

Кралица консорт

уреди

Така во 1468 година, Јаков II, инаку познат како Јаков Никаквецот, станал крал на Кипар.[2] Тој и Катерина се венчале во Венеција на 30 јули 1468 година со полномошник кога таа имала 14 години. Таа конечно отпловила за Кипар во ноември 1472 година и лично се омажила за Јаков во Фамагуста.[6]

Регент

уреди

Јаков починал набргу по венчавката поради ненадејна болест и според неговата волја Катерина, која во тоа време била бремена, дејствувала како регент. По отпловувањето на венецијанската флота, имало неуспешен заговор за соборување на доенчето Јаков III во корист на Шарлот, легитимната ќерка на Џон, а Катерина била држена како затвореничка. Венецијанците се вратиле и редот набрзо бил воспоставен, но републиката размислуваше за можноста за заземање на Кипар, иако немала валидна титула.

Монарх

уреди

Катерина станала монарх кога Јаков III починал во август 1474 година пред неговиот прв роденден, веројатно од болест, дури и ако се шпекулирало дека бил отруен од Венеција или партизаните на Шарлот.[6] Кралството одамна паднало и било трибутарна држава на Мамелуците од 1426 година. За времето на Катерина, која владеела со Кипар од 1474 до 1489 година, островот бил контролиран од венецијански трговци.

Во 1488 година, републиката, плашејќи се дека султанот Бајазит II имал намера да го нападне Кипар, а исто така откривајќи заговор Катерина да се омажи за Алфонсо II, одлучила да ја отповика кралицата во Венеција и формално да го припои островот.[7] Во февруари 1489 година, венецијанската влада ја убедила Катерина да му ги отстапи своите права како владетел на Кипар на венецијанскиот дужд — а потоа и на венецијанската влада како целина — бидејќи немала наследник.[8]

На 14 март 1489 година Катерина била принудена да абдицира и да ја продаде администрацијата на земјата на Венецијанската Република.[9] Според современиот хроничар Георгиос Бустрониос:

на 15 февруари 1489 година, кралицата излегла од Никозија со цел да отиде во Фамагуста, да го напушти [Кипар]. И кога отишла на коњ облечена во црна свилена наметка, со сите дами и витези во нејзиното друштво [...] Нејзините очи не престанале да леат солзи низ целата поворка. Народот исто така пролеал многу солзи.[10]

 
Постхумен портрет на Катерина Карнаро како Света Катерина Александриска од Тицијан, 1542 година.

Подоцнежен живот

уреди

Последната крстоносна држава станала колонија на Венеција, а како компензација, во 1489 година на Катерина ѝ било дозволено да ја задржи титулата кралица и таа станала дама на Азоло, округ на Терафермата[11] на Република Венеција во Венето. Азоло набргу се здобил со репутација како суд на книжевни и уметнички дистинкции, главно како резултат на тоа што бил фиктивен амбиент за платонските дијалози за љубовта на Пјетро Бембо, Гли Асолани. Катерина живеела во Азоло до 1509 година, кога Камбриската лига го ограбила градот, а потоа побегнала во Венеција каде што живеела уште една година, умирајќи на 10 јули 1510 година.[12] Таа е погребана во Црквата Сан Салвадор во Венеција.

Наследство

уреди

Либрето базирано на нејзиниот живот од Анри де Сен-Жорж ги формира основите на оперите Катарина Корнаро (1841) од Франц Лахнер,[13] Кралицата на Кипар (1841) од Фроментал Халеви[14] и Катерина Корнаро (1844) од Гаетано Доницети.[15]

Корнарскиот институтот, кој бил основан од уметникот Стас Параскос во градот Ларнака како добротворна организација наменета за промоција на уметноста и култура,[16] имал споменик посветен на Катарина, пред да биде затворен од Ларнакската општина во 2017 година.

Во октомври 2011 година, Кипарскиот оддел за антиквитети објавил проект од еден милион евра за реставрација на делумно средновековна палата во Потамија за која се сметало дека била летна палата на Катерина Корнаро.[17][18] Проектот имал за цел да создаде културен центар во западното крило на замокот, при што работата ќе се одвивала етапно три години во зависност од средствата. Меѓутоа, според Cypriot Mail, Кипарскиот оддел за антиквитети во октомври 2012 година изјавил дека нема докази дека кралицата Катерина некогаш престојувала таму, а весникот ја цитирал археолошката службеничка на одделот Еви Фиури која вели дека одделот никогаш не ја нарекол структурата летна палата на кралицата, туку едноставно како потамска средновековна палата. Според Фиури: „Како одделение за антиквитети, ние никогаш не го кажавме ова, се чини како нешто што преминало во традиција и не знаеме како започнало“.[19]

Наводи

уреди
  1. ↑ Wills, Garry. Venice, Lion City (New York, Simon and Schuster, 2001), 136.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 De Girolami Cheney 2013.
  3. ↑ McNeill 1974.
  4. ↑ „Giorgione: Portrait of Caterina Cornaro, Queen of Cyprus“. www.boglewood.com.
  5. ↑ Villari 1911.
  6. ↑ 6,0 6,1 Luke 1975.
  7. ↑   Една или повеќе речениците пред наводов вклучуват текст од дело кое сега е во јавна сопственост: Villari, Luigi (1911). „Cornaro, Caterina“ . Во Chisholm, Hugh (уред.). Encyclopædia Britannica. 7 (11. изд.). Cambridge University Press. стр. 162–163.CS1-одржување: ref=harv (link)
  8. ↑ "CORNARO, CATERINA", "Women in the Middle Ages" Greendwoods Press 2004, p. 221
  9. ↑ Mellersh & Williams 1999.
  10. ↑ Philippe Trélat, "Urbanization and urban identity in Nicosia 13th–16th. Centuries", in Proceedings of the 10th Annual Meeting of Young Researchers in Cypriot Archaeology, Venice, 2010, p. 152
  11. ↑ The mainland territories of the Republic of Venice were referred to as the Terraferma in the Veneto dialect. Source:Logan, Oliver Culture and Society in Venice, 1470–1790; the Renaissance and its heritage, Batsford 1972
  12. ↑ Churchill, Lady Randolph Spencer; Davenport, Cyril James Humphries (1900). The Anglo-Saxon Review. John Lane. стр. 215–22. Посетено на 13 March 2013.
  13. ↑ Lachner, Franz. Catarina Cornaro. Libretto. German (англиски).
  14. ↑ Halévy, F.; Saint-Georges, Henri. La reine de Chypre; opéra en cinq actes. Paroles De Saint Georges. Paris Tallandier.
  15. ↑ Ashbrook, William (2002). Caterina Cornaro. Grove Music Online (англиски). Oxford Music Online. doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.o007589. ISBN 978-1-56159-263-0. Посетено на 12 March 2018.
  16. ↑ „cornaroinstitute.org“. Архивирано од изворникот на 27 June 2011. Посетено на 21 November 2018.
  17. ↑ Demetra Molyva, 'Palace of Cyprus's last queen to be restored' in The Cyprus Weekly (Cyprus newspaper), 7 October 2011
  18. ↑ Di Cesnola, L. P. Cyprus: Its Ancient Cities, Tombs, and Temples, 2015.
  19. ↑ „Cyprus - In the footsteps of a queen“. June Samaras (HELLAS, googlegroups.com). 8 January 2012. Посетено на 16 March 2023.

Извори

уреди
  • De Girolami Cheney, Liana (2013). „Caterina Cornaro, Queen of Cyprus“. Во Barrett-Graves, Debra (уред.). The Emblematic Queen Extra-Literary Representations of Early Modern Queenship. Palgrave Macmillan.
  • Luke, Harry (1975). „The Kingdom of Cyprus, 1369—1489“. Во Setton, K. M.; Hazard, H. W. (уред.). A History of the Crusades, The Fourteenth and Fifteenth Centuries.
  • Mellersh, H. E. L.; Williams, Neville (1999). Chronology of world history. ABC-CLIO. ISBN 978-1-57607-155-7.
  • McNeill, William H. (1974). Venice: The Hinge of Europe, 1081-1797. University of Chicago Press.

Дополнителна литература

уреди
  • Hunt, David; Hunt, Iro; Edbury, P. W; Joachim, Joachim G; Mullaly, Terence (1 January 1989). Caterina Cornaro, Queen of Cyprus (англиски). London: Trigraph in association with the Bank of Cyprus. ISBN 9780947961046. OCLC 973464198.
  • Hurlburt, Holly (1 January 2013). „À la Cypriota: Gentile Bellini, the Queen of Cyprus, and Familial Ambition.“. Во Frank, Mary E; De Maria (уред.). Reflections on Renaissance Venice: a celebration of Patricia Fortini Brown (англиски). Milan: Harry N. Abrams. стр. 32–39. ISBN 978-8874396344. OCLC 844873955.
  • Hurlburt, Holly (2015). Daughter of Venice: Caterina Corner, Queen of Cyprus and Woman of the Renaissance. Yale University Press. ISBN 978-0-300-20972-3.
  • Hadjikyriakos, Iosif. Caterina Depicted. Actual Problems of Theory and History of Art: Collection of articles. Vol. 9. Ed: A. V. Zakharova, S. V. Maltseva, E. Iu. Staniukovich-Denisova. Lomonosov Moscow State University / St. Petersburg, NP-Print, 2019, pp. 686–691. ISSN 2312-2129.
Претходник
Елена Палеологина 		Кралица на Кипар
1472–1473 		Крај на кралството
Владејачки титули
Претходник
Јаков III 		Кралица регент на Кипар
1474–1489 		Крај на кралството
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Катерина_Корнаро&oldid=5275523“