Карпатско-балкански планини

Карпатски-балкански планини се дел од северната зона за собирање на венечните планини во Европа . Тие ја заземаат областа помеѓу панонскиот басен, старата родопска маса на запад и влашко-понтискиот басен на исток.[1] Помала дел, тие се протегаат на крајниот исток на Србија [2], помеѓу Дунав на северот, Руј Планина, сливот Лужничко-Заплањски на југ, долината на Југот и Големата Морава на запад и границата со Бугарија на исток. Тие се изградени од карпи со различна возраст и потекло, како што се песочни камења, варовнички камења, вулкански и еруптивни карпи. Најстарите карпи се покриени со песочни камења до 1.000 м, додека варовнички карпи се дебели до 600 м.

Највисоката планина во централна Србија, Мидзур
Највисоката планина во централна Србија, врв Миџор

Општи одлики

уреди

Површинските и подземните карстни релјефни форми се многу чести, но не и големи. Бројот на пештери и пренапони е голем: Ресавска, Злотска (Лазарева), Боговинска, Церемошна, Дубојка, Раваничка. Планините се добро покриени со шуми и пасишта и содржат големи наоѓалишта од јаглен, бакар, злато и сребро . Линија Разањ (Долина Моравица) - Сокобањска котлина - Књажевачка котлина, делови од Карпатските Планини (северно) и Балкански Планини (јужно).

Планини

уреди

На Карпато-Балканските планини, создадени се 3 планински масиви, одделени со долини и речни долини. Внатрешната (западна) низа се состои од планините: Звишке, Хомољска, Бељаница, Кучајска, Ртањ, Озрен, Девица, Сува планина. Централната низа се состои од планините: Шомрда, Стол, Голем Крш, Црн Врв, Тупужница, Тресибаба, Сврљашки планини. Надворешната (источна) низа се состои од планините: Мироч, Голем Гребен, Дели Јован и Стара Планина (околу 90 км), со највисок врв Миџор (2.169 м).

Котлини и клисури

уреди

Планините се делат по котлини и клисури. Познати котлини се: Звиждшка (Кучевска), Хомољска (Загубичка), Црноречка, Зајечарска. Во балканскиот планински регион, котлините се: Књажевац, Сокобан, Сврљишка, Белопаланац, Заплаљска и Пиротска. Помеѓу котлините има бројни клисури: Шердапска, Честобродица - премин на Столице, Сичевачка

Доњоподунавска низина

уреди

Долната низина на Дунав ги вклучува Неготинските Краина и Кључ, до Дунав кај Кладово . Неготинската Краина се наоѓа во североисточниот дел на Србија, граничи со Мироц и Дели Јован. Таа е најниска, плодна и добро обработена рамнина во Србија (28 м). Кључ се протега до реката Дунав кај Кладово, помеѓу клисурата Јердапске, Мироч и реката Вратњан. Неготинска Краина и Кључ имаат економска важност во речниот транспорт (Дунав), риболов и лозарство.

Наводи

уреди
  1. Радни уџбеник: Географија за 8 разред основне школе, Винко Ковачевић, Радојка Влајев
  2. Туризам у Србији: „Планине“, приступ 21.4.2013

Литература

уреди
  • Мала енциклопедија Просвета (3. изд.). Београд: Просвета. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. Отсутно или празно |title= (help)
  • Мала енциклопедија Просвета (3. изд.). Београд: Просвета. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. Отсутно или празно |title= (help)
  • Марковић, Јован Ђ. (1990). Енциклопедијски географски лексикон Југославије. Сарајево: Свјетлост. ISBN 978-86-01-02651-3.
  • Марковић, Јован Ђ. (1990). Енциклопедијски географски лексикон Југославије. Сарајево: Свјетлост. ISBN 978-86-01-02651-3. Марковић, Јован Ђ. (1990). Енциклопедијски географски лексикон Југославије. Сарајево: Свјетлост. ISBN 978-86-01-02651-3.
  • Марковић, Јован Ђ. (1990). Енциклопедијски географски лексикон Југославије. Сарајево: Свјетлост. ISBN 978-86-01-02651-3.

Надворешни врски

уреди