Источноантарктичка ледена покривка
Источноантарктичка ледена покривка (ИАЛП) — една од двете големи ледени плочи на Антарктикот и најголемата на целата планета. ИАЛП се наоѓа помеѓу 45° западен меридијан и 168° источен.
ИАЛП има доволно мраз за да го подигне глобалното ниво на морињата за 53.3 метри [1] и е значително поголема по површина и маса од ледената покривка на Западен Антарктик (ЛПЗА), која е одвоена од ИАЛП со Трансантарктичките Планини. Источноантарктичката ледена покривка е најсувото, најветровито и најстуденото место на Земјата, со температури пријавени до речиси -100 °C.[2] Таа го држи најгустиот мраз на Земјата, со 4800 метри. Источноантарктичката ледена покривка е дом на географскиот Јужен Пол и станицата Амундсен-Скот на Јужниот Пол.
Промена на масата уреди
Тековниот меѓународен фокус на прашањата за глобалното затоплување го привлекла вниманието на топењето на поларните ледени капи. Раната анализа на податоците од студиите базирани на GRACE покажале дека источната покривка губи маса со брзина од 57 милијарди тони годишно и дека вкупната ледена покривка на Антарктикот (вклучувајќи ги ЛПЗА и крајбрежните области ИАЛП) ја губи масата со брзина од 152 кубни километри (околу 139 милијарди тони) годишно. Поновата проценка објавена во ноември 2012 година и заснована на податоците на GRACE, како и на подобрен модел на изостатско прилагодување на глацијално, покажува дека Источен Антарктик всушност добил маса од 2002 до 2010 година со брзина од 60 ± 13 Гт/годишно.[3]
Се проценува дека за време на плеистоценот, Источноантарктичката ледена покривка се разредила за најмалку 500 метри, и тоа истенчување од последниот глацијален максимум е помало од 50 метри и веројатно започнало по околу 14 ка.[4]
Температурни промени уреди
Ладењето на Источен Антарктик во текот на децениите на 1980-тите и 1990-тите делумно го компензира затоплувањето на ледената покривка на Западен Антарктик, која се загрева за повеќе од 0,1 °C по деценија во последните 50 години. Трендот на просечна површинска температура на Антарктикот ширум континентот е позитивен и статистички значаен на >0,05 °C/деценија од 1957 година.
Територијални претензии уреди
Многу земји имаат претензии за делови од Антарктикот. Во рамките на Источен Антарктик, Обединетото Кралство, Франција, Норвешка, Австралија, Чиле и Аргентина, имаат територијални претензии, и нивните претензии во одредени случаи, меѓусебно се преклопуваат.
Наводи уреди
- ↑ Fretwell, P.; Pritchard, H. D.; Vaughan, D. G.; Bamber, J. L.; Barrand, N. E.; Bell, R.; Bianchi, C.; Bingham, R. G.; Blankenship, D. D. (2013-02-28). „Bedmap2: improved ice bed, surface and thickness datasets for Antarctica“. The Cryosphere. 7 (1): 375–393. Bibcode:2013TCry....7..375F. doi:10.5194/tc-7-375-2013. ISSN 1994-0424.
- ↑ „New study explains Antarctica's coldest temperatures | National Snow and Ice Data Center“. nsidc.org (англиски). Посетено на 2018-09-17.
- ↑ King, M. A.; Bingham, R. J.; Moore, P.; Whitehouse, P. L.; Bentley, M. J.; Milne, G. A. (2012). „Lower satellite-gravimetry estimates of Antarctic sea-level contribution“. Nature. 491 (7425): 586–589. Bibcode:2012Natur.491..586K. doi:10.1038/nature11621. PMID 23086145.
- ↑ Yusuke Suganuma; Hideki Miura; Albert Zondervan; Jun'ichi Okuno (August 2014). „East Antarctic deglaciation and the link to global cooling during the Quaternary: evidence from glacial geomorphology and 10Be surface exposure dating of the Sør Rondane Mountains, Dronning Maud Land“. Quaternary Science Reviews. 97: 102–120. Bibcode:2014QSRv...97..102S. doi:10.1016/j.quascirev.2014.05.007.