Дорте Дал-Јенсен
Дорте Дал-Јенсен (роденa на 8 септември 1958 година, Копенхаген, Данска)[1] е дански професор по палеоклиматологија и истражувач во Центарот за мраз и клима на Институтот Нилс Бор, Универзитетот во Копенхаген во Данска. Нејзиното основено поле е проучување на мразот и климата, конкретно реконструкција на климатските записи од ледените јадра и податоците од бушотини; модели на леден тек до денес ледени јадра; континуум механички својства на анизотропниот мраз; мраз во Сончевиот Систем; и историјата и еволуцијата на Ледената покривка на Гренланд.[2]
Образование и кариера
уредиДал-Јенсен има м-р. по геофизика (1984) и д-р. по геофизика (1988) од Универзитетот во Копенхаген.[1]
Како студент во 1980 година, Дал-Јенсен учествувала во дупчење на мраз на локацијата Дај 3 на ледената плоча на Гренланд, проект предводен од Вили Дансгард.[3] Иако Дансгард имал правило дека на местото на дупчењето не смее да има жени, Дал-Јенсен сепак учествувала.[4][5] Таа и нејзиниот партнер за дупчење Јорген Педер Штефенсен подоцна се венчале.[6]
Била ангажирана од Копенхагенскиот институт Нилс Бор како вонреден професор во 1997 година;[1] во 2007 година, станала шеф на Центарот за мраз и клима.[5]
Истражување
уредиДал-Јенсен го водела проектот за дупчење мраз на северен Гренланд: истражувачки тим од 14 нации кој поминал четири години дупчејќи и анализирајќи 2540 м. леденото јадро кое допира до последниот меѓуглацијален период 130-113 илјади години БП, чии резултати биле објавени во списанието Природа во 2013 година.[7] Весникот сугерира, врз основа на симулации на ледени плочи, дека за време на последниот меѓуглацијален Гренланд можеби придонел околу 2 метри до набљудуваните 4--8 метри пораст на нивото на морето. Ова имплицира дека топењето на мразот на Антарктикот било значаен фактор.
Друг проект во рана фаза е проект за дупчење на длабоко ледено јадро, исто така лоциран на Гренланд, кој се очекува да фрли светлина врз североисточниот леден тек на Гренланд и неговиот придонес за зголемување на нивото на морето. Ова може да даде детали за тоа што да се очекува за идното зголемување на нивото на морето поради губење на масата на ледената покривка на Гренланд. Според Гардијан во 2021 година [8]:
Големото топење на ледената покривка на Гренланд би имало долгорочни глобални последици, надвор од зголемувањето на нивото на морето. Тоа би можело да ја запре океанската струја на Голфската струја, со потенцијални ударни ефекти врз дождовните шуми на Амазон и тропските монсуни.
Награди
уреди- 2008 - Награда Декарт на ЕУ (како дел од Европскиот проект за јадро на мраз на Антарктикот
- 2008 - Вега медал од Шведското друштво за антропологија и географија
- 2009 - Награда Амалиенборг
- 2009 - Манч Награда[1]
- 2009 - Медал на Луис Агасиз од Европската унија за геонауки[9]
- 2014 - Член на Кралската данска академија на науките и писмата[10]
- 2022 - Награда Балзан за глацијација и динамика на мразот заедно со Ханс Оерлеманс .
- 2022 - Член на Академија Еуропеа[11]
- 2023 - Награда за граници на знаење на фондацијата[12]
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Dahl-Jensen, Dorthe (2007-09-10). „Dorthe Dahl-Jensen“. University of Copenhagen.
- ↑ „Niels Bohr Institute“. University of Copenhagen. 2007-09-10.
- ↑ Dansgaard, W. (2004). Frozen Annals: Greenland Ice Cap Research (PDF). Odder, Denmark: Narayana Pres. стр. 90. ISBN 87-990078-0-0.
1980 was the year we found two youngsters (and they each other), who should later become prominent participants in our glaciological research: Dorthe Dahl-Jensen and Jørgen Peder Steffensen, both developing very well in teaching and research, she strongest in theory, he in practice and experiment.
- ↑ Gertner, Jon (2020). The Ice at the End of the World: An Epic Journey Into Greenland's Buried Past and Our Perilous Future. US: Random House Publishing Group. стр. 211. ISBN 9780812986549.
Dansgaard had an arbitrary rule that reflected the hidebound traditions of his field: no women could come to the drilling camp. But he had relented in this [Dahl-Jensen's] case.
- ↑ 5,0 5,1 „Drilling at Dye 3“. Niels Bohr Institute. 12 September 2014. Посетено на 9 July 2021.
In 2007, she was appointed as head of Willi Dansgaard’s old department – which is now called the 'Centre for Ice and Climate' and under her leadership it remains one of the world’s leading research institutes in the climate field – moreover with a gender distribution that is almost 50/50.
- ↑ Празен навод (help)
- ↑ NEEM community members (24 January 2013). „Eemian interglacial reconstructed from a Greenland folded ice core“ (PDF). Nature. 493 (7433): 489–494. Bibcode:2013Natur.493..489N. doi:10.1038/nature11789. PMID 23344358.
- ↑ Carrington, Damian (May 17, 2021). „Greenland ice sheet on brink of major tipping point, says study“. The Guardian. Посетено на July 6, 2021.
- ↑ „Dorthe Dahl-Jensen - Louis Agassiz Medal -“. European Geosciences Union (EGU). Посетено на 2015-10-24.
- ↑ member profile Архивирано на 22 декември 2015 г.; retrieved 2015-12-17
- ↑ „Dorthe Dahl-Jensen“. Member. Academia Europaea. Посетено на 2024-09-08.
- ↑ BBVA Foundation Frontiers of Knowledge Award 2023