Дијагноза
Дијагноза[1][2], дијагноза на болеста, (латински: Diagnosis-скраћено Dg.), (грчки: διάγνωση — препознавање, разпознавање) - медицински поим, кој на најкраток можен начин зборува за сите аспекти на болеста и служи за обележување, препознавање, распознавање на болеста.[3] Дијагнозата може да се дефинира и како заклучок за сите аспекти (видови) на болеста, создаден по собрани факти кои меѓусебно биле детално анализирани.[4]
Постапка за утврдување на дијагнозата уреди
Во основа, постапката на утврдување на дијагнозата е аналогна на постапката на потврдување на применливоста на научната хипотеза или теорија (во природните науки) на конкретни експериментални податоци; тоа е, значи, откривање на вистината, или поточно, наоѓање на теоретски образец кој целосно ги објаснува релевантните факти.
Процесот на воспоставување дијагноза е многу сложен мултидисциплинарен и интерактивен и повеќестепен процес, во кој е неопходно да се извршат низа сложени дедукции и анализи и да се разликуваат „релевантните“ од „неважните“ факти. На овој начин, на интегративен начин се поставува дијагноза, која претставува усогласување на работата на различни стручњаци, со различни нивоа и аспекти на набљудување, со различни индивидуални искуства и лични психолошки структури.
Дијагноза и дијагностика уреди
Дијагнозата (која во суштина е заклучок за една болест) не треба да се поистоветува со дијагностиката, што е јасно пропишана методологија за собирање податоци и од чија меѓусебна анализа и споредба треба да произлезе заклучок, односно дијагноза на болеста врз основа на нејзините битни обележја и појави.
Дијагнозата во медицинската пракса уреди
Дијагнозата на многу медицински проблеми, како што се специфични болести или синдроми, многу се разликуваат од држава до држава. Некои разлики се реални (раса, поднебје, стандард, социјална средина итн.), додека некои се вештачки (различни нивоа на развој на медицинската пракса, можности за плаќање на пациентите итн.), додека некои тешко е да се окарактеризираат.
Постојат бројни болести кои се релативно чести во некои земји, додека во други се верува дека не постојат во патологијата на нацијата (на пример, во Германија нискиот крвен притисок се третира и означува како болест, а во други земји не се смета).[5]
Стандардизација на дијагнозата уреди
Дијагнозата на болеста мора, во нејзината сеопфатност на изразување, (на латински, мајчин јазик или со шифра (МКБ 10)) за една болест да искаже:[6]
- видот (суштина, анатомски и хистолошки промени) на болеста,
- локализација на болеста или органот зафатен од болеста,
- причина (етиологија) на болеста,
- патогенезата на болеста,
- функционални нарушувања,
- еволуцијата (текот) на болеста,
- исходот на болеста,
- активност на болеста (дали болеста е во активна или во фаза на мирување)
- во која фаза на развој е и дали развојот на болеста е бавен или брз.
Дијагнозата не може да ги прикаже сите чинители поврзани со една болест, но мора да биде таква да содржи што е можно повеќе факти кои овозможуваат лесно препознавање и распознавање на болеста.[6]
Во случај пациентот да има повеќе болести, прво се наведува дијагнозата на основната болест, а потоа на сите други кои се дијагностицирани.
За да се избегне погрешно толкување на поимите кои се користат во една дијагноза, одамна е општо прифатено во светот дека дијагнозата прво се изразува на латински, а потоа, доколку е потребно, на мајчиниот јазик на лекарот или пациентот, што овозможува целосно професионална комуникација помеѓу здравствените работници од целиот свет, без разлика на нивната националност и познавање на јазикот.
Со цел да се поедностави постапката за евидентирање и да се обезбеди еднообразност на дијагнозите, Светската здравствена организација вовела Меѓународна класификација на болести и сродни здравствени проблеми (МКБ 10); (англиски: ICD,International Classification of Diseases and Related Health Problems), што наиде на широка примена во светот, бидејќи уште повеќе го поедностави обележувањето на дијагнозата и ја спречи можноста за каква било нејаснотија во нејзиното прикажување. Токму употребата на четирицифрената шифра МКБ 10 се покажа како подобра и попрецизна во пракса од дијагнозата на латински или на друг јазик. Поради неговата еднообразност во разбирањето и толкувањето.[7]
Поврзано уреди
Наводи уреди
- ↑ „дијагноза“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „дијагноза“ — Официјален дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ Пешић Х. М. Љ. Интерна пропедевтика Просвета, Ниш, 1991.
- ↑ Антић Р. Интерна пропедевтика, Институт за стручно усавршавање и специјализацију здравствених радника, Београд, 1976.
- ↑ Spilker B Overview of Factors Affecting Medicine Discovvery In Multinational Pharmaceutical Companies Principles and Practices, 1994, sec ed pp. 199-206
- ↑ 6,0 6,1 Ристић С. М. Клиничка пропедевтика, Завод за уџбенике и наставна средства, Београд, 1990.
- ↑ Званична презентација СЗО о МКБ-у Посећено, 9. фебруара 2010. (англиски)