Википедија

Грмотевична астма

Грмотевична астмата, или понекогаш именувама како грмотевична треска или поленска бомба [1] е активирање на напад на астма директно предизвикан од локална бура со грмотевици . Поради акутната природа на почетокот и широката изложеност на локалното население на истите предизвикувачки услови, тешките епидемиски настани на астма со грмотевици може да предизвикаат значителен и неуправлив стрес врз јавните здравствени установи.

Невреме со грмотевици во Тамворт, Нов Јужен Велс, Австралија
Обоена снимка на електронски микроскоп за скенирање на зрна полен од различни обични растенија

Широко препознаено, но не целосно разбрано, се верува дека за време на бура со грмотевици, зрната полен може да ја апсорбираат влагата, а потоа да се распрснат во многу помали фрагменти, при што овие фрагменти лесно се разнесуваат од ветрот. [2] [3] Додека поголемите зрна полен обично се филтрираат со влакната во носот, помалите фрагменти од полен можат да поминат и да влезат во белите дробови, предизвикувајќи напад на астма. [4] [5] [6] [7]

Историја

уреди

Феноменот на астма со грмотевици е препознаен уште од 1980-тите, со настан во Бирмингем, Англија, во јули 1983 година, кој често се смета за прв истакнат пример. [8] Студијата од 2013 година која ги прегледа случаите на ненормално високи приеми поврзани со астмата во одделенијата за итни случаи помеѓу 1983 и 2013 година, идентификувала силна корелација помеѓу тие случаи и грмотевици, истовремено забележувајќи дека таквите настани се толку ретки што се случило многу малку детално истражување за феноменот. [9]

Значаен поттик во проучувањето на феноменот се случил по настанот во ноември 2016 година во Мелбурн, Австралија. Признаен како најтежок настан од епидемија на грмотевична астма досега, почетокот го совладал системот за брза помош во градот и некои локални болници, забележал десеткратно зголемување на случаите на астма кои се јавуваат во одделенијата за итни случаи во споредба со просекот и резултирал со десет смртни случаи. [10] [11] [12] [13] [14] [15] Еден месец подоцна, епидемиски настан на грмотевична астма во Кувајт резултирал со најмалку 5 смртни случаи и многу приеми во болниците. [16]

Оттогаш има дополнителни извештаи за епидемични настани на грмотевична астма во Вага Вага, Австралија; Лондон, Англија; Неапол, Италија; [17] Атланта, САД; [18] и Ахваз, Иран. [19]

Статистика

уреди

Многу од оние кои се погодени за време на појава на астма со грмотевици можеби никогаш порано не доживеале напад на астма. [20]

Откриено е дека 95% од оние кои биле погодени од грмотевична астма имале историја на алергиски ринитис, а 96% од тие луѓе биле позитивни на алергии на полен од трева, особено на 'рж. [21] Полен од 'рж може да собере до 700 ситни скробни гранули, со димензии од 0,6 до 2,5 μm, доволно мали за да стигнат до долните дишни патишта во белите дробови. [22] [23] [24]

Превенција

уреди

Пациентите со историја на алергии на трева треба да се тестираат за астма и да се третираат за алергии на трева и астма. Пациентите со позната астма треба да се лекуваат и да се советуваат за важноста на придржувањето до протоколите за превентивни лекови. [25] Превентивниот третман кој се смета за корисен за тешка астма вклучува алергенска имунотерапија (AIT), особено сублингвална имунотерапија (SLIT). [26]

Значајни настани

уреди
  • 6 јули 1983 (1983-07-06) – 7 јули 1983 (1983-07-07): Бирмингем, Англија
  • 8 ноември 1987 (1987-11-08): Мелбурн, Австралија
  • 29 ноември 1989 (1989-11-29) – 30 ноември 1989 (1989-11-30): Мелбурн, Австралија
  • 24 јули 1994 (1994-07-24) – 25 јули 1994 (1994-07-25): Лондон, Англија
  • 30 октомври 1997 (1997-10-30): Вага Вага, Австралија
  • 4 јуни 2004 (2004-06-04): Наполи, Италија
  • 25 ноември 2010 (2010-11-25): Мелбурн, Австралија
  • 2 ноември 2013 (2013-11-02): Ахваз, Иран
  • 21 ноември 2016 (2016-11-21): Мелбурн, Австралија
  • 1 декември 2016 (2016-12-01): Кувајт и Ријад, Саудиска Арабија
  • 12 јуни 2023 (2023-06-12): Долина на Темза, Англија

Наводи

уреди
  1. ↑ „A change in the pollen season – but is it worse than normal?“. UK Met Office (англиски). 10 June 2022. Посетено на 20 July 2022.
  2. ↑ Sample, Ian (November 25, 2016). „Thunderstorm asthma: how seasonal weather can affect human health“. The Guardian. Посетено на December 11, 2022.
  3. ↑ pubmeddev. „thunderstorm asthma - PubMed - NCBI“. www.ncbi.nlm.nih.gov (англиски). Посетено на 2019-08-27.
  4. ↑ Suphioglu C. Thunderstorm Asthma Due to Grass Pollen. Int Arch Allergy Immunol 1998;116:253–260. doi:10.1159/000023953
  5. ↑ Taylor, P.E. & Jonsson, H. Thunderstorm asthma. Curr Allergy Asthma Rep (2004) 4: 409. doi:10.1007/s11882-004-0092-3
  6. ↑ Dabrera G, Murray V, Emberlin J, Ayres JG, Collier C, Clewlow Y, Sachon P. Thunderstorm asthma: an overview of the evidence base and implications for public health advice. QJM. 2013 Mar;106(3):207-17. doi:10.1093/qjmed/hcs234. PubMed (англиски)
  7. ↑ D'Amato G, Vitale C, D'Amato M, Cecchi L, Liccardi G, Molino A, Vatrella A, Sanduzzi A, Maesano C, Annesi-Maesano I. Thunderstorm-related asthma: what happens and why. Clin Exp Allergy. 2016 Mar;46(3):390-6. doi:10.1111/cea.12709. PubMed (англиски)
  8. ↑ Packe, G. E.; Ayres, JonG. (1985-07-27). „Asthma Outbreak During a Thunderstorm“. The Lancet. Originally published as Volume 2, Issue 8448 (англиски). 326 (8448): 199–204. doi:10.1016/S0140-6736(85)91510-7. ISSN 0140-6736. PMID 2862383.
  9. ↑ Dabrera, G.; Murray, V.; Emberlin, J.; Ayres, J. G.; Collier, C.; Clewlow, Y.; Sachon, P. (2013-03-01). „Thunderstorm asthma: an overview of the evidence base and implications for public health advice“. QJM: An International Journal of Medicine (англиски). 106 (3): 207–217. doi:10.1093/qjmed/hcs234. ISSN 1460-2725. PMID 23275386.
  10. ↑ Thien, F.; Beggs, P. J.; Csutoros, S.; Darvall, J.; Hew, M.; Davies, J. M. (2018-06-01). „The Melbourne epidemic thunderstorm asthma event 2016: an investigation of environmental triggers, effect on health services, and patient risk factors“. The Lancet (англиски). 2 (6): 255–263. PMID 29880157.
  11. ↑ Wright, Patrick (24 November 2016). „'Thunderstorm asthma': Three people remain critical, at least four dead“. ABC Online. Посетено на 24 November 2016.
  12. ↑ "'Thunderstorm asthma': Four people now believed dead, could have been more, minister says" ABC News, 23 November 2016. Accessed 23 November 2016.
  13. ↑ „Sixth person dies from thunderstorm asthma emergency“. ABC News (англиски). 2016-11-27. Посетено на 2016-11-27.
  14. ↑ „'Thunderstorm asthma' deaths in Melbourne rise to nine“. BBC Online. 29 November 2016. Посетено на 29 November 2016.
  15. ↑ „Thunderstorm asthma: Ninth death in Victoria after freak weather event in 2016“. ABC News. 25 January 2017. Посетено на 25 January 2017.
  16. ↑ „KUNA: Five people die in 2 days due to asthma attacks - health official“. kuna.net.kw. December 2, 2016. Посетено на 8 December 2016.
  17. ↑ D'Amato, G., Liccardi, G. and Frenguelli, G. (2007), Thunderstorm-asthma and pollen allergy. Allergy, 62: 11–16. doi:10.1111/j.1398-9995.2006.01271.x
  18. ↑ Grundstein A, Sarnat SE, Klein M, Shepherd M, Naeher L, Mote T, Tolbert P. Thunderstorm associated asthma in Atlanta, Georgia. Thorax. 2008 Jul;63(7):659-60. doi:10.1136/thx.2007.092882. PubMed (англиски)
  19. ↑ Forouzan A, Masoumi K, Haddadzadeh Shoushtari M, Idani E, Tirandaz F, Feli M, Assarehzadegan MA, Asgari Darian A. An overview of thunderstorm-associated asthma outbreak in southwest of Iran. J Environ Public Health. 2014;2014:504017. doi:10.1155/2014/504017. PubMed (англиски)
  20. ↑ Reed Alexander; James Griffiths (November 23, 2016). „'Thunder asthma:' Deadly illness caused by freak weather“. CNN. Посетено на November 23, 2016.
  21. ↑ „What is thunderstorm asthma? - ABC News (Australian Broadcasting Corporation)“. ABC News. 21 November 2016. Посетено на 2016-11-23.
  22. ↑ Peter Dockrill (2015-08-21). „Thunderstorm asthma is a real thing that's killed 2 people in Australia“. ScienceAlert.com. Посетено на 2016-11-23.
  23. ↑ D'Amato G, Annesi Maesano I, Molino A, Vitale C, D'Amato M. Thunderstorm-related asthma attacks.J Allergy Clin Immunol. 2017 Jun;139(6):1786-1787. doi:10.1016/j.jaci.2017.03.003. PubMed (англиски)
  24. ↑ „Thunderstorm asthma“. ASCIA - Australasian Society of Clinical Immunology and Allergy. 2016. Посетено на 2017-12-12.
  25. ↑ Harun, Nur-Shirin; Lachapelle, Philippe; Douglass, Jo (2019). „Thunderstorm-triggered asthma: what we know so far“. Journal of Asthma and Allergy. 12: 101–108. doi:10.2147/JAA.S175155. ISSN 1178-6965. PMC 6512777. PMID 31190900.
  26. ↑ Lombardi, Carlo; Savi, Eleonora; Ridolo, Erminia; Passalacqua, Giovanni; Canonica, Giorgio Walter (2017). „Is allergic sensitization relevant in severe asthma? Which allergens may be culprit?“. The World Allergy Organization Journal. 10 (1): 2. doi:10.1186/s40413-016-0138-8. ISSN 1939-4551. PMC 5219672. PMID 28101292.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Грмотевична_астма&oldid=5191925“