Гебелејнски мумии
Гебелејнските прединастични мумии се шест природно мумифицирани тела, кои датираат од околу 3400 година п.н.е. од доцниот прединастички период на Древен Египет. Тие биле првите целосни прединастички тела што биле откриени. Добро сочуваните тела биле ископани кон крајот на XIX век од страна на Волис Баџ, чувар во британскиот музеј за египетологија, од плитки гробници во близина на Гебелејн (денес, Нага ел-Герира)[1] во египетската пустина.
Баџ ги ископал сите тела од исто гробно место. Две тела биле идентификувани како машки и едно како женско, а другите биле со неодреден пол. Телата биле дадени на Британскиот музеј во 1900 година. Некои предмети биле документирани за време на ископувањето како „саксии и кремен“, но тие не биле предадени на Британскиот музеј, и не се знае каде се наоѓаат. Три од телата биле пронајдени со прекривки од различен тип (трска, палми и животинска кожа), кои сè уште се со телата. Телата биле пронајдени во положба на фетус, и лежеле на левата страна.
Од 1901 година, првото ископано тело е изложено во Британскиот музеј. Ова тело првично го добило прекарот Ѓумбир поради неговата црвена коса, но овој прекар не се користи официјално поради неодамнешните етички политики за човечки остатоци.
Ископување
уреди
Во 1895 и 1896 година се ископани урнатините во Абидос, Тук, Хиераконполис и Гебелејн. Во 1892 година, Жак де Морган, директор за антиквитети во Египет, докажа дека керамиката пронајдена во Абидос и Накада е од пред династичкиот период, поттикнувајќи интерес од многу европски археолози. Како што завршувало секое ископување, мештаните на Египет продолжувале да ги пребаруваат наоѓалиштата. Во 1895 година, Волис Баџ, во име на Британскиот музеј, набавил испишани ковчези и погребен мебел од гробниците на 12-та династија во Ал-Берша работејќи со египетската служба за антиквитети.[2] Баџ започнал да купува прединастични предмети од месното население, вклучувајќи чинии, копја, врвови на копја и стрели, резбани фигури од кремен и коски и делумни остатоци од луѓе (опишани како главно коски без остатоци од кожа и месо).[2]
Во 1896 година, на Баџ му пришол жител на Гебелејн, кој тврдел дека нашол повеќе мумии. Баџ бил одведен до телата, и веднаш ги препознал дека се од прединастичкиот период и првите комплетни прединастички тела што се идентификувани. Тој започнал со ископувања и вкупно шест мумифицирани тела биле извадени од плитките песочни гробници кај Бар Била Ма („река без вода“) сместени на источните падини на северниот дел на највисокиот рид во Гебалејн.[1][2]
Единствените предмети биле тенџере до женското тело и делумни остатоци од плетиво, крзно и постелнина со другите тела. Во прединастичкиот период телата обично биле закопувани голи, а понекогаш и лабаво завиткани. При таков погреб, кога телото е покриено со топол песок, поради условите во животната средина поголемиот дел од водата во телото брзо испарува или се исцедува, што значи дека трупот е природно исушен и зачуван.[3] Овој метод бил широко користен во прединастичкиот египетски период, пред да се развие вештачка мумификација.[4] Природната мумификација што се случувала при овие погребувања во сув песок, можеби довела до оригиналното египетско верување во живот по смртта, со што започнала традицијата на оставање храна и средства за задгробен живот.[5]
Сите тела билеа во слична свиткана положба, и лежеле на левата страна со кренати колена кон брадата. За споредба, повеќето тела ископани од Египет кои датираат од прединастичкиот период се во слична положба, меѓутоа кај Меримда Бени Салама[6] и Ел-Амра биле пронајдени тела легнати на десната страна. Од времето кога биле закопани овие тела до периодот на Средното Кралство, мртвите биле легнувани на страна. По овој период, тие биле погребувани на грб (грбна позиција), а од Петтата династија телата биле секогаш целосно испружени.[5]
.jpg)
Опис
уредиТелата биле закопани во одделни плитки гробници, ставени во позиција на фетус, со колената кренати кон нивните глави, што претставувало најчеста форма за египетските погребувања во тоа време.[5]
Во 1967 година, со серија на рендгенски и фотографски снимки од сите мумифицирани тела во колекцијата на Британскиот музеј, била обезбедена детална анализа на мумиите од Гебелејн. Наодите се сумирани подолу:[5]
| ИД | Должина | Возраст и пол | Резиме на наоди |
|---|---|---|---|
| 32751 | 1,63 метри | Возрасен маж | Ова машко возрасно тело ги има сите заби присутни и здрави, а на скалпот има прамени коса со боја на ѓумбир. Постојат фрактури на ребрата, на десниот срамен прстен, обете коски на бутот, коските на потколеницата, но нема докази за артритис. Недостасуваат левиот показалец и неколку коски од прстите на нозете. |
| 32752 | 1,51 метри | Возрасна жена | Ова е женско тело со фрактури на черепот и многу други фрактури на коските кои се јавиле по смртта, но коските се инаку здрави. На скалпот има долга кафеава коса. |
| 32753 | 1,49 метри | Адолесцент, полот е неизвесен | Ова тело на адолесцент има одвоен череп кој можеби не припаѓа на телото. Забите се носат и има фрактури на сите ребра, на левата тибија и коската на десното бедро. Постојат линии на запрен раст во тибијата. Со лен се обвиткани тораксот и абдоменот. |
| 32754 | 1,6 метри | Возрасен маж | Ова е машко тело на возрасен со заматеност во череп во форма на квадрат и здрави заби. Телото има фрактури на 9-то ребро, деснaта бедрената коска и фрактура на пукнатина лево од ишијасниот засек. Неколку прсти недостасуваат, а левата рака е одделена на зглобот. Прамени кафеава коса има на остатоците од скалпот. |
| 32755 | 1,52 метри | Постара возрасна личност, полот е неизвесен | Ова постаро тело има декалцифицирани коски, во согласност со сенилната остеопороза. Телото веројатно било во плетена корпа и покриено со животинска кожа, бидејќи има остатоци од плетиво и крзно, а на површината на телото има лепенки од лен. Сите заби се присутни. Телото има многу скршени ребра, а останат е само зглобот на левата рака. Нозете се одвоени поради фрактури на средината од обете коски на бутот. Постојат линии на забавен раст во тибијата и недостасуваат последните коски на повеќето прсти на нозете. |
| 32756 | 1,51 метри | Возрасен, веројатно маж | Ова возрасно тело има остатоци од завои на вратот, карлицата и десниот глужд. Черепот е одвоен, а недостасуваат некои секачи, но останатите заби изгледаат здрави. Телото има скршеници во ребрата и левиот фемур. Едната рака е исчашена на лакотниот зглоб, левата рака е одделена на зглобот и двете нозе се исто така одделени од остатокот на телото. |
Смртта на мажот од Геблејн
уредиВо ноември 2012 година било откриено дека најверојатно мажот од Гебелејн (EA 32751) е убиен. Скенирање со КАТ на мумифицираното тело во болницата Кромвел во Лондон, покажа дека мажот од Гебелејн имал околу 18-20 години за време на неговата смрт, и бил мускулест. Под неговото лево рамо скенирањето откри пункција на телото, оружјето било употребено со таква сила што малку го оштетило рамото, но го скршило реброто под него и продрело во белите дробови. Се верувало дека повредата е предизвикана од бакарно сечило или кремен нож најмалку 12 см во должина и 2 см во ширина. Даниел Антоан, експерт за човечки остатоци во Британскиот музеј, смета дека мажот од Гебелејн бил изненаден од нападот, бидејќи немало одбранбени рани.[7][8]
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 Bard, Kathryn A.; Shubert, Steven Blake (1999), Encyclopedia of the archaeology of ancient Egypt, Routledge, стр. 338, ISBN 978-0-415-18589-9
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Budge 1920
- ↑ Rae 1996
- ↑ „Human mummy EA 32751 (collection database record)“. British Museum. Посетено на 4 June 2010.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Dawson & Gray 1968
- ↑ Merimda Beni Salama is a Neolithic settlement 60 km North of Cairo, see Hawass, Zahi; Hassan, Fekri A; Gautier, Achilles (1988), „Chronology, Sediments, and Subsistence at Merimda Beni Salama“, The Journal of Egyptian Archaeology, 74: 31–38, doi:10.2307/3821745, ISSN 0307-5133, JSTOR 3821745, OCLC 480070236
- ↑ The Times 16 November 2012 (pg 10)
- ↑ „British Museum exhibit Gebelein Man died 'violent death'“. BBC News. 16 November 2012.
Литература
уреди- Andrews, Carol (1984), Egyptian mummies, British Museum, Harvard University Press, ISBN 978-0-674-24152-7
- Budge, Ernest Alfred Thompson Wallis (1920), By Nile and Tigris: a narrative of journeys in Egypt and Mesopotamia on behalf of the British Museum between the years 1886 and 1913, John Murray: London, OCLC 558957855
- Dawson, Warren R; Gray, P.H.K. (1968), Catalogue of Egyptian antiquities in the British museum, Volume 1: Mummies and human remains: British Museum, ISBN 0-7141-0902-9, OCLC 462523497CS1-одржување: место (link)
- Rae, A (1996), „Dry human and animal remains—their treatment at the British Museum“, The Man in the Ice, International mummy symposium; Wien: Springer-Verlag: 33–38, ISBN 3-211-82659-9, ISSN 0947-3483
- Strudwick, Nigel (2006), Masterpieces of ancient Egypt, British Museum Press, ISBN 0-7141-1972-5