Валкана војна
Валкана војна (шпански: Guerra sucia) ― име за мерките на државен тероризам[1][2][3] (масовни киднапирања, мачења, погубувања без судење) кои ги спроведувала граѓанско-воената диктатура во Аргентина[4][5] од 1974 до 1983 година како дел од Операцијата Кондор. Во овој период воено-безбедносните сили и десничарските одреди на смртта организирани како Аргентинската антикомунистичка алијанса (ААА, или Тројно А) [6] ги ловела сите политички дисиденти и оние за кои се верувало дека се поврзани со социјализмот, левиот перонизам или движењето Монтонерос.[7][8][9][10]
| Валкана војна | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Дел од Студената војна, Операција Кондор, и Фолкландска војна | |||||||
.jpg) Хорхе Рафаел Видела |
|||||||
|
|||||||
Се проценува дека во Валканата војна биле убиени или исчезнале од 9.000 до 30.000 луѓе, а за многу од нив било невозможно формално да се документираат поради природата на државниот тероризам.[1][2] Примарна цел, како и во многу други јужноамерикански земји кои биле дел од операцијата Кондор, биле комунистички герилци и симпатизери, но операцијата Кондор била насочена и кон студенти, милитанти, синдикалци, писатели, новинари, уметници и сите граѓани за кои постоел сомнеж дека се левичарски активисти или перонистички герилци.[11] Исчезнувале оние за кои се сметало дека се политичка или идеолошка закана за хунтата или оние кои за кои се сметало дека не се сложуваат со неолибералните економски политики диктирани од операцијата Кондор.[7][8][9]
Во 1980-тите, економскиот колапс, јавното незадоволство и катастрофално лошото водење на Фолкландската војна, биле причина за соборување на Хунтата и обновување на демократијата во Аргентина, што всушност ставило крај на валканата војна. Многу членови од хунтата се во затвор за злосторства против човештвото и геноцид.[12][13] Валканата војна имала силно влијание и врз аргентинската култура, што се чувствува до денес.
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 Blakeley, Ruth (2009). State Terrorism and Neoliberalism: The North in the South. Routledge. стр. 96–97. ISBN 978-0-415-68617-4.
- ↑ 2,0 2,1 McSherry, J. Patrice (2011). „Chapter 5: "Industrial repression" and Operation Condor in Latin America“. Во Esparza, Marcia; Henry R. Huttenbach; Daniel Feierstein (уред.). State Violence and Genocide in Latin America: The Cold War Years (Critical Terrorism Studies). Routledge. стр. 107. ISBN 978-0415664578.
- ↑ Borger, Julian (2004). „Kissinger backed dirty war against left in Argentina“. The Guardian. Посетено на 29 August 2019.
- ↑ Daniel Feierstein (14 August 2016). „"Guerra sucia": la importancia de las palabras“ ["Dirty war": the importance of the words] (шпански). Архивирано од изворникот на 2019-04-10. Посетено на 2023-01-06.
- ↑ McSherry, Patrice (2005). Predatory States: Operation Condor and Covert War in Latin America. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield Publishers. стр. 78. ISBN 0742536874.
- ↑ Right-wing violence was also on the rise, and an array of death squads was formed from armed sections of the large labor unions, parapolice organizations within the federal and provincial police; and the AAA (Alianza Anticomunista Argentina), founded by Perón's secretary of social welfare, López Rega, with the participation of the federal police. Revolutionizing Motherhood: The Mothers of the Plaza de Mayo, Marguerite Guzman Bouvard, p. 22, Rowman & Littlefield Publishers, 2002
- ↑ 7,0 7,1 Clarín.com (18 May 2013). „El principal sostén del programa económico de Martínez de Hoz“. clarin.com.
- ↑ 8,0 8,1 Political Violence and Trauma in Argentina, Antonius C. G. M. Robben, p. 145, University of Pennsylvania Press, 2007
- ↑ 9,0 9,1 Marguerite Guzmán Bouvard, Revolutionizing Motherhood: The Mothers of the Plaza De Mayo, p. 22, Rowman & Littlefield, 1994
- ↑ "Argentina's Guerrillas Still Intent On Socialism", Sarasota Herald-Tribune, 7 March 1976
- ↑ „Argentina's Dirty War – Alicia Patterson Foundation“. aliciapatterson.org. Архивирано од изворникот на 29 January 2017. Посетено на 16 March 2017.
- ↑ Clarín.com (29 November 2017). „Megacausa ESMA: perpetua para Alfredo Astiz y Jorge "Tigre" Acosta por crímenes de lesa humanidad“. clarin.com (шпански). Посетено на 2019-10-22.
- ↑ „Lesa humanidad: en 2016 se dictaron 136 condenas en juicios orales en todo el país“. cij.gov.ar. Архивирано од изворникот на 2018-07-02. Посетено на 2023-01-06.
Надворешни врски
уреди- Proyecto Desaparecidos/Проектот исчезна Архивирано на 27 мај 2014 г. .
- Откривање на мистериите на аргентинската „валкана војна“ . Слајдшоу од CNN .
- Воен дневник на бригадниот генерал Акдел Вилас .
- Колку знаеле САД за киднапирањето, мачењето и убиствата на над 20.000 луѓе во Аргентина? Сега, претседателот Обама има шанса да се извини за американското соучесништво во валканата војна од Мартин Едвин Андерсен, Нацијата, 4 март 2016 година.
- Кисинџер и валканата војна од Мартин Едвин Андерсен, Нацијата, 31 октомври 1987 година.
- Извештај на Националната комисија за исчезнување на лица од 1984 година .
- Старите идеи во новите дискурси: „Војната против тероризмот“ и колективната меморија во Уругвај и Аргентина .
- Информации од исчезнатата галерија .
- The furthest boundary documentary (2004) на YouTube во режија на Пабло Рато.
- Спокоен застапник за исчезнатото Чиле од Алексеј Барионуево, Њујорк Тајмс, 22 јануари 2010 година.
- Аргентинската преживеана од тортура, Патриша Исаса, раскажува за нејзината борба да ги изведе нејзините мачители пред лицето на правдата .
- Киднапиран и израснат од воено семејство, „закрепнат внук“ си го наоѓа патот до дома . Видео извештај на Демократија сега! .
- Аргентина одржува судење за „летовите на смртта“ . Видео репортажа на Ал Џезира Америка . 29 ноември 2012 година.
- Нов меморандум: Кисинџер даде „зелено светло“ за валканата војна во Аргентина . Мајка Џонс . 14 јануари 2014 година.
- Проектот за декласификација на САД на Аргентина
- Тајната глобална војна на ЦИА против левицата . Јакобин . 30 ноември 2020 година.