Британски Протекторат на Малта

Малтешки Протекторат (италијански: Protettorato di Malta, малтешки: Protettorat ta' Malta) — политички термин за Малта кога де јуре островот бил дел од Кралството Сицилија, но под британска заштита. Овој протекторат постоел помеѓу капитулацијата на француските сили во Малта во 1800 година и трансформацијата на островите во Кралската колонија на Малта во 1813 година.

Британски протекторат на Малта Protettorato di Malta  (италијански) Protettorat ta' Malta  (малтешки)
1800–1813
Flag
Химна:
Map of Malta and Sicily, 1808
Статус	дел од Кралство Сицилија под Британски протекторат
Главен град	Валета
Говорени јазици	италијански малтешки англиски
Вероисповед	Римокатоличка црква
Уредување	Протекторат
Монарх
• 1800–02	Фердинанд III
• 1802–13	Џорџ III
Граѓански комесар
• 1799–1801	Александар Бал
• 1801	Хенри Пигот
• 1801–02	Чарлс Камерун
• 1802–09	Александар Бал
• 1810–13	Хилдебранд Окс
Историски период	Наполеонови војни
• Британско присуство	9 февруари 1799
• Основана	4 септември 1800
• Декларација за правата	јуни 1802
• Престанала да постои	23 јули 1813
Население
• 1807	93,054
Валута	Малтешко скудо
Претходници Наследници Француска окупација на Малта Гоцо Крунска малтешка колонија

Заднина

Сер Александар Бол, граѓански комесар на Малта, 1799-1801 и 1802-1809

За време на востанието на Малта против Французите, малтешкиот народ формирал Национално собрание како привремена влада. Гласниците биле испратени до британската флота во Сицилија за помош, а британскиот конвој составен од 13 разбиени бродови на чело со капетанот Сер Џејмс Саумарез се појавиле од островот кон крајот на септември 1798 година. Во октомври, Сер Александар Бол пристигнал во Малта, а една година подоцна бил назначен за граѓански комесар.

Францускиот гарнизон под команда на генералот Вобоа бил протеран во Моста и конечно се предал на 4 септември 1800 година. Поради тоа Малта станала британски протекторат. Во август 1801 година, граѓанскиот комесар, Чарлс Камерон, го назначил Емануел Витале за гувернер на наместо на Саверио Касар. Ова ефикасно ставило крај на независноста на Гоцо како la Nazione Gozitana.

Слика од 1803 година за евакуацијата на Малта

Според условите на Амјенскиот договор со Франција од 1802 година, Британија требала да ги евакуира островите, но не ја исполнила оваа обврска - еден од неколкуте меѓусебни случаи на непочитување на договорот, што на крајот довело до негов колапс и продолжување на војна меѓу двете земји.

Декларација за правата

Декларација за правата на жителите на островите Малта и Гоцо, од 1802 година, во Палацо Паризио

Во јуни 1802 година, 104 претставници од малтешките градови и села потпишале декларација со наслов La Dichiarazione dei Diritti degli abitanti delle Isole di Malta e Gozo (Декларацијата за правата на жителите на островите Малта и Гоцо) со која тие го прогласиле Џорџ III за нивен крал и дека тој немал право да ја предаде Малта на друга сила. Со Декларацијата тие исто така прогласиле дека Малта треба да биде самоуправна додека е под британска заштита.

Лампедуза

Воздушен поглед на Лампедуза

Политички, Лампедуза исто така била дел од Кралството Сицилија. Кон крајот на 18 век, додека Малта сè уште била под витешкиот ред на Болничарите, принцот од Лампедуза му го препуштил островот на Салваторе Гат, малтешки претприемач, кој се населил на островот со неколку малтешки работници.

Британците размислувале да ја преземат Лампедуза како поморска база наместо Малта, но идејата била отфрлена бидејќи островот немал длабоки пристаништа и не бил добро развиен. И покрај ова, властите во Малта и британската влада сепак се обиделе да го заземат островот бидејќи верувале дека може да се користи за снабдување на Малта со храна во случај Сицилија да падне во рацете на Наполеон.

Во 1800 година, Бол испратил Комесаријат во Лампедуза за да ја процени изводливоста и резултатот бил дека островот може многу лесно да се користи за снабдување на Малта со храна по релативно ниска цена, бидејќи постоеле пасишта и соодветно снабдување со вода. Во 1803 година, некои малтешки фармери се населиле на островот со говеда и овци и почнале да одгледуваат јачмен.

Во 1810 година, Салваторе Гат го префрлил закупот на Александар Фернандез, британскиот комесаријат, а вториот се обидел да создаде голема малтешка колонија на островот. Ова никогаш не се материјализирало бидејќи Кралската комисија во 1812 година изјавила дека тоа било само деловен потфат и Британија одбила да му помогне на Фернандез. Дополнителни проблеми се појавиле кога чумата ја опустошила Малта во 1813-1414 година, а на 25 септември 1814 година, Сер Томас Мејтланд ги повлекол британските трупи од Лампедуза.

Фернандез останал сопственик на островот до 1818 година, кога Гат се вратил и останал таму со своето семејство до 1824 година

Колонија на круната

Во 1813 година островот бил претворен во колонија на Британската круна со Уставот на Батурст. На 23 јули Сер Томас Мејтланд го заменил Сер Хилдебранд Оукс и станал првиот граѓански комесар на кој му била дадена титулата „гувернер“. Малта официјално станала колонија со Договорот од Париз во 1814 година.