Амфитрион (Молиер)
Амфитрион ― комедија на француски во пролог и 3 чина, напишана од Молиер која се заснова на приказната за грчкиот митолошки лик Амфитрион како што ја раскажува Плавт во неговата драма од околу. 190–185 п.н.е. Драмата за прв пат била изведена во Театарот на Кралскиот дворец во Париз на 13 јануари 1668 година.[1] Бран на скандал ја опкружувал претставата, при што некои тврделе дека Молиер ги критикувал љубовните работи на Луј XIV во маската на Јупитер. Повторно била изведена три дена подоцна во Тиљериеската градина во присуство на Луј XIV.
„Амфитрион“ веднаш постигнала успех со француската аристократија и претставата била изведена вкупно 29 пати до Велигден 1668 година. Популарноста на делото била таква што едно од имињата на ликовите станал дел од секојдневниот француски јазик. Зборот сози (Sosie) на француски сега почнал да значи слично, како одраз на настаните во драмата каде што ликот Сози (улога што била претставувана од самиот Молиер во првата продукција на комедијата) е двојник на богот Меркур.
Заплетот може да се сумира на следниов начин. По неговата брачна ноќ со убавата Алкмена, Амфитрион заминува да учествува во војна. Јупитер, кој е восхитен од убавината на Алкмена, доаѓа на земјата под изгледот на Амфитрион, придружуван од Меркур кој го зема изгледот на слугата на Амфитрион, Сози. Амфитрион е успешен во војната и го испраќа Сози дома да го пријави ова. Сози е пречекан од неговиот Меркур кој личи на него, кој го тепа и го убедува дека Меркур е вистинскиот Сози. Вистинскиот Амфитрион ја запознава Алкмена и природно е збунет и шокиран од нејзината приказна за една љубовна ноќ. Различни други збунувачки епизоди од ист вид се случуваат, вклучително и судирање меѓу двата Амфитриони. На крајот, Јупитер го презема својот вистински лик и му кажува на Амфитрион дека неговата сопруга била верна, бидејќи тој морал да го преземе ликот на Амфитрион за да ја заведе. Тој го информира Амфитрион дека неговата сопруга ќе го роди детето на Јупитер, полубогот Херкулес.
Поетот со австралиско потекло В. Џеј Тарнер напишал англиско приспособување на драмата, позната како „Јупитер преведен“, која била премиерно изведена во Лондон во 1933 година со музика компонирана од Ентони Бернард.[2] Ричард Вилбур ја преведол драмата за првата продукција на делото во Соединетите Држави, која била во режија на Дарко Трешњак и претставена од театарот Хантингтонска театарска дружина во Бостон во март 2001 година.[3]
Ова е едно од единствените две драми што широко користат сценска машинерија (pièces à machines) на Молиер, а другото е Дон Жуан.[4]
Наводи
уреди- ↑ Earl Miner and George R. Guffey. The works of John Dryden, University of California Press, 1976, pp. 464
- ↑ „The Age, Nov 28 1933“.
- ↑ Carolyn Clay (22–29 март 2001). „Godsmack: Myth battles farce in Amphitryon“. Boston Phoenix. Архивирано од изворникот на 8 јули 2011. Посетено на 23 август 2022.
- ↑ Henry Carrington Lancaster: A History of French Dramatic Literature in the Seventeenth Century, Part III: The period of Molière, 1652-1672, Gordian Press, 1966.