Абортус во Ерменија

Абортусот во Ерменија е легален на барање до 12 недели од бременоста, а во посебни околности помеѓу 12 и 22 недели. Абортусот е легален од 23 ноември 1955 година, кога Ерменија била република на Советскиот Сојуз. Бременоста може да се прекине на барање на трудницата до дванаесеттата недела и од медицински и социјални причини до дваесет и втората недела со одобрение од лекар. Од 2016 година, кога бил усвоен законот за забрана на абортус по селективен пол, потребно е задолжително советување пред абортусот заедно со тридневен период на чекање. Законот бил критикуван дека користи абортус за селективен пол како изговор за ограничување на пристапот до абортус, иако владата го негирала тоа и тврдела дека нема намера да го доведе во прашање правото на жените да пристапат до безбеден абортус.

Абортусот се користел како начин на контрола на раѓањето во Ерменија и бројот на смртни случаи на мајки од компликации од абортусот бил многу висок (помеѓу 10 и 20% според податоци од 2000 година). По големите реформи, бројот на смртни случаи се намалил на 5% во 2005 година.

Во 2014 година, 21,77% од бременостите во Ерменија завршиле со абортус, што е благ пораст од историскиот минимум кој бил забележан во 2010 година (21,52%). Обединетите нации објавиле стапка на абортуси (изразена како број на абортуси на 1000 жени на возраст од 15-44 години) од 13,9 во 2004 година и 16,9 во 2010 година.

Селективен полов абортус

Ерменија, заедно со уште неколку земји, особено Кина и Индија, имаат проблем со абортусот по селективен пол. Ова предизвикало големи политички дебати, и на меѓународно и на национално ниво. Сепак, политиките на Ерменија за справување со ова прашање биле контроверзни и предмет на критики.

Во 2016 година, земјата усвоила регулативи за да ја спречи оваа практика. Селективниот полов абортус бил експлицитно забранет во 2016 година. Сепак, дури и пред 2016 година, Селективниот полов абортус бил имплицитно забранет, бидејќи од легализацијата на абортусот во 1955 година во Ерменија според советскиот закон, таа секогаш го ограничувала абортусот по првиот триместар, кога се случува селективниот полов абортус . Единственото нешто што се менувало неколку пати низ годините се причините што ги навела владата за да се одобри абортусот по 12 недели. Бидејќи изборот на пол никогаш не било одобрено поради законска причина, таквите абортуси секогаш биле технички нелегални. Како таков, законот од 2016 година кој експлицитно го забранува абортусот поради избор на пол се сметал за непотребен и неприменлив. Дошло со голема контроверзност: услов за тридневен период на чекање. Постоела загриженост дека сиромашните жени од руралните средини нема да можат да си дозволат неколку пати да патуваат во градовите за да имаат безбедни абортуси, со што се зголемува стапката на небезбедни абортуси во земјата, особено ако се има предвид високата стапка на абортуси воопшто. Критиката за политиките на Ерменија кои се занимаваат со изборот на пол е дека тие не се фокусираат на културата која ги гледа жените како инфериорни и која го поттикнува изборот на пол поради начинот на кој девојките се девалвирани.

Социјални причини

Според извештајот за 2020 година, Канцеларијата за човекови права на Ерменија, под раководство на Арман Татојан, објавила дека ерменското општество се соочило со фундаментални грешки во врска со абортусите по селективен пол. Според канцеларијата, селективниот полов абортус се пред се дискриминација кон женскиот пол и женската општествена улога. Постојат две страни на таквата склоност кон родова пристрасност. Според написот на The Guardian од октомвриското издание 2016 година, „Законот за намалување на Селективниот полов абортус во Ерменија, „ставувајќи ги животите во ризик““, вели дека од гледна точка на старешините, паралелно со ниските пензии, се смета дека чуварот по обичај да биде најстариот син. Традиционално, семејството на ќерката има право да ја попречува да се грижи за нејзиното семејство од ориентација. Така, доколку нема момчиња во семејството, шансата да останат без грижа за време на постарите години драстично се зголемуваат, што ги прави машките генерации повеќе преферирани. Слично на тоа, притисокот од страната на постарите врз жената ги мотивира жените да се стремат да имаат машки деца за да добијат добро почитувана позиција во семејството, да заработат гаранција за иднината и да се повлечат од постарите, како и од сопрузите.

Според истражувањето спроведено од Фондот за население на Обединетите нации (УНФПА) во 2012 година во 2830 домаќинства низ Ерменија, бројот на жени кои претпочитале да имаат син е 2,7 пати поголем од оние кои претпочитаат да имаат ќерка. Спротивно на тоа, секој втор испитаник (43,1%) немал родови преференци за дете. За второто дете, со оглед на случаите кога првото е машко, иако изборот сепак бил на момчиња, бројот на жени кои претпочитале девојче пораснал речиси два пати (32,2%).

Едно од прашањата кои сè уште се присутни во ерменското општество се случаите кога одлуката била донесена под влијание на членовите на семејството, а не автономно од жените кои го раѓаат детето. Според податоците на УНФПА, спроведено на 368 анкетирани жени, одлуката за прекинување на тековната бременост ја земаат мажите и жените посебно, 47,1% заедно, а 5,9% од случаите одлуката ја зема свекрва. На прашањето дали имало притисок од семејна страна поврзан со полот на детето, само двајца не почувствувале никаков притисок. Преференциите на семејството, исто така, може да се сметаат за директен притисок врз изборот на пол, особено ако се има предвид дека претпочитањето на синовите во семејствата е шест пати поголемо од оној на девојчињата, со 64,7% и 11,8%, соодветно.

Неодамнешни испитувања

Според извештајот на Министерството за здравство на Ерменија за 2008-2019 година, стапките на соодносот на половите варираат годишно. Ова укажува на нивото на селективниот полов абортус бидејќи постои „природно креиран“ сооднос на избор на пол од 105-100 (1,05). За да се разбере промената што се случува секоја година, неопходно е да се земе предвид големиот контраст помеѓу стапката од 1,2 дадена за 2000-тите и статистиката од последните години. Соодносот на наталитетот даден за 2015 година бил 1,13. Вториот се подобрил во 2017 година со стапка од 1,10. Во текот на 2018 година бил забележан регрес со забележана стапка од 1,11.

Според Статистичкиот комитет на Република Ерменија, соодносот на избор на пол на детето за 2020 година изнесувал 1,04 за прво дете, 0,07 за второ и драстично повисок, 1,27 за трето и четврто дете. Иако постои позитивен развој, особено во случајот со третото дете, даден за 2020 година со контрастна стапка од 1,40 за претходната 2019 година, изборот на пол е постоечки проблем во Ерменија. Според податоците обезбедени од Министерството за здравство на Ерменија во 2023 година, односот на раѓања на момчиња и девојчиња во Ерменија повторно се соочил со нерамотежа со стапката од 1,11, што покажува очигледна грешка поврзана со абортусите по селективен пол во Ерменија.

Истражувањето на УНФПА „Преваленца и причини за полово селективни абортуси во Ерменија“ од 2017 година, исто така, ја открила регионалната разлика помеѓу ставовите кон изборот на пол. Истражувањето покажало директна склонетост кон машкиот пол за првото дете во регионите Арарат, Ширак и Лори. Во благ контраст, за регионите Ереван и Сјуник, полот на првото дете не бил пристрасен.

Законодавни прописи

Според законот на Република Ерменија кој се однесува на вториот дел од член 10 за „Човеково репродуктивно здравје и репродуктивни права“ пропишува абортуси со селективен пол како забранети по 12 недели. Забранувањето на абортуси за 12-22 недели, кога може да се открие полот на детето, освен медицинските одредени случаи пропишани во 8-ми дел од член 10, имало за цел да ги спречи абортусите на сексуална пристрасност. За жал, регулаторните мерки не се целосно ефикасни за толку сложен проблем од две причини. Прво, решението не е да се регулираат абортуси бидејќи постои можност да се прават нерегистрирани абортуси. Второ, коренот на проблемот не е полово-селективен абортус, туку социјалните граници за женскиот пол.

Според извештајот спроведено од истражувањето на Канцеларијата за човекови права на Република Ерменија за 2020 година, истражувањето на регионалните случаи покажало два механизми за абортуси со селективен пол: медицински и лични мерки. Поединечните мерки вклучуваат апчиња за абортус, имено Мифепристон, и специфични традиционални мерки, кои не се регулирани со закон. Во благ контраст, медицинските абортуси, и покрај тоа што се одржуваат со закон, се сметаат за незаконски спроведени. Истражувањето покажало дека нема регистрирани случаи на абортус во помалите регионални болници, што ги тера надлежните да претпостават дека тие се направени без овластена евиденција.

Да се пронајде решение е комплицирано. Покрај законодавните регулативи, од суштинско значење се мерките за подобрување и подигнување на женските права и општествената улога. Ани Ѕилозјан, членка на Центарот за поддршка на жените во Ереван, ја нарекува законодавната интервенција „решение со фластер“ наместо фундаментален лек за традиционалната пристрасност. Слично на тоа, Лара Ахаронијан, ко-основач на Женскиот ресурсен центар Ерменија (WRCA), вели дека проблемот требало да се реши во поширок социјален контекст на родова нееднаквост негувана уште од детството и женската социо-економска состојба, наместо во регулативи, кои директно ги подобруваат стапките на небезбедни абортуси. Исто така, според Извештајот на Светска банка за 2015 година „Истражување на „феноменот на исчезнати девојчиња“ во државите од Јужен Кавказ, мерките за унапредување на родовата еднаквост треба да вклучуваат зголемена издржливост поврзана со женскиот притисок преку економско зајакнување, пристап до средства и агенција, безбедност и реди за социјална заштита“.

Кампања

Името „Доста е“ (ерменски:Бավական“), освен што има ерменско лексичко значење, е и ерменско женско име .Кампањата со име „Моето име е доволно“ била спроведена за да се нагласи прашањето за абортуси по селективен пол, рангирајќи ја Ерменија на третото место според зачестеноста на абортуси по селективен пол меѓу нациите врз основа на податоците на ОН. Кампањата била продуцирана од Креативната агенција Допинг во соработка со Министерството за здравство на Еременија и финансирана од канцеларијата на Ерменија на Фондот за население на Обединетите нации. Некомерцијалната кампања започнала на 11 октомври 2019 година, со симболичен почеток на ефектот на црвено осветлување околу статуата на „Мајка Ерменија“. Статуата „Мајка Ерменија“ не е само воен симбол, туку и икона што ја означува улогата и колективната суштина на Ерменката. Црвената боја го симболизира чувството на терор или знакот „СТОП“. Како комплементарност, овие два симболи ја наведуваат потребата да се запре практиката на абортуси врз основа на пол засновани на традиционална и социјална пристрасност, имајќи ја предвид вистинската суштина на Ерменката.

Меѓународно признавање

Кампањата освоила награди и зголемено меѓународно признание на неколку фестивали. За време на меѓународниот фестивал за рекламирање во Киев, креативната агенција за допинг освоила две златни награди во категориите „Надвор од дома“ и рекламна кампања и една сребрена во категоријата „Медиуми“. Понатаму, на 20-от меѓународен фестивал „Сребрениот Меркур“ социјалната кампања „Моето име е доволно“ ја освоила највисоката награда во категоријата Социјално рекламирање. Слично, на меѓународниот адвертајзинг фестивал „Црвено јаболко“, „Моето име е доволно“ освоила една златна и две бронзени награди..