Шкотски фолд
Шкотскиот фолд или Шкотска преклопено-ушеста мачка е раса на домашна мачка со природна доминантна генска мутација која влијае на 'рскавицата низ целото тело, предизвикувајќи „увивање“ на ушите, свиткување напред и надолу кон предниот дел на главата, што и дава на мачката она што често се опишува изглед „како був“.[1]
Првично наречен прецвикано-ушест или прецвикан по прецвикано-ушестиот зајак, Шкотскиот Фолд го добил името на расата во 1966 година.[1] Во зависност од регистрите, шкотските фолдови со долга коса се исто така познати како Планински фолд, Шкотски долговлакнест фолд, Долговлакнест фолд и Купари.[2]
Историја
уредиПотекло
уреди
Првичниот шкотски фолд била бела фармерска мачка по име Сузи, која била пронајдена на фарма во близина на Купар Ангус во Пертшир, Шкотска, во 1961 година. Ушите на Сузи имале невообичаено преклопување во средината, што ја правело да личи на був. Кога Сузи имала мачиња, две од нив се родиле со свиткани уши, а едно од нив го купил Вилијам Рос, соседен земјоделец и љубител на мачки.[3] Рос ја регистрирал расата кај Управниот совет за украсните мачки (ГЦЦФ) во Обединетото Кралство во 1966 година и започнал да одгледува мачиња шкотски Фолд со помош на генетичарот Пат Тарнер.[4] Програмата за размножување произвела 76 мачиња во првите три години - 42 со свиткани уши и 34 со исправени уши. Заклучокот од ова било дека мутацијата на ушите се должи на едноставен доминантен ген.[5]
Единственото репродуцирање на потомството на Сузи била женката Фолд по име Снукс, која исто така била бела; второто маче било кастрирано кратко по раѓањето. Три месеци по раѓањето на Снукс, Сузи била убиена од автомобил. Сите мачки од расата шкотски фолд имаат заедничко потекло од Сузи.[2]
Прифаќање
уредиРасата не била прифатена за прикажување во Европа и ГЦЦФ ги повлекол регистрациите во 1971 година поради осакатувачки деформитет на екстремитетите и опашката кај некои мачки и загриженост за генетски тешкотии и проблеми со ушите, како што се инфекција, грини и глувост, но Фолдовите биле извезени во Америка и расата продолжила да се воспоставува со употреба на вкрстување со британската кратковлакнеста и американската кратковлакнеста мачка. Од воочувањето на првичните проблеми, расата Фолд немала проблеми со грини и инфекции, иако таложењето на восокот во ушите може да биде поголемо отколку кај другите мачки.[1][2]
Популарност
уредиРетките карактеристични физички одлики на расата, во комбинација со нивниот углед како необично пријатни придружници, ги прават Фолдовите многу барани миленичиња и Фолд мачињата обично чинат значително повеќе од мачиња од најчестите раси.[6] Шкотските фолдови се популарни и кај славните.
Одлики
уреди
Уши
уреди
Сите фолдови се раѓаат со исправени, расплетени уши, а оние со генот Фолд ќе започнат да го покажуваат преклопот обично во рок од околу 21 ден. Мачињата кои не развиваат свиткани уши се познати како Исправени.[1] Првичните мачки имале само едно преклопување на ушите, но поради избрано размножување, одгледувачите го зголемиле преклопот на двојно или тројно наборање што предизвикува увото да лежи целосно рамно на главата.
Тело
уредиШкотскиот фолд е мачка со средна големина, а мажјаците обично достигнуваат од 4 до 6 кг, жени 2,7-4 кг. Целата структура на телото на Фолд, особено главата и лицето, генерално е заоблена, а очите големи и заоблени. Носот е краток и благо накривен, а телото на мачката е добро и средни до кратки нозе. Главата е скуполена на врвот, а вратот многу краток. Широко поставените очи му даваат на Шкотскиот фолд „сладок израз“.[5]
Палто
уреди
Шкотскиот фолд може да биде со долга или кратка коса и може да имаат скоро каква било боја на крзно или комбинација на бои (вклучително и бела).[5] Шкотските фолдови со кратко влакно имаат густо и меко крзно, а оние со долги влакна кои имаат подолго и исклучително густо крзно околу горните бутови, прсти, уши и опашка.[7]
Темперамент
уредиШкотските фолдови, без разлика дали се со свиткани уши или со нормални уши, се типично добродушни и пријатни и се прилагодуваат на другите животни во домаќинството исклучително добро. Тие имаат тенденција да станат многу приврзани за своите човечки старатели и по природа се приврзани. Фолдовите добиваат и високи оценки за разиграност, дотерување и интелигенција.[2] Овие животни сакаат да бидат на отворено и многу да уживаат во игри и активности на отворено. Осаменоста е нешто што во голема мера не го сакаат и што ги прави да се чувствуваат депресивно.[8] Исто така, вообичаено е Шкотскиот фолдови да бидат тврдоглави.
Навики
уредиФолдовите се познати и по тоа што спијат на грб.[5] Шкотските фолдови обично имаат меки гласови и прикажуваат сложен репертоар на мјаукање и предење кои не се наоѓаат во попознатите раси. Фолдовите се познати и по тоа што седат со испружени нозе и шепи на стомакот. Оваа положба се нарекува „Позиција на Буда“.[9]
Генетика
уредиРаните истражувања предложувале дека фолдот бил наследен како автосомно доминантна одлика.[10] Последните студии предложувале нецелосна доминација.[11] Мачката со преклопени уши може да има или една (хетерозиготна) или две копии (хомозиготна) на генот на преклопот (Fd). Мачката со нормални уши треба да има две копии од нормалниот ген (fd).
|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Спарувањето на хомозиготен фолд со која било мачка ќе ги произведе сите фолдови, но бидејќи хомозиготните фолдови се склони кон сериозни здравствени проблеми, оплодувањето за нив обично се смета за неетичко. Хомозиготно до нормално парење ќе произведе само хетерозиготни фолдови, но веројатно во етички програми за размножување, нема да има хомозиготни мачки на располагање за одгледување.
| Правоушест | |||
|---|---|---|---|
| fd | fd | ||
| Хетерозиготен фолд | Fd | Fd fd | Fd fd |
| fd | fd fd | fd fd | |
Единственото општо прифатено размножување дава 50% шанса за производство на хетерозиготни фолдови и 50% шанса за раѓање на нормални.
| Хетерозиготен фолд | |||
|---|---|---|---|
| Fd | fd | ||
| Хетерозиготен фолд | Fd | Fd Fd | Fd fd |
| fd | fd Fd | fd fd | |
Мачката што отиде во Париз
уредиКраткиот роман „Мачката што отиде во Париз“ од Питер Гетерс го претставува „најпознатиот шкотски Фолд “ според Грејс Сатон од Здружението на украсни мачки.[1] Книгата го документира животот на Гетерс и неговиот фолд Нортон, од нивниот прв состанок до евентуалната смрт на Нортон и искуствата на Гетер по загубата.
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Grace Sutton (31 мај 1999). „Breed article: Scottish Folds“. Cat Fanciers' Association. Посетено на 28 јануари 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 J. Anne Helgren. „Petfinder "Scottish Fold"“. Petfinder.com. Архивирано од изворникот на 2008-11-20. Посетено на 28 јануари 2021.
- ↑ „Scottish Fold Cat Breed Information, Pictures, Characteristics & Facts“. CatTime (англиски). Посетено на 28 јануари 2021.
- ↑ „Scottish Fold Profile - History, Appearance & Temperament - Cat World“. www.cat-world.com.au (англиски). Посетено на 28 јануари 2021.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 „Scottish Fold FAQ“. Fanciers.com. 30 ноември 1971. Посетено на 28 јануари 2021.
- ↑ „Choosing a Scottish Fold“. Pet Place. Посетено на 28 јануари 2021.
- ↑ "Scottish Fold Cat Breed Information, Pictures, Characteristics & Facts." CatTime, cattime.com/cat-breeds/scottish-fold-cats#/slide/1. Пристапено на 28 јануари 2021.
- ↑ Stephenson, Brian. „Scottish fold temperament and personality“. scottishfoldlove.com. Посетено на 28 јануари 2021.
- ↑ „Scottish Fold“. breedlist.com.
- ↑ Malik, R.; Allan, G.S.; Howlett, C.R.; Thompson, D.E.; James, G.; McWhirter, C.; Kendall, K. (февруари 1999). „Osteochondrodysplasia in Scottish Fold cats“. Aust. Vet. J. 77 (2). стр. 85–92. PMID 10078353.
- ↑ „Incomplete dominant osteochondrodysplasia in heterozygous Scottish Fold cats“. The Journal of Small Animal Practice. 2008.[мртва врска]
Надворешни врски
уреди- Профил на расата на CFA Архивирано на 17 јули 2019 г.
- Остеохондродисплазија во Шкотски фолд