Википедија

Шахова џамија

џамија во Исфахан, Иран

Шахова џамија (персиски: مسجد شاه), исто така познат како Масџед Џаме Абаси или (Имамоваv џамија по Иранската револуција).[1] Се наоѓа во Исфахан во Иран, во јужниот дел на Плоштадот Накш-e Џахан. Таа била изградена во текот на сафавидската Империја, по наредбите на Абас I Велики.

Поглед кон комплексот

Се смета за едно од ремек-делата на персиската архитектура и одличен пример на архитектура од Исламската ера. Регистрирана е како дел од светското наследство на УНЕСКО.[2] Изградбата на џамијата започнала во 1611 и таа добила Сјај на прво место со мозаикот од плочки, седмобројни плоцки и калиграфски натписи.

Џамијата била прикажан на задната страна на Иранската банкнота од 20.000 ријали.[3]

Историја уреди

 
Бакрорез Шах Абас, направена од страна на Доминикус Куратор, (1600-1602)

Во 1598 година, кога Шах Абас одлучил да ја пресели прастолнината на персискиот Царство од северозападниот град на Казвин во Централниот дел на градот на Исфахан. Тој го започнал тоа што ќе стане еден од најголемите програми во Персиската историја целосна реконструкција на овој антички град. Го избрал  централниот дел на градот на Исфахан, кој живеел од реката Зјанде, што е многу плодна оаза сред огромниот сушен пејзаж. На тој начин, Шах Абас не само што му овозможил на главниот град какви било идни Ирански напади или повеќе непријателски напади од други земји како на пример Отоманското Царство, но во исто време се стекнала поголема контрола над Персискиот Залив, која потоа станала важен трговски пат за холандската и Британско Источноиндиска компанија.[4]

Главниот архитект на оваа колосалена задача е Шеих Бахаи (Баха ал-ДИН ал-`Амили), кои се фокусирал на работата на двете клучни одлики на Шах Абасовиот план: Чахар Багх Авенија, опколен од двете страни на сите истакнати институциите во градот, како што се резиденции на сите странски водачи, и на Плоштадот Накш-e Џахан (слика на светот).[5] Пред Шаховото искачување на власт, Персија се одликувала со децентрализираната администрација, во која има разни институции кои се бореле за доминантноста, вклучувајќи ги армијата (Кизилбаш) и модераторот на различните провинции на Империјата. Шах Абас сакал да ја поткопа оваа политичка структура и повторно да го направи Исфахан главен град на Персија.[6]  Со тоа тој направил важен чекор кон централизираната моќ. 

 Mногу историчари размислувале во врска со необичната ориентација на Кралскиот Плоштад (Mајдан). За разлика од повеќето предмети, од вредност, ова поле не е било како што треба свртено на десно во насока на Мека, но на влезот на џамијата, оној кој влегува, речиси спонтано, вистински прави полудесно помрдување, со што овозможува преку главното лоби ќе биде свртен кон мека.[7]

Дизајн - стил четири иван уреди

 
Иван на влезот со висока фасада

Сафавидите основале Шаховата џамија, како начин преку кој ќе можеле да ги Изразат своите бројни архитектонски техники. Стил четири Иван, погоден од династијата на Селџуци наследени од страната на династијата на Сафавиди, цврсто е воспоставена надворешната фасадата на една таква џамија со многу високи премини на секоја страна, како поважно од самата згради.[8] За време на владеењето на Селџука, додека и Исламската мистика била во пораст, а пак Персијанците биле во потрага на нов тип на архитектонски дизајн кој би го нагласил Иранскиот идентитет, создадени е стил четири Иван. Персијците веќе имале богато архитектонско наследство, како и специфични форми на Ивани, всушност била донесена од раните структури на сасанидските палати, како Адрашир Палата. На тој начин, Исламската архитектура доживеала појавата на нов бренд кој се разликувал од хипостилскиот дизајн на раните Арапски џамии како што се Големата џамија во Дамаск. Стил четири Иван обично се изразува преку Централниот плоштад со двор во облик на квадрат, со голем влезовите на секоја страна, давајќи впечаток дека тоа се одвива во духовниот свет.

 
Сликата е направена од страна на францускиот архитект, Паскал Косте, во посетата на Персија во 1841. Сликата го покажува главниот двор,  со два Ивани. Иваните на десната страна на врвот има злато, кој во многу персиски џамии за да ја замени функцијата на минаре.
 
Имамовата џамија во Ифсахану 2013. година

Се наоѓа на јавниот плоштад, или Мајдану,  влезниот Иван  (порта) во џамијата има форма на полукруг, која наликува на Месечина,  висок 27 метри, опкриено со тиркизни акценти и се украсени со богата плочки и сталактити, е карактеристично на персисиската исламска архитектура. На двете страни се две минариња, 42 метри високи а на врвот има убаво изрезбани, дрвени балкони поплочени со сталактити. Главниот краснописец на Кралскиот суд, Резе  Абаси, го запишал датумот на почетокот на изградбата и стиховите за славата  на Мухамед и Али.[9] Во средината, од спротивната страна на влезот, стоел мал базен и место за да ги одморат коњите, а внатре имало голем мермерен сад на пиедестал, како  верниците би пиеле вода или лимонада. Овој сад сè уште стои како и пред четиристотини години, но веќе не е во функција за освежување на верениците на молитвите во петок.

Кога минувале низ влезниот портал, доаѓале до главниот двор, каде што во центарот се наоѓа голем базен. Овие две премин во форма на Ивани, кој се наоѓа на левата страна, го привлекуваат вниманието на главниот влез на другиот крај, со минарињата и со воздигната купола зад неа, со шарени дезени.

Одлика на секоја џамија е минарето, и Масџед-e Шах има четири од нив. Сепак, во персиските џамии, високи минариња се смета неповолни за повик на молитва, така што тие  додале едикти, познат во персијат како златни (букет), која во Мљсџед-e Шах стои на врвот од Западниот Иван.[10]

Верски објекти уреди

 
Внатрешноста на зимската џамија, изградена како типичен хиостил џамија.

Внатрешноста на џамијата, акустичните својства, влијанието на Централната точка под куполата е интересна за многу посетители, затоа што архитектите, кога ја создавале куполата, му дозволиле на Имамот да говори со пригушен глас, и воедно сите внатре да го слушаат. 

Михраб, голема мермерена таблета десет метри висока и три метри широка на југозападниот дел на ѕидот свртен кон Мека. Наа неа, Шаховите луѓе имаат поставено дрвен плакар покриен со  злато. Постојат два остатоци: Куранот, кои се вели дека го копирал Имамот Реза, и крвавата наметка на Имамот Хусеин. Иако никогаш не се прикажува, за наметка се верува дека имала магична моќ.

Куполата уреди

 

Како и Иваните, Персијците внеле и куполи во Исламскиот архитектонски дизајн. Старата зграда на Големата џамија во Завареху, која датира од 1135.[11] Персијците изградиле такви кули со векови порано, и некои од најраните познати примери на големи куполи во светот се во Иран. Понатаму, сафавидските Муслимани се многу позајмувале од предисламските знаења за изградбата на куполите. употребата на тромб, да се изврши транзиција од осумаголан  структура на кружниот бедем. 

Уметност уреди

 
osaic, која може да се најде во Шах џамија, kransom caligrafia напишано во sulus писмо (slikano во Lotfallah џамија).
 
На оркестарот е врвот wisemon купола е покриен со плочки, давајќи им на набљудувач во насока на небото трансценденција.
 
3D панорама на внатрешноста на главната молитва сали.

Mасџед-e, Шах е огромна структура, за која се верува дека содржи 18 милиони тули и  475.000 плочки што Шах го чинело 60,000 томи.[12] Во раните ирански џамии плочките биле направени од керамички мозаици, кој биле бавен и скап процес каде ситните фрагмент од  еднобоините плочки, се сечеле и се собрале за да се создаде сложен дизајн.

Архитект уреди

Архитект на џамијата наводно е Акбар Исфахани.

Димензии уреди

Пристаништето на џамијата е 27 метри висока, крунисан со две минариња 42 метри високи. Џамијата е опкружен со четири Ивани и аркада. Сите ѕидови биле украсени со мозаик. Највеличенствениот Иван на џамијата е оној што е свртен кон Кибла на висина од 33 метри. Зад овој Иван има простор кој е покриен со посебна купола во градот, висока 52 метри. Куполата е двослојна. На тој начин, целата структурна димензија е 100×130 метри, со Централен двор од големина на 70×70 метри.

Фото галерија уреди

  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
    Џамија преку ноќ
  •  
    Фасадата на влезот аркадна
  •  
    Внатрешноста на главната зграда
  •  
    Внатрешни работи купола
  •  
    Необично ориентација на Maidan

Панорамски поглед уреди

Поврзано уреди

  1. ↑ Blake, Stephen P. (1999). Half the World. The Social Architecture of Safavid Isfahan, 1590–1722. стр. 117–9.
  2. ↑ Meidan Emam, Esfahan - UNESCO World Heritage Centre
  3. ↑ Central Bank of Iran Архивирано на 3 февруари 2021 г.. Banknotes & Coins: 20000 Rials Архивирано на 9 април 2009 г.. – Посетено на 24 March 2009.
  4. ↑ Savory 2007.
  5. ↑ Sir Roger Stevens; The Land of the Great Sophy. pp. 172.
  6. ↑ Savory; chpt: The Safavid empire at the height of its power under Shāh Abbas the Great (1588–1629)
  7. ↑ Wilber, Donald; Aspects of the Safavid Ensemble at Isfahan, in Iranian Studies VII: Studies on Isfahan Part II. pp. 407–408.
  8. ↑ THE ROYAL MOSQUE (MASJED-e-EMAM) in Isfahan, Iran
  9. ↑ Blake 1999, стр. 143
  10. ↑ Hattstein M., Delius P.; Islam, Art and Architecture. pp. 513.
  11. ↑ FRIDAY MOSQUE in Zavareh, Iran
  12. ↑ Pope; Survey. pp. 1185–88

Литература уреди

  • Savory, Roger (2007). Iran Under the Safavids. Cambridge University Press. стр. 155. ISBN 978-0-521-04251-2.
  • Blake, Stephen P. (1999). Half the World. The Social Architecture of Safavid Isfahan, 1590–1722. стр. 117–9.

 надворешни врски уреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Шахова_џамија&oldid=5011934“