Хенри Варс, всушност Хенрик Варшавски (или Варшовски ), псевдоним „Фраска“, (роден на 29 декември 1902 година во Варшава, починал на 1 септември 1977 година во Лос Анџелес ) - полски композитор на популарна музика од еврејско потекло, аранжер, џез пионер во Полска, пијанист и диригент.

Биографија уреди

Потекнувал од музичко семејство,[1] едната негова сестра била пејачка на Ла Скала, а другата сестра бела пијанистка.

Во периодот помеѓу своите осум и дванаесет години живеел со своите родители во Франција, каде што учел во училиштето Арт Нову. По враќањето во Полска, ја посетувал гимназијата Масовија, а потоа почнал да студира право на Универзитетот во Варшава. Под влијание на Емил Млинарски, тој се префрлил во Варшавскиот конзерваториум, каде што дипломирал во класата на Роман Статковски. Како студент свирел пијано во кабаре, на пр. во Nowe Perskie Oko, но исто така и диригирал со оркестарот во Morskie Oko.

Работел во издавачката куќа за грамофони Сирена Рекорд[2]. Подоцна почнал и да компонира. Првата напишана песна (1926) - Њујорк Тајмс, не стекнала голема популарност. Неговиот прв хит била Ајде да танцуваме танго (1929), а програмата Џез за две пијана (1929/30) свирена заедно со Леон Борунски се здоби со голема популарност[3]. Хенри е основач е на вокалното трио Џез Сингерс, составено од: Еугениуш Бодо, Тадеуш Олза, Витолд Роланд. Тој бил музички директор на издавачката куќа Сирена Рекорд. Компонирал композиции за вкупно 53 филмови, меѓу кои Шпион во маска, Љубовни маневри, за првиот полски звучен филм - На Сибир (1930). На тој начин се создале и толку многу хитови. Го предводел бендот Весели момци. Пишувал песни за ѕвезди како Ханка Ордонова, Еугениуш Бодо, Адолф Димза, Зула Погорзелска и многу други.

Во 1939 година се приклучува во војната, бил заробен од Германците, од каде што избегал и во 1940 година стигнал до Лавов, каде што основал полски биг бенд. За време на советската окупација на Полска, ја создал групата „Чај-џез“ во соработка со филхармонијата на Лавов, со која имале турнеја во летото 1940 година во Одеса, Воронеж, Киев и Ленинград[4]. Во тој период компонирал и музиката за филмот на Михаил Ром Сон (1941). Заедно со војската на генералот Андерс, тој патувал низ Иран, Блискиот Исток и Италија.

По демобилизацијата се преселил во Лос Анџелес, САД [5]. Таму, по првично неповолен период за него, во 1954 година започнува да работи со холивудски филмски продуценти. Во 1963 година, тој ја напишал музиката за филмот Flipper, прикажан во Полска под наслов Мојот пријател делфин. Неговите песни ги пееле Бинг Крозби и Дорис Деј. Компонирал и дела од класична музика: симфониски песни, балет, концертино.

Песни уреди

  • Играј со мене (текст на Јержи Јурандот, од филмот Болек и Лолек, во изведба на Адолф Димза)
  • Ах, колку убаво (текст: Лудвик Старски, филм: Заборавена мелодија, 1938, изведувачи: Адам Астон и Ирена Сантор)
  • Ах, спиј, љубов моја (текст: Лудвик Старски, филм: Павел и Гавел, 1938, изведувачи: Еугениус Бодо и Адолф Димза)
  • Ах, остани (текст на Емануел Шлехтер и Лудвик Старски, танго од филмот Роберт и Бертранд)
  • Ќе биде подобро (текст: Емануел Шлехтер, филм: Ќе биде подобро, 1936 година)
  • Што да правам, кога ми се допаѓаш? (текст: Јержи Јурандот, филм Папата се ожени, 1936 година, во изведба на Збигњев Раковиецки и Лидија Височка)
  • Како си Флорек, каде е твоето расположение? (текст: Јержи Јурандот, филм Нидорајда, 1937 година, во изведба на Адолф Димза)
  • Таа ми направи нешто на срцето (текст: Емануел Шлехтер, филм: Ќе биде подобро, 1936 година, изведувач: Збигњев Раковиецки)
  • Сакам да бидам бела за тебе (текст: Емануел Шлехтер, Конрад Том, филм: „Czarna Perła“, 1934, изведувачи: Рери и Еугениус Бодо)
  • Добра ноќ, затвори ги очите (исто така како Приспивна песна на Тонка, текст: Емануел Шлехтер, филм: Włódęgi, 1939 година, изведувачи: Шчепко и Тонко)
  • Евелина (текст: Јежи Јурандот, филм Папата се ожени, 1936 година, изведувач: Мира Зиминска-Сигиетињска)
  • Како ви се допаѓа овој господин (текст: Анджеј Власт, изведувач: Кристина Пачевска)
  • Колку е тешко да се заборави (текст: Јержи Јурандот, циганска романса од филмот „Amorous Maneuvers“ од 1935 година)
  • Како во старите времиња (текст: Анджеј Власт или Јежи Јурандот, изведувач: Стефан Витас)
  • Не можам повеќе да се кријам (текст: Јержи Јурандот, филм: Мадам министерка танцува, 1937 година, изведувачи: Тола Манкиевичун и Александар Жабчињски)
  • Нема повеќе да ме заборавиш (зборови на Лудвик Старски, филм: Заборавена мелодија, 1938 година, изведувач: Александар Жабчински; исто така на репертоарот на Ана Дерешовска)[6][6]
  • Јас сум веќе толку ладно копиле (текст: Јержи Нел и Лудвик Старски, филм: Пеачот на Варшава, 1934, изведувач: Еугениуш Бодо)
  • Loves, Likes, Respects (текст: Конрад Том, Емануел Шлехтер, филм: Loves, Likes, Respects, изведувачи: Миечислав Фог и Ирена Сантор)
  • Љубам (текст: Џ. Роланд, филм: Безимени херои, 1931)
  • Љубовта ќе ти прости сè (текст: Џулијан Тувим, филм: Шпион во маска, 1933 година, изведувач: Ханка Ордонова)
  • Лим-пам-пом (текст: Јержи Јурандот, од филмот Лагата на Кристина 1939, во изведба на Лода Халам)
  • Малата Џени (текст: Џ. Роланд, филм:: Гласот на пустината, 1932 година, изведувач: Миечислав Фог)
  • Ние двајца, обацвај (текст: Емануел Шлехтер, филм: Ќе биде подобро, 1936 година, изведувачи: Шчепко и Тонко)
  • Во чест на младоста (текст: Лудвик Старски, филм: Спортист против волјата, 1939)
  • На првиот знак (текст: Јулијан Тувим, филм: Шпион во маска, 1933 година, изведувач: Ханка Ордонова)
  • Њујорк Тајмс (од 1928 година, изведувачи: Тадеуш Олза и Еугениуш Кошуцки)
  • Ништо не знам за тебе (текст: Конрад Том и Емануел Шлехтер, филм: Vagabonds, 1939, изведувачи: Анджеј Богучки и Збигњев Раковиецки)
  • Ништо такво (текст: Маријан Хемар, филм: ABC of Love, 1935, изведувачи: Казимиерз Круковски и Адолф Димза)
  • О, Кеј (текст: Конрад Том и Емануел Шлехтер, филм: Дали Лусина е девојка?, 1934 година, изведувачи: Еугениуш Бодо и Јадвига Смосарска)
  • Нема да се врати (текст: Анджеј Власт, во изведба на хорот Дана, со Моника Амброзијак и Ана Дерешовска)
  • Пан Џени (џез стил) (текст: Лудвик Старски, филм: Заборавена мелодија, 1938)
  • Песна за изгубеното срце (текст: Артур Марија Свинарски, филм: Министер и десус, изведувач: Ханка Ордонова)
  • Огнени срца (текст: Маријан Хемар, филм: До Сибир, 1930, изведувач: Тадеуш Фалишевски)
  • Реформи на министерот (текст: Јержи Јурандот, филм: Министерот танцува, 1937 година, изведувач: Тола Манкиевичон)
  • Срцето на Батијар (текст: Емануел Шлехтер, филм: Срцето на Батијар, 1939)
  • Сексапил (текст: Емануел Шлехтер, филм: Еден спрат погоре, 1937 година, изведувач: Еугениус Бодо)
  • Среќата еднаш се насмевнува (текст: Џулијан Тувим, филм: Министер и десус, изведувач: Ханка Ордонова)
  • Тоа е толку прекрасно за мене (текст: Јержи Јурандот, филм: Лејди министер танцува, 1937 година, изведувачи: Тола Манкиевичон и Александар Жабчињски)
  • Толку многу љубов (текст: Конрад Том, филм: Неговата екселенција продавач, 1933, изведувач: Еугениус Бодо)
  • Само ти (текст: Александар Џелин)[7]
  • Лавов е еден во светот, популарно наречен „Само во Лавов“ (текст: Емануел Шлехтер, филм: Włódęgi, 1939 година, изведувачи: Казимиерз Вајда (Шчепчио) и Хенрик Фогелфенгер (Тонко)
  • Само со тебе и за тебе (текст: Лудвик Старски и Јержи Нел, филм: Пеачот на Варшава, 1934, изведувач: Еугениуц Бодо
  • Закажав со неа во девет часот (текст: Емануел Шлехтер, филм: Горе, 1937 година, изведувач: Еугениус Бодо)
  • Во хавајската ноќ (текст: Конрад Том и Емануел Шлехтер, филм: Црн бисер, изведувачи: Еугениус Бодо и Ирена Сантор)
  • Вљубен крадец (текст: Емануел Шлехтер и Лудвик Старски)
  • Ќе ме заборавиш (текст: Анджеј Власт, изведувач: Тадеуш Фалишевски)
  • Ајде да танцуваме танго (текст: Анджеј Власт)
  • Златен италијански (текст: Конрад Том, филм: Неговата екселенција продавач, 1933 година, изведувач: Еугениус Бодо)
  • Направете го тоа на овој начин (текст: Лудвик Старски и Јежи Нел, филм: Пеачот на Варшава, изведувач: Еугениус Бодо)

Наоди уреди

  1. „Biblioteka Polskiej Piosenki“. bibliotekapiosenki.pl. Посетено на 2022-12-29.
  2. Tomaszewski, Jerzy (2004-05-01). Some Methodological Problems of the Study of Jewish History in Poland Between the Two World Wars. Liverpool University Press. стр. 163–175.
  3. Piątek, Anna (2021). „Magda Sara Szwabowicz, Hebrajskie życie literackie w międzywojennej Polsce, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2019, ss. 422“. Studia Judaica (2 (46)): 446–451. doi:10.4467/24500100stj.20.024.13667. ISSN 2450-0100.
  4. Hryciuk, Grzegorz (2009-05-13). „Stosunki polsko-ukraińskie w ocenie konsulatu niemieckiego we Lwowie w 1939 roku“. Toruńskie Studia Międzynarodowe. 1 (2): 19. doi:10.12775/tis.2009.002. ISSN 1689-8168.
  5. Suber, Peter (2014). „Otwarty dostęp“. doi:10.31338/uw.9788323515777. Наводот journal бара |journal= (help)
  6. Zielinski, Henryk (1945-12-31). CHAPTER XI. Poland's Economy between Two World Wars. University of California Press. стр. 169–183.