Фосфатни минерали

Фосфатни минерали — минерали кои во својата структура го содржат тетраедарски координираниот фосфатен (PO₄³⁻) анјон, понекогаш заедно со арсенатни (AsO₄³⁻) и ванадатни (VO₄³⁻) замени, и хлоридни (Cl⁻), флуоридни (F⁻) и хидроксидни (OH⁻) анјони кои исто така се вклопуваат во кристалната структура.

Апатит

Фосфатната класа на минерали е голема и разновидна група, но само неколку видови се среќават релативно често.

Примена

Главна статија: Фосфорит

Тенок пресек на карбонатит богат со апатит гледан во накрсно поларизирана пренесена светлина.

Фосфатната карпа (фосфоритот) има висока концентрација на фосфатни минерали, најчесто од апатитната група. Таа е главен извор за производство на фосфатни ѓубрива за земјоделството. Фосфатот се користи и во додатоците на крмата за животните, во конзервансите, средствата против корозија, во козметиката, фунгицидите, керамиката, прочистувањето на водата и во металургијата. Најголеми количини се користат за ѓубрива.

Примери

Фосфатните минерали се:

• Трифилит Li(Fe,Mn)PO₄
• Монацит (La, Y, Nd, Sm, Gd, Ce,Th)PO₄ ,rare earth metals
• Хинсдалит PbAl₃(PO₄)(SO₄)(OH)₆
• Пироморфит Pb₅(PO₄)₃Cl
• Еритрит Co₃(AsO₄)₂·8H₂O
• Амблигонит LiAlPO₄F
• Лазулит (Mg,Fe)Al₂(PO₄)₂(OH)₂
• Вавелит Al₃(PO₄)₂(OH)₃·5H₂O
• Тиркиз CuAl₆(PO₄)₄(OH)₈·5H₂O
• Отенит Ca(UO₂)₂(PO₄)₂·10-12H₂O
• Фосфофилит Zn₂(Fe,Mn)(PO₄)₂•4H₂O
• Струвит (NH₄)MgPO₄·6H₂O
• Ксенотим-Y Y(PO₄)
• Апатитна група Ca₅(PO₄)₃(F,Cl,OH)
  • Хидроксилапатит Ca₅(PO₄)₃OH
  • Флуорапатит Ca₅(PO₄)₃F
  • Хлорапатит Ca₅(PO₄)₃Cl
  • Бромапатит
• Митридатитна група:
  • Арсениосидеритно-митридатитна низа (Ca₂(Fe³⁺)₃[(O)₂|(AsO₄)₃]·3H₂O -- Ca₂(Fe³⁺)₃[(O)₂|(PO₄)₃]·3H₂O)
  • Арсениосидеритно-робертситна низа (Ca₂(Fe³⁺)₃[(O)₂|(AsO₄)₃]·3H₂O -- Ca₃(Mn³⁺)₄[(OH)₃|(PO₄)₂]₂·3H₂O)

Литература

• Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy, 20th ed., John Wiley and Sons, New York ISBN 0-471-80580-7
• Stuart J. Mills; Frédéric Hatert; Ernest H. Nickel; Giovanni Ferraris (2009). „The standardisation of mineral group hierarchies: application to recent nomenclature proposals“ (PDF). Eur. J. Mineral. 21 (5): 1073–1080. Bibcode:2009EJMin..21.1073M. doi:10.1127/0935-1221/2009/0021-1994. Архивирано од изворникот (PDF) на 2011-02-17. Посетено на 2023-01-13.
• Ernest H. Nickel; Monte C. Nichols (март 2009). „IMA-CNMNC List of Mineral Names“. IMA-CNMNC. Архивирано од изворникот (PDF) на 2013-06-26. Посетено на 2023-01-13.
• Ferraiolo, Jim. „Nickel–Strunz (Version 10) Classification System“. webmineral.com.
• Webmineral - Dana
• - Australian Mineral Atlas