Список на латински изрази (целосен)
Во продолжение следува целосната список на најчесто употребувани фрази од латинскиот јазик, подредени по абецеден ред.
| Содржина |
|---|
| A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V |
А
уреди1. Ab assuetis non fit passio – човекот не го возбудува она што е често.
2. Ab Jove principium – Почетокот е од Јупитер (те. Почнуваме од најважното).
3. Acta est fabula - Претставата е завршена.
4. Ad kalendas Graecas – За Грчките календи (те. никогаш).
5. Ad litteram - Точно.
6. Alea acta est – Коцката е фрлена.
7. Amor omnia vincit - Љубовта победува се.
8. Amicus certus in re incerta cernitur – Вистинскиот пријатал се познава во невоља.
9. Amicus verus est rara avis. -Вистинскиот пријател е ретка птица.
9. Ancoras tollere – Подигни го сидрото.
10. Anima candida - Честита душа.
11. Ante meridiem - Пред пладне.
12. Aquila non capit muscas - орелот не фаќа муви. Важна личност не (треба да) се занимава со неважни работи/ситници.
13. Arbiter elegantiae – Судија на отменоста.
14. Ars longa, vita brevis – Учењето е долго(те. патот до мајсторството е долг), а животот е краток.
15. Ars poetica - Поетска уметност.
16. Asinus asinum fricat – Магаре магаре гребе.
17. Audaces fortuna juvat – Среќата им помага на храбрите.
18. Audiatur et altera pars - Нека се слушне и другата страна.
19. Aurora Мusis amica est - Зората е пријателка на музите.
20. Ave, Caesar, morituri te salutant! – Здраво,царе! Те поздравуваат оние кои ќе умрат!
B
уреди21. Bellum omnium in omnes – Војната е против сите.
22. Bene vixit qui bene latuit – Оној кој живеел добро, живеел незабележан.
23. Bibere humanum est, ergo bibamus – Да се пие е човечки, затоа пиеме.
24. Bovi imponere clitellas – Да му ставаш самар на волот.
C
уреди25. Casus belli – Случај за војна (те. Случај за кој се оправдува војна).
26. Certo certius – Посигурно од сигурното.
27. Citius, altius, fortius! – Побрзо,повеќе,посилно!
28. Claude os, aperi oculos! - Затворија устата, отвориги очите!
29. Cogito, ergo sum - Мислам, значи постојам.
30. Condicio sine qua non - Услов без кој не се може.
31. Cornix cornici oculos non effodiet – Врана на врана не и вади очи.
32. Cornu copiae - Рог во изобилство.
33. Credo ut intelligam! - Верувам дека би сфатил.
34. Cui bono? – Во чија корист?
35. Cujusvis hominis est errare – Секој човек може да згреши.
36. Cum grano salis – Со зрно сол (те. не сосема сериозно).
D
уреди37. De gustibus non est disputandum – За вкусовите не вреди да се расправаш.
38. Deus ex machina – Бог од машината(те. неочекувано решение).
39. Diem perdidi – Го изгубив денот.
40. Dies diem docet – Денот на денот му е поука.
41. Divide et impera – Раздели па владеј.
42. Divitiarum et formae gloria fluxa est – Кратка е славата на богатството и златото - Салустиј
43. Dixi et salvavi animam meam – Реков и ја спасив својата душа.
44. Domine, domine dominae sunt - Господине, дали госпоѓите се дома? (игра на зборови)
45. Dulce cum utili – Слободно со корисно.
46. Dulce enim etiam nomen est pacis – Веќе е слатко и името мир - Цицерон
47. Dum spiro spero – Додека дишам (живеам), се надевам
48. Dura lex sed lex – Законот е груб но е закон
E
уреди49. Equi donati dentes non inspiciuntur – На подарениот коњ не му се гледа во забите
50. Errare humanum est – Да се греши е човечки
51. Ex nihilo nihil fit – Од ништо не се прави ништо
52. Ex tempore - Веднаш
53. Experientia docet – Искуството поучува - Вергилиј
F
уреди53. Fama volat! - (Гласот лета!). Веста брзо се шири
54. Fas est et ab hoste doceri - И од непријателот треба да се учи
55. Festina lente! – Побрзај полека!
56. Fide, sed cui, vide! - Верувај, само пази на кого му веруваш
57. Finis coronat opus – Крајот делото го краси
58. Fortasse erit, fortasse non erit – Можеби ќе биде , можеби нема да биде
G
уреди59. Gloria in excelsis Deo et in terra pax hominibus bonae voluntatis - Слава на Бога и на Земјата мир на луѓето со добра волја
60. Gratia gratiam parit! – Љубовта раѓа љубов!
H
уреди61. Hannibal ante portas - (Ханибал е пред вратата). Настапила опасност.
62. Historia magistra vitae est - Историјата е учителка на животот
63. Hoc loco - На ова место (овде)
64. Hodie mihi, cras tibi - Денес мене, утре тебе
65. Homo sui juris - Самостoeн, независен човек
66. Homo homini lupus est - Човек на човек е волк
67. Honores mutant mores – Почитта го менува однесувањето (навиките)
I
уреди68. Id est - Односно
69. Ignoramus et ignorabimus – Не знаеме, а никогаш нема ни да дознаеме
70. Ignorantia legis non excusat – Непознавањето на законот не е изговор
71. Ignorantia nocet - Незнаењето штети
72. Imago animi sermo est - Говорот е слика на душата - Цицерон
73. In dubio pro reo – За сомневањата треба поблаго да се суди
74. In rebus adversis meliora sperare memento – Во неволја не заборавај дека ќе дојде подобро време (После дождот сонце изгрева)
75. In vino veritas – Во виното е вистината
76. Inter arma musae tacent (Inter arma silent musae) - Меѓу оружје и музите молчат (нема уметност за време на војна)
77. Inter nos – Меѓу нас
78. Intus, intus est Troianus equus - Внатре, внатре е тројански коњ (Опасноста е близу)
79. Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere – Прописни правила се: поштено да живееш, друг да не вреѓаш, секому своето да го дадеш
J
уреди80. Jus est ars boni et aequi- Правото е уметност добро и еднакво.
81. Jus obruitur vi – Силата го закопува правото.
82. Justitia omni auro carior – Правичноста е поскапа од секое злато - Цицерон
83. Justitia regnorum fundamentum - Правичност е (треба да биде) основа на владеачите
L
уреди84. Lapsus calami – Грешка во пишувањето
85. Lapsus linguae Грешка во говорот
M
уреди93. Magni nominis umbra – Сенката на значаен човек - Лукан
94. Mala herba cito crescit - Пирејот брзо расте
95. Malum discordiae – Јаболко на раздорот
96. Manifestum non eget probatione – Очигледната работа нетреба да се докажува
97. Manu propria - Своерачно
98. Manus manum lavat – рака раката ја мие
99. Mea parvitas – Куриот јас
100. Medio tutisimus ibis – Најдобро е да се оди насредина - Овидиј
101. Medium tenuere beati - Средине се држе блажени
102. Melius non incipient, quam desinunt – Подобро да не почнуваш, отколку да застанеш на пола
103. Mens sana in corpore sano – Во здраво тело здрав дух
104. Mutum est pictura poema – Сликата е тивка поема
N
уреди105. Nec Hercules contra duos - Ни Херкул (не може) против двајца
106. Noli turbare circulos meos - (Не ги допирај моите кругови )Не ме вознемирувај , не ми досадувај - Архимед
107. Nolite jacere margaritas ante porcos – Не фрлај бисери пред свињи
108. Nomina sunt odiosa - (Имињата се гнасни) Имињата (не треба) да се споменуваат
109. Non omnia possumus omnes – Не можеме сите сè
110. Non progredi est regredi – Да не напредуваш занчи да одиш наназад
111. Non quis, sed quid – Не кој , туку што
112. Non scholae, sed vitae discimus – Не за училиштето , туку за животот учиме
113. Nosce te ipsum – Спознај се самиот себе- латински превод- Сократ
114. Nulla regula sine exceptione - Ниедно правило не е без исклучок
115. Nullum crimen, nulla poena sine lege - Нема злостор и нема казна ако тоа не е пропишано со закон.
O
уреди116. O tempora, o mores! - Чудни времиња, чудни обичаи! - Цицерон
117. Omne principium difficile est – Секој почеток е тежок
118. Omnia mea mecum porto - Се свое со себеси носам
119. Omnium rerum mensura homo - Човекот е мера на сите работи
120. Orate ne intretis in tentationem – Молете се да не дојдете во искушение - Исус Христос
P
уреди121. Per aspera ad astra – Низ трње до ѕвездите
122. Persona grata - Посакувана (драга) личност
123. Persona non grata – Непосакувана личност
124. Piscem natare doces – Учиш риба да плива
125. Plus minus - одприлика
126. Post hoc, ergo propter hoc - После ова, значи за ова
127. Post meridiem - Попладне
128. Post scriptum - После она што е напишано
129. Potentes potenter tormenta patientur - Кој се служи со сила, од сила и ќе загини
130. Potius sero quam numquam – Подобро некогаш отколку никогаш
131. Prima virtus est vitio carere - Најважна доблест е да бидеш без маани
132. Primum vivere, deinde philosophari – Прво да живееш, после да филозофираш
133. Primus inter pares – Први меѓу еднаквите по ранг
134. Procul a Jove procul a fulmine - (Далеку од Јупитерр, далеку од гром) Подалеку од моќните, подалеку од нивниот бес.
135. Pulsate et operietur vobis – Тропнете и ќе ви отворат
Q
уреди136. Quae nocent, saepe docent - Што штети, често учи
137. Quidquid latine dictum sit, altum videtur - Што и да се каже на латинси звучи мудро
138. Quisque suorum verborum optimus interpres – Секој е најдобар толкувач на своите зборови
139. Quo vadis, Domine? – Каде одиш, Господе? - апостолот Петар му рекол на Христос
R
уреди140. Recta linea brevissima, recta via tutissima – Правата линија е најкратка , правиот пат е најсигурен
141. Reliquiae reliquiarum – Остаток од остатокот
142. Repetitio mater studiorum est – Повторувањето е мајка на знаењето
143. Res, non verba - Дела, не зборови
144. Res publica - Општа (јавна) работа
145. Risu inepto res ineptior nulla est - Нема поневкусни работи од невкусното смеење
146. Risum teneatis? - Можете ли да не се насмеете?
S
уреди147. Sapienti sat – На паметниот му е доста
148. Sapiens homo omnia sea secum portat - (Паметниот човек се со себеси носи )Освен знаењето ништо друго не ни е потрбно
149. Semper dic verum, vacuam duc crimine vitam, fer patienter onus, fac sapienter opus. – Секогаш зборувај ја вистината , не прави зло , трпеливо поднесувај товар , разумно работија работата
150. Senatus populusque Romanus - Римскиот сенат и народ
151. Si fueris Romae, Romano vivito more, si fueris alibi, vivito sicut ibi - Ако бидеш во Рим, живеј на римски начин, ако бидеш на друго место, живеј како таму
152. Sic itur ad astra – Допри ги ѕвездите
153. Sic transit gloria mundi – Така поминува вистинската слава на светот
154. Sine language Latina nulla intelligentia - Без знаење латински јазик нема образование
155. Sine lege autem poena conscientia est - Каде нема закони, казна е совеста
156. Si vis pacem, para bellum - Ако сакаш мир, спремај се за војна
157. Sub rosa - (Под ружи). Во тајност, во доверба
158. Sub voce – Под зборот
159. Suaviter in modo, fortiter in re! - во начин благо, во суштина непропустливо!
160. Sunt facta verbis difficiliora – Потешки се делата од зборовите - Цицерон
161. Surdo fabulam naras – На глувиот му зборуваш (залудно му зборуваш)
T
уреди162. Tabula Pythagorica - Таблица множење
163. Tabula rasa - Таблица празна
164. Tantum possumus quantum scimus - Толку можеме колку што знаеме
165. Tantum scimus quantum memoria tenemus – Koлку што знаеме толку и памтиме
166. Tempori parce! - Штеди време!
167. Teneo te, Africa! – Те држам, Африко! - Светониј за Цезар
168. Tertium non datur – Нема трет
169. Testis unus, testis nullus! - Еден сведок никаков сведок!
170. Timeo Danaos et dona ferentes – Се плашам од Данајците и кога носат подароци
171. Tu ne cede malis, sed contra audentior ito – Не и се предавај на несреќата туку храбро тргни и во пресрет - Вергилије
172. Tu quoque, Brute, mi fili? - Зар и ти, сине Бруте? - Цезар
U
уреди173. Ubi bene, ibi patria – Каде што е добро таму е домот
174. Una hirundo non facit ver – Една ластовица не ја прави пролетта
175. Unusquisque suae fortunae faber est – Секој е ковач на својата среќа
176. Urbs aeterna - Вечен град (Рим)
177. Usus est optimus magister - Искуството е најдобар учител - Цицерон
178. Ut ameris, ama –За да бидеш сакан , сакај!
179. Ut sementem feceris, ita metes – Што си посеал тоа и ќе жнееш
V
уреди180. Vae victis - Тешко на победените
181. Veni, vidi, vici – Дојдов,видов,победив - Гај Јулије Цезар
182. Venies sub dentem – Ќе ми дојдеш под заб (Ќе ми паднеш в раце)
183. Verba volant, scripta manent – Зборовите летаат , а она што е напишано останува.
184. Veritas vincit – Вистината победува
185. Vinum et pueri veraces - Децата и пијаниците не лажат
186. Virtus, non copia vincit – Победува храброста, а не мнозинството
187. Vis legis – Силата на законот
188. Vivere est militare! – Да живееш значи да се бориш! (Животот е борба!)
189. Votum separatum - Издвоен глас
190. Vox populi, vox Dei – Гласот на народот е божји глас