Википедија

Фруктоза: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
с →‎Хемиска структура: Јазична исправка, replaced: олекулот → олекулата
с Јазична исправка, replaced: лекул → лекула (2)
Ред 54:
 
==== Апсорпција во тенкото црево ====
Фруктозата главно се ресорбира преку GLUT5 транспортната белковина локализирана на апикалната (луминална) страна на ентероцитите.<ref>{{Наведено списание|last=Douard|first=Veronique|last2=Ferraris|first2=Ronaldo P.|date=2008-8|title=Regulation of the fructose transporter GLUT5 in health and disease|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2652499/|journal=American Journal of Physiology - Endocrinology and Metabolism|volume=295|issue=2|pages=E227–E237|doi=10.1152/ajpendo.90245.2008|issn=0193-1849|pmc=2652499|pmid=18398011}}</ref> GLUT5 овозможува внес на фруктозата во цитозолот на ентероцитите преку олеснета дифузија (пасивен транспорт) во правец на концентрацискиот градиент. Фруктозата како моносахарид е хидрофиленхидрофилна молекулмолекула и не може да ја помине плазма мембраната преку пасивна дифузија.<ref name="doi.org">{{Наведено списание|last=Koepsell|first=Hermann|date=2020-09-01|title=Glucose transporters in the small intestine in health and disease|url=https://doi.org/10.1007/s00424-020-02439-5|journal=Pflügers Archiv - European Journal of Physiology|language=en|volume=472|issue=9|pages=1207–1248|doi=10.1007/s00424-020-02439-5|issn=1432-2013|pmc=PMC7462918|pmid=32829466}}</ref> Ресобираните молекули на фруктоза кои нема да се метаболизираат во ентероцитот се транспортираат во крвта на порталниот крвоток преку GLUT5 и GLUT2 локализирани на базолатералната страна на клетката<ref name="doi.org"/>. Слично како црниот дроб, епителните клетки на тенкото црево експримираат ензими за разградба на фруктозата и енизми на гликонеогенезата.<ref>{{Наведено списание|last=Lee|first=Ho-Jae|last2=Cha|first2=Ji-Young|date=2018-09-30|title=Recent insights into the role of ChREBP in intestinal fructose absorption and metabolism|url=http://www.bmbreports.org/journal/view.html?doi=10.5483/BMBRep.2018.51.9.197|journal=BMB Reports|language=en|volume=51|issue=9|pages=429–436|doi=10.5483/BMBRep.2018.51.9.197|issn=1976-670X|pmc=PMC6177502|pmid=30158026}}</ref>
 
==== Метаболизам на фруктозата во тенкото црево ====
Во човечкиот организам се одржува релативно ниска плазма концентрација на фруктоза (под 0.5&nbsp;mmol·L<sup>−1</sup>), дури и во случај на зголемена конзумација на фруктоза. Периферните тиква (мускулното, масното ткиво) не го експримираат ензимот одговорен за рапидно фосфорилирање на фруктозата наречен фруктокиназа (кетохексокиназа) и можат да ја разградат фруктозата само преку ензимот хексокиназа, кој пак има значително поголем афинитет кон глукозата. Како резултат на тоа, периферните ткива поседуваат мал капацитет за метаболизам на фруктозата, па затоа фруктозата главно се метаболизира пред да навлезе во системската циркулација.<ref>{{Наведено списание|last=Gonzalez|first=Javier T.|last2=Betts|first2=James A.|date=03 06, 2018|title=Dietary Fructose Metabolism By Splanchnic Organs: Size Matters|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29514059/|journal=Cell Metabolism|volume=27|issue=3|pages=483–485|doi=10.1016/j.cmet.2018.02.013|issn=1932-7420|pmid=29514059}}</ref> При внес на помала концентрација на фруктоза, се смета дека околу 90% проценти од ресорбираната фруктоза се метаболизира во ентероцитите, најпрво до гликоза преку процесот на гликонеогенеза, како и до лактат, а потоа се експортира во порталната циркулација.<ref>{{Наведено списание|last=Jang|first=Cholsoon|last2=Hui|first2=Sheng|last3=Lu|first3=Wenyun|last4=Cowan|first4=Alexis J.|last5=Morscher|first5=Raphael J.|last6=Lee|first6=Gina|last7=Liu|first7=Wei|last8=Tesz|first8=Gregory J.|last9=Birnbaum|first9=Morris J.|date=2018-02-06|title=The Small Intestine Converts Dietary Fructose into Glucose and Organic Acids|url=https://www.cell.com/cell-metabolism/abstract/S1550-4131(17)30729-5|journal=Cell Metabolism|language=English|volume=27|issue=2|pages=351–361.e3|doi=10.1016/j.cmet.2017.12.016|issn=1550-4131|pmid=29414685}}</ref> Црниот дроб има значајна улога во метаболизирањето на фруктозата, особено при поголеми концентрации на внесена фруктоза.
 
Со транспортот преку луминалниот GLUT5 транспортер фруктозата се внесува во цитозолот на ентероцитите. Тука рапидно се подлежи на фосфорилација на -OH групата на првиот C-атом (позиција 1) од страна на ензимот кетохексокиназа (KHK) до фруктоза-1-фосфат. Со фосфорилирање на позиција 1, фруктоза-1-фосфат е таргетирана како супстрат на ензимот алдолаза Б, за разлика од фосфорилирањето на позиција 6 што побарува уште едно дополнително фосфорилирање на позиција 1 за да се добие фруктоза-1,6-бисфосфат, супстрат главно на ензимот алдолаза А, ензим во гликолитичкиот пат. Алдолаза Б катализира разградба на фруктоза-1-фосфат до дихидроксиацетон-фосфат и и нефосфорилирана форма на глицералдехид. При катализа на фруктоза-1,6-бисфосфатот од страна на алдолаза А, глицералдехид молекулата се генерира во фосфорилирана форма (глицералдехид-3-фосфат). Според тоа, во ентероцитите е потребна најпрво реакција на фосфорилирање на глицералдехидот катализирана од ензимот триоза киназа. Дихидроксиацетонфосфат се изомеризира во глицералдехид-3-фосфат со што од еденедна молекулмолекула фруктоза финално се генерираат два молекули глицералдехид-3-фосфат кои понатаму се оксидираат преку гликолитичкиот пат до пируват. Од пируватот преку процесот на гликонеогенеза се синтетизира глукоза која последователно се експортира во порталната циркулација преку GLUT2 транспортерот на базолатералната страна.
 
==== Разградба на фруктозата во црниот дроб ====
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Фруктоза“