Википедија

Ѕверови: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
с →‎Морфологија: Правописна исправка, replaced:  kg →  кг
с Правописна исправка, replaced: Фамилија → Семејство (24), фамилии → семејства (2), Фамилии → Семејства
Ред 12:
| ordo = '''Ѕверови'''
| ordo_authority = [[Томас Едвард Боудич|Боудич]], 1821
| subdivision_ranks = [[ФамилијаСемејство (биологија)|ФамилииСемејства]]
| subdivision = * 17, видете ја [[#Систематика|систематиката]]
| }}
Ред 29:
Не е сосема јасно зошто се случила ваквата замена на креодонтите со ѕверовите. Се претпоставува дека во основата на ова стои положбата на карназијалните острици и климатските промени кои се случиле во тоа време. Така, карназијалните острици кај ѕверовите се сместени понапред во устата за разлика од тие кај креодонтите. Ова дозволува развиток на забите за мелење веднаш зад карназијалите, па така ѕверовите биле во можност да јадат не само месна храна, туку и растителна. Ова не било случај и со креодонтите, кои биле ограничени исклучиво на месна храна. Постојат докази дека за време на исчезнувањето на креодонтите настанале значителни климатски промени, проследени со заладување. Тоа веројатно довело до поголема изразеност на сезоналноста во текот на годината, при што пленот станал понедостапен, но плодовите и инсектите станале поабундантни.
 
Раните ѕверови, познати како [[миацид]]и, биле мали и речиси незабележителни. Главната поделба на куче- и мачковидни ѕверови се случила пред околу 55 милиони години, а сите денешни фамилиисемејства на ѕверови еволуирале пред околу 7 милиони години. Меѓу мачковидните ѕверови биле и [[Сабјозаба мачка|сабјозабите мачки]], кои биле доминантни карниворски претставници во периодот пред 26 до 2 милиони години. Со движењето на југ, ѕверовите ги потиснале торбарските предатори (денес од нив се среќаваат само неколку потомци, како [[Тасмански ѓавол|тасманскиот ѓавол]] и [[квол]]от во [[Австралија]]). Можеби најпознат е [[Тасмански волк|тасманскиот волк]], кој е истребен пред околу 70 години од страна на ловците.
 
== Морфологија ==
 
Ѕверовите имаат најразлични форми и големини. Се движат од 50 g тешката [[ласица]] (''Mustela nivalis''), па до 48 пати потешката (2 400 кг) [[јужна слоновска фока]] (''Mirounga leonina''). Повеќето видови се многу различни, така што лесно можат да се разликуваат различните фамилиисемејства, иако овој ред има доста големо разнообразие.
 
Перконожните ѕверови (''Pinnipedia'') имаат заоблени тела со екстремитети изменети во [[Перка (зоологија)|перки]]. Копнените ѕверови се движат на два начина. Едни го користат целото стапало (плантиградни), додека други одат на нивните прсти (дигитиградни). Екстремитетите на еволутивно старите ѕверови подлегле на спојување на [[Коска|коските]] од стапалото, што веројатно обезбедило цврста основа за флексија (извиткување) на среднокарпалниот зглоб. Ова им дало флексибилност при искачувањето, борба со пленот итн. Друга карактеристика на [[скелет]]от е недоразвиената [[клучна коска]] (''clavicula''). Главната функција на добро развиената клучна коска кај [[примати]]те е прикачување на [[мускул]]ите кои ја даваат потребната флексибилност за странично движење на екстремитетите. Ова не е потребно за напред-назад движењето на екстремитетите при долго трчање кај повеќето ѕверови. Со исклучок на [[Хиена|хиените]], ѕверовите поседуваат издолжена [[пенисна коска]] (''os pennis'') позната и како бакулум. Таа служи за продолжена копулација. Ова е веројатно многу важно кај видовите кај кои [[овулација]]та е поттикната од копулацијата. Изменетите кожни жлезди сместени во аналниот регион секретираат супстанци кои служат за комуникација и размена на информации меѓу членовите на еден ист вид.
Ред 41:
* '''Ред Carnivora'''
** Подред [[Feliformia]] ("мачкообразни")
*** ФамилијаСемејство †[[Stenoplesictidae]]
*** ФамилијаСемејство †[[Percrocutidae]]
*** ФамилијаСемејство †[[Nimravidae]]: лажни сабјозаби мачки (5–36 Ma)
*** ФамилијаСемејство [[Nandiniidae]]: [[Африканска палмова цивета]]; 1 вид во 1 род
*** Натсемејство [[Feloidea]]
**** ФамилијаСемејство [[Prinonodontidae]]: [[Азијатски линзанг]]и; 2 вида во 1 род
**** ФамилијаСемејство †[[Barbourofelidae]] (6–18 Ma)
**** ФамилијаСемејство [[Felidae]]: мачки; 40 вида во 14 рода
*** Инфраред [[Viverroidea]]
**** ФамилијаСемејство [[Viverridae]]: [[цивет]]и и сродници; 35 вида во 15 рода
**** Натсемејство [[Herpestoidea]]
***** ФамилијаСемејство [[Hyaenidae]]: [[Хиена|хиени]] и [[земјен волк]]; 4 вида во 4 рода
***** ФамилијаСемејство [[Eupleridae]] : Мадагаскарски ѕверови; 8 вида во 7 рода
***** ФамилијаСемејство [[Herpestidae]]: [[мунгос]]и и сродници; 33 вида во 14 рода
** Подред [[Caniformia]] ("кучеобразни")
*** ФамилијаСемејство †[[Amphicyonidae]]: мечки-кучиња (9–37 Ma)
*** ФамилијаСемејство [[Canidae]]: [[Куче|кучиња]] и сродници; 37 вида во 10 рода
*** Инфраред [[Arctoidea]]
**** Натсемејство [[Ursoidea]]
***** ФамилијаСемејство †[[Hemicyonidae]]: (2-22 Ma)
***** ФамилијаСемејство [[Ursidae]]: [[Мечка|мечки]]; 8 вида во 5 рода
**** Натсемејство [[Musteloidea]]
***** ФамилијаСемејство [[Ailuridae]]: [[Црвена панда]]; 1 вид во 1 род.
***** ФамилијаСемејство [[Mephitidae]]: [[твор]]ови и смрдливи јазовци; 10 вида во 4 рода
***** ФамилијаСемејство [[Mustelidae]]: [[Ласица|ласици]], [[Куна|куни]], [[Јазовец|јазовци]], [[Горска куна|горски куни]], [[Норка|норки]], [[Фретка|фретки]] и [[Видра|видри]]; 55 вида во 24 рода
***** ФамилијаСемејство [[Procyonidae]]: [[ракун]]и и сродници; 19 вида во 6 рода
**** Натсемејство [[Перконожни|Pinnipedia]]
***** ФамилијаСемејство †[[Enaliarctos|Enaliarctidae]]: (23–20 Ma?)
***** ФамилијаСемејство [[Odobenidae]]: [[морж]]еви; 1 вид во 1 род
***** ФамилијаСемејство [[Otariidae]]: [[морски лав]]ови, [[Ушеста фока|ушести фоки]], [[Крзнена фока|крзнени фоки]]; 14 вида во 7 рода
***** ФамилијаСемејство [[Phocidae]]: [[вистински фоки]]; 19 вида во 9 рода
 
=== Филогенетско стебло ===
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Ѕверови“