Озонска обвивка: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎Глобални напори за заштита на озонската обвивка: Правописна исправка, replaced: превзе → презе
с Правописна исправка, replaced: Антартик → Антарктик (5)
Ред 23:
За среќа, атомите на хлор не остануваат во стратосферата засекогаш. Кога слободниот атом на хлор ќе реагира со гасови како што е метанот (СН<sub>4</sub>), се сврзува во молекул на хлороводород (HCl), кој може да биде носен надолу кон тропосферата, каде тој исчезнува заедно со дождовите. Затоа, доколку луѓето престанат да употребуваат хемикалии како CFC и други кои се штетни по озонот, а одат во стратосферата, можеби озонската обвивка евентуално самата ќе се поправи.
 
== Озонската дупка над АнтартикотАнтарктикот ==
 
Секоја пролет, озонската обвивка над [[АнтартикАнтарктик]]от скоро исчезнува, образувајќи „[[озонска дупка]]“ над целиот [[континент]]. Дупката е создадена како резултат на интеракцијата на некои хемикалии создадени од човекот, на пример-[[фреон]]от со уникатната клима на АнтартикотАнтарктикот и екстремно ниските температури. Озонот во стратосферата го апсорбира ултравиолетовото зрачење од [[Сонце]]то, а со тоа го заштитува живиот свет. По откривањето на озонската дупка, многу од хемикалиите кои го уништуваат озонот се забранети, но тие ќе останат во атмосферата уште десетици години.
 
Во 2000 година, озонската дупка пораснала побргу од вообичаено и исклучително се проширила. До првата недела на септември дупката била најголема од кога и да е - 11,4 милиони квадратни милји. Релативно типична мерка за нивото на озон во атмосферата е 300 [[Добсонови Единици]] и е еквивалентно на 0,12 [[инч]]и дебела озонска обвивка. Нивоа под 200 Добсонови Единици се сметаат за значително уништување на озонот. Рекордно ниското ниво на озон се мисли дека е резултат на ниските температури на АнтартикотАнтарктикот во есента и зимата. Во октомври, дупката се намалила драматично, многу побргу од вообичаено. До крајот на октомври, дупката била само една третина од претходната големина. Во типична година, озонската дупка не исчезнува до крајот на ноември. Научниците на НАСА биле изненадени со ова рано намалување на озонската дупка и шпекулираат дека е поврзано со климата во регионот.
 
== Глобални напори за заштита на озонската обвивка ==
Ред 42:
* [[Рециклирање]]то може да има голема улога во спречувањето на ослободување на CFC во атмосферата од некои уреди како што се старите фрижидери кои сѐ уште ги содржат овие хемикалии.
* Направени се обиди да се создадат супстанции кои не се штетни за озонската обвивка. Една од нив е хидро-хлоридофлуројаглерод-123 или HCFC-123 (CF<sub>3</sub>CHC<sub>l2</sub>). Присуството на водороден атом го прави соединението по реактивно на оксидација во долните слоеви на атмосферата, така што не оди во стратосферата. Меѓутоа, водородот го прави соединението повеќе биолошки реактивно од CFC. Лабораториските тестови покажале дека HCFC-123 може да предизвика тумори кај стаорци, иако токсичниот ефект врз луѓето е непознат.
* Со намалувањето на хлорните атоми, научниците предложиле испраќање на флота на авиони кои ќе испрскаат 50000 тони [[етан]] (C<sub>2</sub>H<sub>6</sub>) или [[пропан]] (C<sub>3</sub>H<sub>8</sub>) над АнтартикотАнтарктикот. Бидејќи хлорниот атом е реактивен, тој би реагирал со испрсканите органски супстанции. Производите на овие реакции нема да влијаат врз озонската концентрација во стратосферата.
* Помалку реактивен план со кој ќе се обнови озонската обвивка е да се создадат големи количини на озон, а потоа истите да се исфрлат во стратосферата преку авиони. Технички ова решение е изведливо, но самата постапка би била скапа и за нејзино извршување би била потребна соработката на повеќе држави.
* Во производството на фрижидери се пронајдени неколку алтернативи како на пример, greenfreeze, мешавина од пропан и изо[[бутан]]. Со тоа се трајно заменети CFC хемикалиите во овие уреди.