Боливија: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с →Стопанство: Замена со македонски назив на предлошка, replaced: cite journal → Наведено списание |
с Македонски назив на предлошка, replaced: cite news → наведени вести (5), Cite news → наведени вести (3) |
||
Ред 147:
Во доцниот 19 век се зголемила светската цена на златото и Боливија се стекнала со просперитетен и политички стабилен период. За време на раниот 20 век, трговијата со калај ја заменила трговијата со злато.<ref>[http://www.bolivien-liest.de/en/country_en.html] Background note: Bolivia-Source-Bolivien-liest.de</ref>
Условите за живот на локалното населени биле лоши. Населението немало пристап до образование и работеле во лоши услови. Во тој период Боливија загубила од Парагвај во Војната во Чако во 1932 до 1935 година. Со тоа, Боливија ја загубила својата контрола на голем дел од територијата на Гран Чако.<ref>{{Наведена книга |author=Harold Osborne |title=Bolivia: A Land Divided |publisher=London: Royal Institute of International Affairs |year=1954}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |author=History World |title=History of Bolivia |publisher=National Grid for Learning |year=2004 |url=http://www.historyworld.net/wrldhis/PlainTextHistories.asp?historyid=ac11}}</ref><ref>{{
== Географија ==
Ред 500:
Службени јазици во државата се [[шпански]]от ([[боливиски дијалект]]), [[Кечуански јазици|кечуанскиот]], [[Ајмарски јазик|ајмарскиот]] и останати 34 [[Индијански јазици|староседелски јазици]]. Шпанскиот јазик го зборуваат 60.7% од населението, кечуанскиот го зборуваат 21.2% од населението и ајмарскиот јазик го зборуваат 14.6% од населението. Според Националниот институт за статистика од 2007, 28.1% од населението на Боливија зборува како мајчин јазик еден од староседелските јазици. Оваа бројка се зголемила на 29.4% во 2008 година.
Околу 90% од децата посетуваат основно [[образование]], но понекогаш за краток период. Сè до 2001 писменоста во државата била ниска во голем број рурални области, но според податоците на ЦИА, писменоста во државата е 87%, што е слично со Бразил, но под просекот на [[Јужна Америка]]. Како и да е, во 2008 година имало кампања за писменоста во државата со слоганот „Да јас можам“ и Боливија била прогласена за земја без неписменост според стандардите на [[УНЕСКО]].<ref name="literacyBBC">{{
Според уставот од 2009 година, службени јазици во Боливија се: [[шпански јазик]], [[ајмарски јазик]], [[араонајски јазик]], [[баурејски јазик]], [[чикитански јазик]], [[каничански јазик]], [[кавинењски јазик]], [[кајувавски јазик]], [[чакопски јазик]], [[чимански јазик]], [[есе-еханки јазик]], [[гварански јазик]], [[гварасувејски јазик]], [[гварајуански јазик]], [[итонамајски јазик]], [[лекоански јазик]], [[калавајски јазик]], [[мачинерски јазик]], [[рејесански јазик]], [[мохоски јазик|мохењо-тринитарио]], [[Мохоски јазик|мохењо-игнасијано]], [[морејски јазик]], [[мосетенски јазик]], [[мовимајски јазик]], [[пакаварски јазик]], [[пукински јазик]], [[кечуански јазик]], [[сирионски јазик]], [[такански јазик]], [[тапиетејски јазик]], [[торомонски јазик]], [[уруански јазик]], [[венајечки јазик]], [[јаминавски јазик]], [[јукиски јазик]], [[јуракарејски јазик]] и [[ајореојански јазик]]<ref name="јазици"/>
Ред 540:
=== Изборна комисија ===
[[Изборна комисија|Изборната комисија]] е независно владино тело која го заменила Националниот изборен суд на Боливија во 2010 година. Комисијата се состои од врховен изборен суд, девет департмански изборни судови, изборни судии, анонимно избрана порота и изборни нотари.<ref>{{
==Воени сили ==
Ред 548:
Воените сили на Боливија се составени од три дела: [[армија]], [[морнарица]] и [[воздухопловство]]. Волонтерското служење војска во државата може да се изврши со наполнети 18 години, но кога бројот на војници е мал, државата ги регрутира сите со наполнети 14 години.<ref name="cia podatovi">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bl.html CIA -The World Factbook – Bolivia]</ref> Воениот рок во Боливија е 12 месеци. Боливиската влада годишно троши 130 милиони [[американски долари]] за својата одбрана.<ref>{{Наведена мрежна страница |title=Bolivia Military Profile 2006|year=2006 |url=http://indexmundi.com/bolivia/military_profile.html}}</ref>
[[Армија на Боливија|Боливиската армија]] има околу 31.500 војници. Војската има 6 воени региони, и таа е организирана во десет дивизии. Иако Боливија е без излез на море, сепак државата одлучила да ја зачува морнарицата. [[Морнарица на Боливија|Боливиските морнарички сили]] се составени од околу 5.000 војници.<ref>{{
== Административна поделба ==
Ред 653:
Уште од 1985 година, владата на Боливија имплементирала програма за макроекономска стабилизација и структурални реформи сè со цел одржување на стабилноста на цената, создавање услови за економски развој и намалување на недостатокот. Главните реформи за царинските услуги во последните години значително ја подобриле транспарентноста во овој сегмент. Паралелни законодавни реформи создале политика на пазарот, што довело до зголемување на приватните инвестиции. Странските инвеститори имаат национален третман и странскиот капитал скоро и да нема ограничувања во државата.<ref>[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/35751.htm#econ] Economy of Bolivia-Source-US State Government</ref>
Боливија, според резервите за [[природен гас]], е на второто место во [[Јужна Америка]].<ref>{{
Геолошкиот сервис на САД проценил дека Боливија има 5,4 милиони кубни тони [[литиум]], кои претставуваат од 50 до 70% од светските резерви. Ископувањето и производството на литиум може да ја направи државата една од најбогатите во Јужна Америка. Но, за да се ископа литиумот, треба прво да се ископаат солените рамнини наречени [[Салар де Ујуни]], кои се важни релјефни карактеристики и важна туристичка атракција во земјата. Владата не сака да ја уништи оваа уникатна природна убавина за да ги задоволи светските потреби на литиум.<ref>{{
Трговскиот извоз на Боливија за 2002 година бил 1.3 милијарди американски долари, а за споредба во 1991 година бил 652 милиони долари. Увозот за 2002 година бил 1.7 милијарди долари. Трговскиот дефицит на Боливија за 2002 година бил 460 милиони американски долари. Трговската размена на Боливија со соседните држави е во пораст, најмногу поради неколкуте потпишани договори. Боливија е член на [[Андска заедница на нации|Андската заедница на нации]] и поради тоа има слободна трговска размена со членките. Најголем трговски партнер на Боливија е [[САД]]. Во 2002 година САД извеле 283 милиони американски долари, а увезле 162 милиони долари.
Ред 723:
| 21 јуни
| [[Андско-амазонска Нова година]]
| Año Nuevo Andino Amazónico<ref>Традиционален датум на ајмарската Нова година (''Willka Kuti'') и краткоденица. Празникот е објавен за официјален во 2010 ({{
|-
| 2 август
|Ден на аграрната реформа
| Día de la Revolución Agraria, Productiva y Comunitaria<ref>Ден на Индијанците предложен во 1937 и годишнина од аграрната реформа од 1953. ({{
|-
| 6 август
| |||