Центрипетална сила: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎Равенки: Замена со македонски назив на предлошка, replaced: cite web → Наведена мрежна страница
с Замена со македонски назив на предлошка, replaced: cite book → Наведена книга (11)
Ред 1:
{{Classical mechanics}}
'''Центрипеталната сила'''(од Латински ''centrum'' „центар“ и ''petere''„да бара“<ref>{{citeНаведена bookкнига |title=A new universal etymological, technological and pronouncing dictionary of the English language: embracing all terms used in art, science, and literature, Volume 1 |first1=John |last1=Craig |publisher=Harvard University |year=1849 |page=291 |url=https://books.google.com/books?id=0nxBAAAAYAAJ}} [https://books.google.com/books?id=0nxBAAAAYAAJ&pg=PA291 Extract of page 291]</ref>) — [[сила]] која предизвикува телото да следи закривена патека. Насоката е секогаш ортогонална на движењето на телото и кон неподвижната точка во [[Оскулационен круг|центарот на на закривеноста]]. [[Исак Њутн]] ја опишал како „сила од која телата се присилени,
или на било кој начин тежнеат кон една точка во центарот“<ref>{{citeНаведена bookкнига|last=Newton|first=Isaac|title=The principia : mathematical principles of natural philosophy|year=2010|publisher=Snowball Pub.|location=[S.l.]|isbn=978-1-60796-240-3|pages=10}}</ref>. Во Њутновата механика, гравитацијата ја обезбедува центрипеталната сила потребна за астрономските орбити.
 
Еден најчест пример кој ја вклучува центрипеталната сила е случајот во кој тело се движи со постојана брзина по кружна патека. Центрипеталната сила е насочена ортогонално на движењето и по должината на полупречникот кон центарот на кружната патека.<ref name=Hibbeler>{{citeНаведена bookкнига |title=Engineering Mechanics: Dynamics |author=Russelkl C Hibbeler |url=https://books.google.com/?id=tOFRjXB-XvMC&pg=PA131 |page=131 |chapter=Equations of Motion: Normal and tangential coordinates |isbn=0-13-607791-9 |year=2009 |edition=12 |publisher=Prentice Hall}}</ref><ref name=Tipler0>{{citeНаведена bookкнига |title=Physics for scientists and engineers |page=129 |author1=Paul Allen Tipler |author2=Gene Mosca |url=https://books.google.com/?id=2HRFckqcBNoC&pg=PA129 |isbn=0-7167-8339-8 |edition=5th |publisher=Macmillan |year=2003 }}
</ref> Математичкиот опис е добиен во 1659 од од Холандскиот физичар [[Кристијан Хајгенс]]<ref>
{{citeНаведена bookкнига | url = https://books.google.com/books?id=d04Cax7KMfcC&pg=PA194 | title = Theoretical and Applied Mechanics |editor1=P. Germain |editor2=M. Piau |editor3=D. Caillerie | publisher = Elsevier | year = 2012 | isbn = 9780444600202 }}</ref>
 
== Равенки ==
 
Големината на центрипеталната сила на тело со маса ''m'' движејќи се со површинска брзина ''v'' по пат со пречник ''r'' е:<ref>{{citeНаведена bookкнига
| title = Facts and Practice for A-Level: Physics
| author = Chris Carter
Ред 22:
 
каде a_c е центрипеталното забрзување. Насоката на сила кон центарот на кругот во кој објектот се движи, или оскулаторниот круг (кругот кој најдобро одговара на локалниот пат на објектот,ако патот не е кружен).<ref>
{{Наведена книга
{{cite book
| title = Experimental physics
|author1=Eugene Lommel |author2=George William Myers | publisher = K. Paul, Trench, Trübner & Co
Ред 66:
 
Идејата на центрипеталната сила на Њутн одговара на она што денес се нарекува централна сила.Кога сателит е во орбитата околу планета, гравитацијата се смета за центрипетална сила, дури и покрај тоа што во случај на ексцентрични орбити, гравитационата сила е насочена кон фокус, а не кон моментален центарот на кривина.<ref>
{{Наведена книга
{{cite book
| title = In Quest of the Universe
| edition = 6th
Ред 89:
=== Математичко изведуање ===
Во две димензии, вектор на позицијата \textbf{r}, која има магнитуда <math>r</math> и е насочен во еден агол <math>\theta</math> над x-оската, може да се изрази во Декартовите координати со користење на векторите <math>\hat{x}</math> and <math alt="y-hat">\hat{y}</math>:<ref>
{{Наведена книга
{{cite book
| title = Vectors in physics and engineering
| author = A. V. Durrant
Ред 190:
== Дополнителна литература ==
 
* {{Наведена книга
* {{cite book
|author1=Serway, Raymond A. |author2=Jewett, John W. | title = Physics for Scientists and Engineers
| edition = 6th
Ред 197:
| isbn = 0-534-40842-7
}}
* {{Наведена книга
* {{cite book
| author = Tipler, Paul
| title = Physics for Scientists and Engineers: Mechanics, Oscillations and Waves, Thermodynamics