Ран нов век: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎Могулско Царство: Правописна исправка, replaced: Индиски потконтинент → Индиски Потконтинент
с Замена со македонски назив на предлошка, replaced: Cite book → Наведена книга (2), cite book → Наведена книга (2)
Ред 200:
Модерната [[инквизиција]] се однесува на која било од неколкуте институции кои ги суделе и осудувале еретиците (или други прекршители на канонското право) во Католичката црква. Во Новиот век, првата манифестација била [[Шпанска инквизиција|шпанската инквизиција]] од 1478 до 1834.<ref name="fordhaminquisition">[http://www.fordham.edu/halsall/source/inquisition1.html Medieval Sourcebook: Inquisition – Introduction]</ref> Инквизицијата ги прогонувала индивидуалците обвинети за разни кривични дела поврзани со ерес, [[Магија (паранормално)|магија]],<ref>this also includes [[Maleficium (sorcery)|black magic (Maleficium)]].</ref> [[богохулење]], [[јудаизација]] и [[Маѓесништво|вештерство]] како и за [[цензура]] на печатена литература. Поради нивната цел – борба против ереста – инквизицијата имала право само над крштеваните членови на Црквата (кое го вклучувало поголемот дел од населението во католичките земји). Секуларните судови сè уште можеле да им судат на нехристијаните за богохулење. (поголемиот дел од [[Лов на вештерки|судењата на вештерките]] биле преку секуларни судови.)
 
[[Реформација]]та и засилувањето на [[модерност]]а во раниот 16 век го подразбираше почетокот на серија промени во ''[[Corpus Christianum]]''. [[Мартин Лутер]] ја предизвикал Католичката црква за да ја започне реформацијата. [[Протестантска реформација|протестантската реформација]] била христијанско реформаторско движење во Европа кое се смета дека почнало со [[деведесет и петте тези]] на Мартин Лутер иако голем број претходници како Јан Хус дејствувале пред овој настан. Протестантското движење во 16 век било под закрилата на изборните кнезови на Саксонија. Изборното кнежевство [[Саксонија]] било независно, наследно кнежевство во рамките на [[Свето римско царство|Светото Римско царство]]. [[Изборен кнез|Изборниот кнез]] [[Фридрих III]] го основал [[универзитетот во Витенберг]] во 1502, каде августинскиот монах Мартин Лутер бил професор по филозофија во 1508 година; во исто време станал еден од проповедниците во црквата во замокот во Витенберг. На 31 октомври 1517 година, тој ги закачил ''[[деведесет и петте тези]]'' против продавањето [[индулгенции]] на вратата на [[Црквата на Сите Светци]], која служела како огласна табла за известувањата од универзитетот.<ref name="Simon-120-121">{{citeНаведена bookкнига |first=Edith |last=Simon |title=Great Ages of Man: The Reformation |pages=120–121 |publisher=Time-Life Books |year=1966 |isbn=0662278208}}</ref> Овие биле точки за дебата кои ги критикувале Црквата и папата. Најконтроверзните точки се центрирани на практиката на продавање индулгенции и политиката на Црквата за [[чистилиште]]то. Реформистичкото движење набрзо се поделило на одредени доктрински патеки. Духовните несогласувања помеѓу различните водечки фигури довеле до произлегувањето на на спротивставени протестантски цркви. Најважните [[деноминации]] произлегле директно од реформацијата биле [[лутеранците]] и [[реформисти]]те/[[калвинисти]]те/[[презвитеријанци]]те. Процесот на реформи имал одлучувачко различни каузи и ефекти во другите земји. Во Англија, каде што се појавило [[англиканство]]то, овој период е познат како [[англиска реформација]]. Следните протестантски деноминации своето потекло го имаат од почетните реформаторски движења.
 
Од подоцнежните инквизиции цо новиот век, постоеле две манифестации:<ref name="fordhaminquisition" />
Ред 212:
{{Главна|Царство Русија}}
 
Во развојот на идеите за [[Вселенски Собор во Тренто|Трет Рим]], Великиот кнез [[Иван IV (Русија)|Иван IV]] Грозни<ref>Frank D. McConnell. [http://books.google.com/books?id=rqhZAAAAMAAJ&q=%22ivan+the+awesome%22&dq=%22ivan+the+awesome%22&ei=rTBsSMvZLoS8jgGi4ZgU&pgis=1 Storytelling and Mythmaking: Images from Film and Literature.] Oxford University Press, 1979. ISBN 0195025725; Quote from page 78: "But Ivan IV, Ivan the Terrible, or as the Russian has it, ''Ivan Groznyi'', "Ivan the Magnificent" or "Ivan the Awesome," is precisely a man who has become a legend"</ref>, официјално бил крунисан за првиот [[цар]] (”[[Цезар (титула)|Цезар]]”) на Русија во 1547 година. Царот прогласил нов кодекс на закони ([[Судебник од 1550 година]]), го основал првото руско феудално претставничко тело ([[Земскиот Собор]]) и вовел локална самоуправа во руралните региони.<ref>{{CiteНаведена bookкнига|author=Solovyov, S.|title=History of Russia from the Earliest Times|publisher=AST|year=2001|pages=562–604|volume=6|isbn=5170021429}}</ref><ref>{{CiteНаведена bookкнига|author=Skrynnikov, R.|title=Ivan the Terrible|publisher=Academic Intl Pr|year=1981|page=219|isbn=0875690394}}</ref> За време на неговото долго владеење, Иван IV речиси ја удвоил веќе големата руска територија со припојувањето на трите татарски ханати (делови од распаднатата [[Златна Орда]]): [[Казански ханат|Казан]] и [[Астрахански ханат|Астрахан]] по текот на реката Волга и [[Сибирски ханат|Сибирскиот ханат]] во југозападен Сибир. Со тоа до крајот на 16 век Русија се претворила во [[мултиетничка]], мултиконфесионална и [[трансконтинентална]] држава.
 
=== Откритија и трговија ===
Ред 317:
На [[Индиски Потконтинент|индискиот потконтинент]], [[династијата Лоди]] владеела со [[Делхиски султанат|Делхискиот султанат]] во неговата последна фаза. Династијата основана од [[Балул Лоди]] владеела од 1451 до 1526 година. Последниот владетел од оваа династија Ибрахим Лоди бил поразел и убиен [[Бабур]] во првата [[битка кај Панипат]]. Виџајанагарското царство се основало на висорамнината [[Декан (висорамнина)|Декан]], но неговата моќ била смалена од тешкиот пораз во 1565 година од страна на деканските султанати. Царството го добило името по својот главен град Виџајанагара.
 
Издигнувањето на големото Могулско Царство се смета дека започнало во 1526 година, кон крајот на средниот век. Могулското Царство било муслиманско-персиска сила<ref>{{citeНаведена bookкнига|last=L. Canfield|first=Robert|author2=Jonathan Haas|title=Turko-Persia in Historical Perspective|publisher=Cambridge University Press|year=2002|isbn=0521522919, 9780521522915}}; p. 20;</ref> која се појавила во 1526 година и владеела со областа под името [[Хиндустан]] до доцниот 17 и раниот 18 век. Могулската култура покажала значително уредно владеење, опширен економски просперитет и верска толеранција, а исто така имало големи достугнувања во уметностите како архитектура, минијатурно сликање и литература. Царството доминирало во јужна и југоисточна Азија, со што му било ривал на други царства во историјата по бројот на население и по контролирана територија.
 
===Царствата низ архипелагот===