Повеќејазичност: Разлика помеѓу преработките

Луѓето кои говорат повеќе јазици се стекнале и одржувале барем еден јазик за време на детството, т.н. прв јазик. Првиот јазик (понекогаш познат како мајчин јазик) се стекнува без формално образование, многу оспорувано со механизми. Децата кои на овој начин се стекнувале со знаење на два јазика се нарекуваат симултани билингвистибијазичари. Дури и во случај на симултани билигвисти обично едниот јазик доминира врз другиот.

Во лингвистикатајазичариката, стекнувањето на првиот јазик е тесно поврзано со концептот „говорник на родниот јазик“. Според широкото гледиште на лингвиститејазичарите, говорникот на родниот јазик има некои аспекти на ниво на вештина кое ученикот на вториот (или следниот) јазик тешко може да ги постигне. Според тоа, описните емпириски истражувања на јазиците обично се вршат само со информанти, говорници на мајчин јазик. Сепак ова гледиште е прилично проблематично, особено затоа што се повеќе говорници кои не говорат на мајчиниот јазик, очигледно не се вклопуваат успешно во општествата во кои не се зборува на нивниот мајчин јазик, но всушност тоа може да биде културолошки и лингвистичкијазичарички важен придонес (како на пример, писатели, политичари и уметници) за нивниот немајчин јазик. Во последниве години лингвистичкотојазичаричкото истражување се фокусираше на употребата на широко познатите светски јазици, англискиот како лингва франка или распределениот заеднички јазик на професионалните и комерцијалните заедници. Во ситуациите како лингва фрака најчесто говорниците на заедничкиот јазик практично зборуваат повеќе јазици.

Дури иако некој мошне добро владее два или повеќе јазици, неговата таканаречена способност за општење можеби нема да биде избалансирана. ЛингвиститеЈазичарите се одликуваат со различни видови повеќејазична компетенција, која што може грубо да се подели во две категории:

Не постои јасна дефиниција за тоа што значи да се „зборува јазик“. Туристот кој може да води едноставен разговор со келнерот може целосно да се изгуби кога станува збор за актуелни теми или употреба на повеќе времиња. Дипломат или стопанственик кој на странски јазик може да се справи со сложените преговори можеби не е способен точно да напише едно едноставно писмо. За четиригодишно француско дете обично ќе се каже дека „зборува течно француски“, но можно е тоа да не се справи толку добро со граматиката како што би се справил просечен странски студент на јазикот, а може да има и многу ограничен речник и покрај совршениот изговор. Од друга страна пак прилично заемно е тоа дека дури и виско образованите лингвистијазичари може да зборуваат јазик (јазици) за кој се експерти, но со различен акцент и дупки во нивниот активен вокабулар кога станува збор за секојдневни теми и ситуации.

Распространетата повеќејазичност е една форма на јазичен контакт. Повеќејазичноста беше многу почеста во минатото отколку што е вообичаено: во древните времиња кога повеќето луѓе беа членови на мали јазични заедници беше неопходно да се знаат два или повеќе јазици за трговија или други зделки надвор од нивниот град или село и тоа денес добро се држи во места со голема јазична разновидност, како што е Субсахарска Африка и Индија. ЛингвистотЈазичарот Екехард Волф (Ekkehard Wolff) проценува дека 50% од населението во Африка е повеќејазично.

Во повеќејазичните општества не мора сите говорници да зборуваат повеќе јазици. Во некои држави може да има повеќејазична политика и да се признаат неколку службени јазици, како во Канада (англиски и француски). Во некои држави пак одредени јазици може да бидат поврзани со одредени региони во државата (на пр. Канада) или со одредени етнички групи (Малезија/Сингапур). Кога сите говорници зборуваат повеќе јазици, лингвиститејазичарите ги класифицираат заедниците според функционалната дистрибуција на јазиците кои се влкучени:

* амбилингвизам: регионот се нарекува амбилингвистичкиамбијазичарички ако не се почитува оваа функционална распределба. Во една типична амбилингвистичкаамбијазичаричка област е речиси невозможно да се предвиди кој јазик ќе се употреби во дадена околност. Вистинскиот амбилингвизам е реткост. АмбилингвистичкиАмбијазичарички тенденции може да се најдат во мали држави со многукратна наследност како Луксембург, каде што наследена е комбинација од француска и германска култура, или Малазија и Сингапур кои ги осигуруваат културите на Малазија, Кина и Индија. Амбилингвизмот исто така може да се манифестира во посебни региони или поголеми држави кои имаат јасно доминантен државен јазик (било тоа де јуре или де факто) и заштитен јазик на малцинството кој е ограничен во однос на распределбата на говорниците во земјата. Оваа распределба е особено нагласена кога иако насекаде се зборува на локалниот јазик постои разумна претпоставка дека граѓаните го зборуваат подоминантниот државниот јазик ( на пр. англиски во Квебек наспроти Канада; шпански во Каталонија наспроти Шпанија). Исто така оваа појава може да се појави во граничните предели каде што има мнногу прекугранични контакти.

* двостран лингвизам: ако во некоја мала област може да се слушнат повеќе од еден јазик, но поголемиот број зборуваат повеќе јазици, кои имаат малку контакт со говорниците од соседните етнички групи, таа област се нарекува „двострано-лингвистичка“јазичаричка“. Пример за тоа е Балканот.

разликите се бараат. Како што е опишано во социолингвистичкатасоциојазичаричката теорија на општењето овој механизам се однесува и на јазикот.Некои говорници на повеќе јазици употребуваат code-switching термин што го опишува процесот на „размена“ помеѓу јазиците. Во многу случаи code-switching е мотивиран од желбата да се изрази лојалност на повеќе од една културолошка група, што важи кај многу емигрантски заедници во Новиот Свет. Исто така code-switching може да функционира како стратегија каде недостасува познавање на јазикот. Ваквите стратегии се заемни ако вокабуларот на еден од јазиците не е многу разработен во одредени области или ако говорникот не го развил познавањето на јазикот во одредени лексички домени како во случајот на емигрантските јазици.

Понекогаш може да се развие и [[пиџин]]. Пиџинот всушност е фузија на два јазика кои се заемно разбирливи и за двата говорника. Некои пиџини се развиваат во вистински јазици (како што е папијаменто на Курасао) додека други јазици остануваат како сленгови и жаргони (како што е хелсиншкиот сленг, кој повеќе или помалку е заемно разбирлив за Финците и Швеѓаните). Во други случаи продолженото влијание на јазиците еден на друг може да има ефект на промена на едниот или двата јазика до точка каде што може да се смета дека е создаден нов јазик. На пример, многу лингвистијазичари веруваат дека окситанскиот и каталонскиот јазик биле формирани поради тоа што населението зборувало на еден окситанско-романски јазик кој бил соодветно поделен во политичките сфери под влијание на Франција и Шпанија. Украинскиот јазик се смета дека е различен од рускиот што делумно се должи на големиот број заемки во вокабуларот од полскиот јазик во минатото и заемки од турскиот јазик од неодамна. Јазикот јидиш е сложена мешавина од стариот германски со хебрејски јазик и заемки од словонските јазици.

Двојазичната интеракција може да одвива и без размена на говорниците. Во одредени области не е невообичаено за говорниците да користат различен јазик во рамките на истиот разговор. Овој феномен е пронајден и во други места во Скандинавија. Повеќето говорници на шведски и норвешки и на норвешки и дански меѓусебно може да општат без да ги зборуваат нивните јазици, додека неколку можат да ги зборуваат двата (луѓето кои се наоѓаат во ваквите ситуации често се прилагодуваат на нивниот јазик, избегнувајќи зборови што не се наоѓаат во другите јазици или зборови кои не би можеле да се разберат). Користењето на различни јазици обично се нарекува non-convergent discourse (двојазичен разговор), термин воведен од страна на холандскиот лингвистјазичар Рајце Јонкман (Reitze Jonkman). Исто така оваа појава е пронајдена во Аргентина, каде што пошироко се зборува шпански и италјански, што доведува до случаи каде детето со родител од Шпанија и родител од Италија расте потполно двојазично, со неговите родители зборувајќи само на нивниот јазик, но сепак и со познавање на другите јазици. Друг пример е поранешната држава Чехословачка, каде што двата јазика (чешки и словачки) беа во општа употреба. Повеќето Чеси и Словаци ги разбираат и двата јазика, иако тие би користеле само еден од нив (нивниот мајчин јазик) при зборување. На пример, во Чехословачка е вообичаено да се слушне како двајца кои зборуваат на телевизија, зборуваат на различен јазик без тешкотии при меѓусебното разбирање. Оваа двојазичност сè уште постои, иако почна да се влошува по поделбата на Чехословачка.

Уште еден нов развој кој има влијание врз лингвистичкитејазичаричките аргументи за двојазична писменост е времето кое е потребно за да се стекне вториот јазик. Додека порано децата веруваа дека се способни да научат јазик во рок од една година, денес истражувачите веруваат дека во и низ академските рамки потребен е временски период од околу 5 години (Колие(Collier), 1992година; Рамирез(Ramirez), 1992 година).

[[Категорија:СоциолингвистикаСоциојазичарика]]