Македонски јазик: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Замена со македонски назив на предлошка, replaced: {{main| → {{Главна| (3)
с Замена со македонски назив на предлошка, replaced: Cite web → Наведена мрежна страница, cite web → Наведена мрежна страница (12), cite book → Наведена кни
Ред 79:
==Географска распространетост==
{{Further|Географска распространетост на македонскиот јазик}}
Иако точниот број на говорители на македонскиот јазик како мајчин и како втор јазик не е точно познат, особено поради полисите на соседните држави и емиграција на населението, се претпоставува дека има помеѓу 1.4 милиони и 3.5 милиони кои го говорарт македонскиот јазик како мајчин.<ref name="ethnologue">{{citeНаведена webмрежна страница |url=http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=mkd |title=Ethnologue report for Macedonian |work=[[Ethnologue]] |date=19 February 1999 |accessdate=7 August 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120901171251/http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=mkd |archive-date=1 September 2012 |url-status=live }}</ref><ref name="periods435">{{Harvnb|Friedman|Garry|2001|page=435}}</ref> Според пописот во 2002 година, целосното население на Македонија било 2,022,547 жители, од кои 1,344,815 жители го пријавиле македонскиот како мајчин јазик.<ref name="census">{{citeНаведена webмрежна страница|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002|work=Book X|publisher=Статистичко биро на Република Македонија|year=мај 2005|location=Скопје|language=македонски|accessdate=18 март 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20190501180540/http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf|archive-date=1 мај 2019|url-status=live}}</ref> Македонскиот јазик се изучува и се зборува на различни степени како втор јазик од страна на сите етнички малцинства во државата.<ref name="periods435" /><ref>{{citeНаведена webмрежна страница|url=http://www.ffzg.unizg.hr/fisol/zbornik.pdf|title=Македонскиот јазик како втор и странски: терминолошки прашања|trans-title=Macedonian as a foreign and second language: terminological questions|language=mk|first1=Емилија|last1=Црвенковска|first2=Елена|last2=Петроска|publisher=Свети Кирил и Методиј|accessdate=18 март 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20120616214059/http://www.ffzg.unizg.hr/fisol/zbornik.pdf|archive-date=16 јуни 2012|url-status=live}}</ref> Втор јазик е за околу 677.733 граѓани во Македонија, односно припадниците на малцинствата во државата (иако меѓу овие има голем број луѓе каде јазикот им е мајчин, особено меѓу Македонците-муслимани).
 
Надвор од Македонија, има мали етнички македонски малцинства во соседните држави кои го говорат македонскиот јазик како мајчин, вклучувајќи и 4.697 во [[Албанција]] (попис од 1989),<ref>{{Harvnb|Artan|Gurraj|2001|p=219}}</ref> 1,609 во [[Бугарија]] (попис од 2011)<ref>{{citeНаведена webмрежна страница|url=https://censusresults.nsi.bg/Census/Reports/2/2/R9.aspx|title=Население по етническа група и майчин език|trans-title=Population per ethnic group and mother tongue|language=bg|year=2011|publisher=Бугарско биро за попис|accessdate=18 март 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20151219105400/http://censusresults.nsi.bg/Census/Reports/2/2/R9.aspx|archive-date=19 December 2015|url-status=live}}</ref> и 12,706 во [[Србија]] (попис во 2011).<ref name="census_rs">{{citeНаведена webмрежна страница |url = http://webrzs.stat.gov.rs/WebSite/Public/ReportResultView.aspx?rptId=3690 |title = 2011 Census – Mother tongue |accessdate = 20 јануаро 2015 |archive-url = https://archive.today/20141023154939/http://webrzs.stat.gov.rs/WebSite/Public/ReportResultView.aspx?rptId=3690 |archive-date = 23 October 2014 |publisher = Статистичко биро на Република Србија|url-status = dead }}</ref> Точниот број на говорители на македонскиот јазик во Грција е тежок да се определи поради полисите во државата. Бројот на словенски говорители се претпоставува дека бил помеѓу 50,000 и 300,000 во последната деценија на 20-от век.<ref name="hill">{{Harvnb|Hill|1999|page=19}}</ref><ref name="Poulton167">{{Harvnb|Poulton|2000|page=167}}</ref> Околу 580,000 Македонци живеат надвод од државата според проценки од 1964, а најголем број мигранти има во [[Австралија]], [[Канада]], и [[САД]]. Бројот на говорители на македонски јазик во овие држави изнесува 66,020 во Австралија (според пописот во 2016),<ref>{{citeНаведена webмрежна страница|url=https://profile.id.com.au/australia/language|title=Language spoken at home - Ranked by size|publisher=Profile ID|accessdate=18 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226071838/https://profile.id.com.au/australia/language|archive-date=26 December 2018|url-status=live}}</ref> 15,605 во Канада (според пописот во 2016)<ref>{{citeНаведена webмрежна страница|url=https://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2016/dp-pd/dt-td/Rp-eng.cfm?TABID=2&LANG=E&A=R&APATH=3&DETAIL=0&DIM=0&FL=A&FREE=0&GC=01&GL=-1&GID=1235625&GK=1&GRP=1&O=D&PID=110212&PRID=10&PTYPE=109445&S=0&SHOWALL=0&SUB=0&Temporal=2016&THEME=118&VID=0&VNAMEE=&VNAMEF=&D1=0&D2=0&D3=0&D4=0&D5=0&D6=0|2=|title=Data tables, 2016 Census|publisher=Statcan.gc.ca|accessdate=18 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200220044913/https://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2016/dp-pd/dt-td/Rp-eng.cfm?TABID=2&LANG=E&A=R&APATH=3&DETAIL=0&DIM=0&FL=A&FREE=0&GC=01&GL=-1&GID=1235625&GK=1&GRP=1&O=D&PID=110212&PRID=10&PTYPE=109445&S=0&SHOWALL=0&SUB=0&Temporal=2016&THEME=118&VID=0&VNAMEE=&VNAMEF=&D1=0&D2=0&D3=0&D4=0&D5=0&D6=0|archive-date=20 февруари 2020|url-status=live}}</ref> и 22,885 во САД (според пописот во 2010).<ref>{{citeНаведена webмрежна страница|url=https://www.census.gov/data/tables/2013/demo/2009-2013-lang-tables.html|title=Detailed Languages Spoken at Home and Ability to Speak English for the Population 5 Years and Over: 2009-2013|publisher=[[United States Census]]|accessdate=18 март 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412195838/https://www.census.gov/data/tables/2013/demo/2009-2013-lang-tables.html|archive-date=12 April 2020|url-status=live}}</ref> Има повеќе од 50,000 говорители на македонски како мајчин во државите од [[Западна Европа]], главно во [[Германија]], [[Швајцарија]] и [[Италија]].<ref name="Министерство За Надворешни Работи">{{CiteНаведена webмрежна страница |url=http://www.mfa.gov.mk//Upload/ContentManagement/Files/Broj%20na%20makedonski%20iselenici%20vo%20svetot.doc |title=Броj на македонски иселеници во светот |publisher=[[Министерство за надворешни работи]]|accessdate=30 април 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080530070621/http://www.mfa.gov.mk//Upload/ContentManagement/Files/Broj%20na%20makedonski%20iselenici%20vo%20svetot.doc |archivedate=30 мај2008|url-status=dead|language=mk}}</ref>
 
Македонскиот јазик има официјален статус само во Македонија, но е признаен како малцински и службен јазик во делови од Албанија ([[Пустец]]),<ref name="Naumovski">{{cite news|url=http://balkans.courriers.info/article24081.html|title=Minorités en Albanie : les Macédoniens craignent la réorganisation territoriale du pays|last=Наумовски|first=Жаклина|language=fr|date=25 јануари 2014|publisher=Balkan Courriers|accessdate=16 May 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140517121607/http://balkans.courriers.info/article24081.html|archive-date=17 мај 2014|url-status=live}}</ref><ref name="see">{{citeНаведена webмрежна страница|url=http://miris.eurac.edu/mugs2/do/blob.pdf?type=pdf&serial=1003744282130|title=On the Status of the Minorities in the Republic of Albania|publisher=Албански хелсиншки комитет|location=[[Софија]]|year=2000|accessdate=27 март 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303224002/http://miris.eurac.edu/mugs2/do/blob.pdf?type=pdf&serial=1003744282130|archive-date=3 March 2016|url-status=live}}</ref> [[Романија]], Србија ([[Јабука]] и [[Пландиште]])<ref name="serbia">{{citeНаведена webмрежна страница|url=https://sitel.com.mk/makedoncite-vo-srbija-gi-uzhivaat-site-malcinski-prava-kako-i-srbite-vo-makedonija|title=Македонците во Србија ги уживаат сите малцински права, како и србите во Македонија|language=mk|publisher=[[Сител]]|first=Валентин|last=Николовски|date=30 октомври 2016|accessdate=26 март 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200326215220/https://sitel.com.mk/makedoncite-vo-srbija-gi-uzhivaat-site-malcinski-prava-kako-i-srbite-vo-makedonija|archive-date=26 March 2020|url-status=live}}</ref> и [[Босна и Херцеговина]].<ref name="bih">{{citeНаведена webмрежна страница|title=Reservations and Declarations for Treaty No.148 – European Charter for Regional or Minority Languages|url=http://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/148/declarations?p_auth=63PpH3zN|publisher=Совет на Европа|accessdate=25 април 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20151208122308/http://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/148/declarations?p_auth=63PpH3zN|archive-date=8 декември 2015|url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Има провизии македонскиот јазик да се изучува во некои училишта во Романија поради тоа што Македонците се официјално призната малцинска група.<ref name="rou">{{citeНаведена webмрежна страница |url=https://www.coe.int/en/web/conventions/search-on-treaties/-/conventions/treaty/148/declarations |title=European Charter for Regional or Minority Languages |publisher=Council of Europe |date= |accessdate=8 јули 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151018085208/http://www.coe.int/en/web/conventions/search-on-treaties/-/conventions/treaty/148/declarations |archive-date=18 октомври 2015 |url-status=live }}</ref> Во Косово, се зборува [[горански дијалект|горанскиот дијалект]] кој некои лингвисти го сметаат за македонски.
 
Македонскиот јазик е изучуван и предаван во различни универзитети шурум светит и постојат истражувачки центри чија главна фокус е јазик низ Европа ([[Франција]], [[Германија]], [[Австрија]], [[Италија]], [[Русија]]) како и Австралија, Канада и САД ([[Чикаго]] и [[Северна Каролина]]).<ref name="usikova105">{{Harvnb|Usikova|2005|page=105–106}}</ref>
Ред 121:
Македонската книжевност или литература е поим кој ги опфаќа пишаните дела на македонски јазик. Првите книги напишани на македонски јазик или на некој од неговите дијалекти датираат од времето на Македонската рецензија на старословенскиот јазик, поточно од периодот на Охридската и Лесновската книжевна школа, која воглавно била религиска книжевност.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/354306/Macedonian-literature Macedonian literature] - Britannica</ref>
 
Македонската книжевност е поделена на три големи периоди, кои понатака се делат на уште неколку. Периодите на македонската книжевност се<ref name="manu">{{citeНаведена bookкнига|last=Ristovski|first=Blaže|title=Periodizacija na makedonskiot literaturno-kulturen razvoj|publisher=Macedonian Academy of Sciences and Arts|location=Skopje}}</ref>:
 
* Стара македонска книжевност - IX до XVIII в.