Технециум: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎Надворешни врски: Македонска предлошка, replaced: {{Clear}} → {{среди}}
с Стилска исправка, replaced: от''' → ''' (5), та''' → '''
Ред 72:
 
=== Хемиски својства ===
'''Технециумот''' се наоѓа во [[Група 7 на периодниот систем|седмата група]] од периодниот систем, помеѓу рениум и [[манган]]. Како што е предвидено по периодичниот закон , неговите хемиски својства се помеѓу оние два елементи. Од двата, технециумот повеќе наликува на рениум, особено во неговата хемиска инертност и тенденција да формира [[Ковалентна врска|ковалентни врски]] .<ref>{{harvnb|Greenwood|1997|p=1044}}</ref> За разлика од манганот, технециумот лесно не формира [[Јон|катјони]] ( [[јон]]и со нето позитивен полнеж). Технециумот покажува девет [[Оксидационен број|оксидациски состојби]] од -1 до +7, од кои +4, +5 и +7 се најчести.<ref name="LANL">{{Наведена мрежна страница|url=http://periodic.lanl.gov/43.shtml|title=Technetium|last=Husted|first=R.|date=2003-12-15|work=Periodic Table of the Elements|publisher=Los Alamos National Laboratory|accessdate=2009-10-11}}</ref> Технециумот се раствора во аква регрија , [[азотна киселина]] и концентрирана [[сулфурна киселина]] , но не е растворлив во [[Солна киселина|хлороводородна киселина]] од која било концентрација.<ref name="CRC">{{Наведена книга|title=Handbook of Chemistry and Physics|last=Hammond|first=C. R.|date=2004|publisher=CRC press|isbn=978-0-8493-0485-9|edition=81st|department=The Elements}}</ref>
 
Металниот технециум полека оцрнува во влажен воздух <ref name="LANL">{{Наведена мрежна страница|url=http://periodic.lanl.gov/43.shtml|title=Technetium|last=Husted|first=R.|date=2003-12-15|work=Periodic Table of the Elements|publisher=Los Alamos National Laboratory|accessdate=2009-10-11}}</ref> и, во форма на прав, гори во [[кислород]] .
Ред 108:
 
=== Едноставни хидридски и халидни комплекси ===
'''ТехнециумотТехнециум''' го формира едноставниот комплекс {{Chem|TcH|9|2-}}. Калиумовата сол е [[Isostructural|изоструктурна]] со <nowiki><span about="#mwt111" class="chemf nowrap" data-cx="[{&amp;quot;adapted&amp;quot;:true,&amp;quot;partial&amp;quot;:false,&amp;quot;targetExists&amp;quot;:true}]" data-mw="{&amp;quot;parts&amp;quot;:[{&amp;quot;template&amp;quot;:{&amp;quot;target&amp;quot;:{&amp;quot;wt&amp;quot;:&amp;quot;Chem&amp;quot;,&amp;quot;href&amp;quot;:&amp;quot;./Шаблон:Chem&amp;quot;},&amp;quot;params&amp;quot;:{&amp;quot;1&amp;quot;:{&amp;quot;wt&amp;quot;:&amp;quot;ReH&amp;quot;},&amp;quot;2&amp;quot;:{&amp;quot;wt&amp;quot;:&amp;quot;9&amp;quot;},&amp;quot;3&amp;quot;:{&amp;quot;wt&amp;quot;:&amp;quot;2-&amp;quot;}},&amp;quot;i&amp;quot;:0}}]}" data-ve-no-generated-contents="true" id="mwAU0" typeof="mw:Transclusion">ReH <span style="display:inline-block;margin-bottom:-0.3em;vertical-align:-0.4em;line-height:1em;font-size:80%;text-align:left"><sup style="font-size:inherit;line-height:inherit;vertical-align:baseline">2-</sup></nowiki> <nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki></span></nowiki><nowiki></span></nowiki> .<ref>{{harvnb|Schwochau|2000|p=146}}</ref>
 
Познати се следниве бинарни (содржат само два елементи) технециумови халиди: TcF <nowiki><sub id="mwAVA">6</sub></nowiki> , TcF <sub>5</sub> , TcCl <nowiki><sub id="mwAVM">4</sub></nowiki> , TcBr <sub>4</sub> , TcBr <sub>3</sub> , α-TcCl <sub>3</sub> , β-TcCl <sub>3</sub> , TcI <sub>3</sub> , α-TcCl <sub>2</sub> и β- TcCl <sub>2</sub>. [[Оксидационен број|Оксидационите состојби се]] движат од Tc (VI) до Tc (II). Технециумовите халиди покажуваат различни типови на структури, како што се молекуларни октаедрични комплекси, проширени синџири, слоевит листови, и метални кластери наредени во тридимензионална мрежа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://digitalscholarship.unlv.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3100&context=thesesdissertations|title=Binary Technetium Halides|last=Johnstone|first=E. V.|date=2014|work=|publisher=|accessdate=}}</ref><ref name="AS">{{Наведено списание|last=Poineau|first=Frederic|last2=Johnstone|first2=Erik V.|last3=Czerwinski|first3=Kenneth R.|last4=Sattelberger|first4=Alfred P.|year=2014|title=Recent Advances in Technetium Halide Chemistry|journal=Accounts of Chemical Research|volume=47|issue=2|pages=624–32|doi=10.1021/ar400225b|pmid=24393028}}</ref> Овие соединенија се добиваат со комбинирање на метал и халоген или со помалку директни реакции.
Ред 126:
=== Координација и органометални комплекси ===
[[Податотека:Tc_CNCH2CMe2(OMe)_6Cation.png|десно|мини| Технециум (99mTc) сестамибис ("кардиолит") широко се користи за снимање на срцето.]]
'''ТехнециумотТехнециум''' формира различни координациони соединенија со органски лиганди. Многу од нив биле добро испитани поради нивната важност за нуклеарната медицина.<ref>{{Наведено списание|last=Bartholomä|first=Mark D.|last2=Louie|first2=Anika S.|last3=Valliant|first3=John F.|last4=Zubieta|first4=Jon|year=2010|title=Technetium and Gallium Derived Radiopharmaceuticals: Comparing and Contrasting the Chemistry of Two Important Radiometals for the Molecular Imaging Era|journal=Chemical Reviews|volume=110|issue=5|pages=2903–20|doi=10.1021/cr1000755|pmid=20415476}}</ref>
 
Технециумот формира различни соединенија со Tc-C врски, т.е. органотехнециумски соединенија. Најистакнати членови на оваа класа се соединенија со CO, арена и циклопентадиенилни лиганди.<ref name="Alberto" /> Бинарниот карбонил Tc <sub>2</sub> (CO) <sub>10</sub> е бело, испарливо и солидно соединение.<ref>{{Наведено списание|last=Hileman|first=J. C.|last2=Huggins|first2=D. K.|last3=Kaesz|first3=H. D.|date=1961|title=Technetium carbonyl|journal=Journal of the American Chemical Society|volume=83|issue=13|pages=2953–2954|doi=10.1021/ja01474a038}}</ref> Во оваа молекула, два технециумови атоми се врзани едни со други; секој атом е опкружен со октаедра од пет карбонилни лиганди. Должината на врската помеѓу технециумовите атоми, 303 pm,<ref>{{Наведено списание|last=Bailey|first=M. F.|last2=Dahl|first2=Lawrence F.|date=1965|title=The Crystal Structure of Ditechnetium Decacarbonyl|journal=Inorganic Chemistry|volume=4|issue=8|pages=1140–1145|doi=10.1021/ic50030a011}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Wallach|first=D.|date=1962|title=Unit cell and space group of technetium carbonyl, Tc2(CO)10|journal=Acta Crystallographica|volume=15|issue=10|page=1058|doi=10.1107/S0365110X62002789}}</ref> е значително поголемо од растојанието помеѓу два атома на метален технециум (272 pm). Слични карбонили се формираат од сродниците на технециум, манган и рениум.<ref>{{harvnb|Schwochau|2000|pp=286, 328}}</ref> Интересот за органотехниумските соединенија е исто така мотивиран од апликациите во [[Nuclear medicine|нуклеарната медицина]] .<ref name="Alberto">{{Наведена книга|title=Medicinal Organometallic Chemistry|last=Alberto|first=Roger|year=2010|isbn=978-3-642-13184-4|series=Topics in Organometallic Chemistry|volume=32|pages=219–246|department=Organometallic Radiopharmaceuticals|doi=10.1007/978-3-642-13185-1_9}}</ref> Невообичаено за други метални карбонили, Tc форми аква-карбонил соединенија, истакнато суштество [Tc (CO) <sub>3</sub> (H <sub>2</sub> O) <sub>3]</sub> <sup>+.</sup> <ref name="Alberto" />
Ред 137:
Примарниот [[Радиоактивност|режим на распаѓање]] за изотопи полесни од технециум-98 ( <sup>98</sup> Tc) е [[Електронски зафат|заробување на електрони]] , што произведува [[молибден]] ( ''Z'' = 42).<ref name="NNDC">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nndc.bnl.gov/chart/|title=Chart of Nuclides|last=NNDC contributors|date=2008|editor-last=Sonzogni, A. A.|publisher=National Nuclear Data Center, Brookhaven National Laboratory|location=New York|accessdate=2009-11-11}}</ref> За технециум-98 и потешки изотопи, примарен режим е [[Бета-распад|бета емисија]] (емисија на [[електрон]] или [[позитрон]]), што создава [[рутениум]] ( ''Z'' &nbsp; = &nbsp; 44), со исклучок дека технециум-100 може да се распаѓа и со бета емисија и со електронското зафаќање.<ref name="NNDC" /><ref>{{Наведена книга|title=The CRC Handbook of Chemistry and Physics|date=2004–2005|publisher=CRC press|editor-last=Lide, David R.|department=Table of the isotopes}}</ref>
 
'''ТехнециумотТехнециум''' исто така има бројни нуклеарни изомери , кои се изотопи со еден или повеќе возбудени нуклони. Технециумот-97m ( <sup>97m</sup> Tc; 'm' е метастабилност ) е најстабилен, со полуживот од 91 ден (0.0965 &nbsp; MeV).<ref name="CRCisotopes">{{Наведена книга|title=Handbook of Chemistry and Physics|last=Holden|first=N. E.|date=2006|publisher=CRC Press, Taylor & Francis Group|isbn=978-0-8493-0487-3|editor-last=Lide. D. R.|edition=87th|location=Boca Raton, Florida|pages=11–88–11–89}}</ref> Ова е проследено со технециум-95m (полуживот: 61 ден, 0,03 &nbsp; MeV), и технециум-99m (полуживот: 6,01 часа, 0,142 &nbsp; MeV).<ref name="CRCisotopes" /> Технециум-99m емитира само [[Гама-зрачење|гама зраци]] и распаѓање на технециум-99.<ref name="CRCisotopes" />
 
Технециум-99 ( <sup>99</sup> Tc) е главен производ на фисија на ураниум-235 ( <sup>235</sup> U), што го прави најчестиот и најлесно достапен изотоп на технециум. Еден грам технециум-99 произведува 6,2 × 10 <sup>8</sup> &nbsp; дезинтеграции во секунда (што е 0,62 &nbsp; G [[Бекерел|Bq]] / g).<ref name="enc">{{Наведена книга|title=The Encyclopedia of the Chemical Elements|last=Rimshaw|first=S. J.|date=1968|publisher=Reinhold Book Corporation|editor-last=Hampel, C. A.|location=New York|pages=689–693}}</ref>
 
== Појавување и производство ==
'''ТехнециумотТехнециум''' се јавува природно во Земјината кора во минутни концентрации од околу 0,003 делови на трилиони. Ова изнесува околу 18000 тони во било кое дадено време, под претпоставка дека масата на Земјината кора е <span style="display:none;">6000000000000000000000</span> 6 × 10 <sup>21</sup> килограми. Технециумот е толку редок, бидејќи [[Период на полураспад|полуживотот на]] технециум-98 е само 4.2 милиони години. Поминаа повеќе од илјада такви периоди од формирањето на [[Земја (планета)|Земјата]] , така што веројатноста за опстанок на дури еден атом на примордијален технециум е нула. Сепак, мали количини постојат како спонтани производи на фисија во ураниумските руди. Килограм ураниум содржи околу 1 нанограм (10 <sup>−9</sup> gr) на технециум.<ref name="blocks">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/?id=Yhi5X7OwuGkC&pg=PA423|title=Nature's Building Blocks: An A-Z Guide to the Elements|last=Emsley|first=J.|date=2001|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-850340-8|location=New York|pages=422–425}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Dixon|first=P.|last2=Curtis|first2=David B.|last3=Musgrave|first3=John|last4=Roensch|first4=Fred|last5=Roach|first5=Jeff|last6=Rokop|first6=Don|date=1997|title=Analysis of Naturally Produced Technetium and Plutonium in Geologic Materials|journal=Analytical Chemistry|volume=69|issue=9|pages=1692–9|doi=10.1021/ac961159q|pmid=21639292}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Curtis|first=D.|last2=Fabryka-Martin|first2=June|last3=Dixon|first3=Paul|last4=Cramer|first4=Jan|date=1999|title=Nature's uncommon elements: plutonium and technetium|url=https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc704244/|journal=Geochimica et Cosmochimica Acta|volume=63|issue=2|pages=275|bibcode=1999GeCoA..63..275C|doi=10.1016/S0016-7037(98)00282-8}}</ref> Некои [[Црвен џин|црвени џиновски]] ѕвезди со спектрални типови S-, M- и N содржат линија на спектрална апсорпција која укажува на присуство на технециум.<ref name="CRC">{{Наведена книга|title=Handbook of Chemistry and Physics|last=Hammond|first=C. R.|date=2004|publisher=CRC press|isbn=978-0-8493-0485-9|edition=81st|department=The Elements}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Moore|first=C. E.|date=1951|title=Technetium in the Sun|journal=Science|volume=114|issue=2951|pages=59–61|bibcode=1951Sci...114...59M|doi=10.1126/science.114.2951.59|pmid=17782983}}</ref> Овие црвени гиганти се познати неформално како технециумски ѕвезди .
 
=== Отпад на фисија ===
Ред 165:
 
=== Отстранување на отпадот ===
Долгиот полуживот на технециум-99 и неговиот потенцијал за формирање [[Јон|анјонски]] видови создава голема загриженост за долготрајното отстранување на радиоактивниот отпад . Многу од процесите дизајнирани да ги отстранат фитилните производи во фабриките за преработка, имаат за цел [[Јон|катјонски]] видови како што се [[цезиум]] (на пример, цезиум-137 ) и [[стронциум]] (на пример, стронциум-90 ). Оттука, пертехнецот побегнува низ тие процеси. Тековните опции за отстранување на користа се однесуваат на погребување во континентална, геолошки стабилна карпа. Примарната опасност со таквата практика е веројатноста дека отпадот ќе контактира со вода, што би можело да ја исцеди радиоактивната контаминација во животната средина. Анјонскиот пертехнетат и јодид немаат тенденција да се адсорбираат на површините на минералите и најверојатно ќе бидат измиени. За споредба, [[плутониум]]от , [[ураниум]]от и [[цезиум]]от имаат тенденција да се врзат за почвените честички. Техециумот може да биде имобилизиран од некои средини, како што е микробиолошката активност во седиментите на дното на езерото <ref>{{Наведено списание|last=German|first=Konstantin E.|last2=Firsova|first2=E. V.|last3=Peretrukhin|first3=V. F.|last4=Khizhnyak|first4=T. V.|last5=Simonoff|first5=M.|date=2003|title=Bioaccumulation of Tc, Pu, and Np on Bottom Sediments in Two Types of Freshwater Lakes of the Moscow Oblast|journal=Radiochemistry|volume=45|issue=6|pages=250–6|doi=10.1023/A:1026008108860}}</ref> а '''хемијатахемија''' на '''животната средина''' на технециумот е област на активно истражување.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/?id=eEeJbur_je0C&pg=PA147|title=Radioactivity in the terrestrial environment|last=Shaw|first=G.|date=2007|publisher=Elsevier|isbn=978-0-08-043872-6|page=147}}</ref>
 
Алтернативен метод на депонирање, трансмутација , е демонстриран во [[ЦЕРН]] за технециум-99. Во овој процес, технециумот (технециум-99 како метална мета) е бомбардиран со [[Неутрон|неутрони за]] да се формира краткотрајниот технециум-100 (полуживот = 16 &nbsp; секунди), што се распаѓа со бета распаѓање на [[рутениум]] -100. Ако закрепнување на употреблив рутений е цел, потребна е екстремно чиста технециума цел; ако во целта се присутни мали траги од мали актиниди како што се [[америциум]] и [[Кириум|куриум]] , тие веројатно ќе се подложат на фисија и ќе формираат повеќе фисија производи кои ја зголемуваат радиоактивноста на озрачени цели. Формирањето на рутениум-106 (полуживот 374 &nbsp; дена) од "свежата фисија" веројатно ќе ја зголеми активноста на конечниот метален рутений, кој потоа ќе бара подолго време на ладење по зрачењето пред да може да се користи рутениумот.<ref>{{Наведена книга|url=http://nepis.epa.gov/Exe/ZyPURL.cgi?Dockey=2000XT88.txt|title=Alternative disposal concepts for high-level and transuranic radioactive waste disposal|last=Altomare, P|last2=Bernardi|date=1979|publisher=US Environmental Protection Agency}}</ref>