Лорена: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Правописна исправка, replaced: пијалоци → пијалаци, Пијалоци → Пијалаци |
с Правописна исправка, replaced: сé → сè (5) |
||
Ред 42:
== Историја на регионот ==
Границите на областа наречена Лорена многу се менувале во текот на историјата. Во 843 г, [[Карло Велики]] умрел а [[Свето Римско царство|Светото римско царство]] било поделено меѓу тројцата негови внуци. Едниот од нив [[Лотар I|Лотар]], и неговото кралство, територија која се протегала од [[Фризија]] до [[Рим]], било наречено Лотарингија. Во 870, било одлучено ова кралство да стане грофовија во рамките на Источна Франкија. Во 962, кога [[Ото Велики]] го возобновил царството (''restauratio imperii''), Лорена останала грофовија во рамки на Светото римско царство
[[Податотека:Cathedrale_metz_2003.jpg|thumb|left|Катедралата Свети Стефан во [[Мец]], главниот град на Лорена.]]
[[Лотарингија]] доживеала голем просперитет во текот на XII и XIII век во тек на владеењето на царевите од семејството [[Хоенстауфен]] но овој просперитет завршил во XIV век кога регионот бил зафатен од низа сурови зими, лоши приноси и болести како [[чума]]та. Во текот на [[ренесанса]]та, во Лотарингија повторно настапил период на просперитет во власта на [[Династија Хабсбург|Хабсбурговците]],
=== Развојот на границите на Лорена во модерната историја ===
[[Податотека:Lorraine1870.jpg|thumb|right|Лорена во 1870: Боите ги покажуваат оригиналните територии на департманите.]]
Ред 52:
* [[Трите Бискупии]]: територии околу [[Мец]], [[Верден]], и [[Тул]] кои биле одвоени од [[Свето Римско царство|Светото римско царство]] во XVI век и потпаднале под француска власт.
* неколку мали кралства кои сќе уште биле дел од [[Свето Римско царство|Светото римско царство]] за време на [[Француска револуција|Француската револуција]].
Случајот со Бароа бил најкомплициран: западниот дел на Бароа (западно од реката [[Меза (река)|Меза]]), бил одвоен од остатокот на Бароа уште на почетокот на XIV век и потпаднал под француска власт. Од друга страна, поголемиот дел од Бароа (источно од реката Меза) бил [[Војводство Бар|војводството Бар]], како дел од [[Свето Римско царство|Светото римско царство]] кое било соединето со војводството Лорена во XV век со бракот на војводата од Бар, [[Рене I Неаполски]], со ќерката на војводата од Лорена, [[Изабела, војвотка на Лорена|Изабела]]. Оттука Лорена и Бар биле соединети преку [[личен сојуз]] под ист војвода, иако формално тие останале посебни
Во тек на [[Француска револуција|Француската револуција]], биле создадени четири ''департмани'' на поголемиот дел на териториите на Бароа, Трите Бискупии и војводството Лорена: ''[[Меза]]'', ''[[Мерт]]'', ''[[Мозел]]'' и ''[[Вогези]]''. По 1870 некои делови на ''Мозел'' и ''Мерт'' станале германски а деловите кои останале француски го оформиле новиот департман [[Мерт и Мозел]]. По 1918 ''Мозел'' повторно станал француски. Кога францускиоте ''региони'' биле создадени во средината на XX век, било одлучено ''Мерт и Мозел, ''Меза'', ''Мозел'' и ''Вогези'' да се соберат во еден единствен ''регион'', кој просто ќе се нарекува "Лорена".
== Географија ==
Ред 65:
Поголемиот дел на Лорена има јасен француски идентитет. Бизмарк припоил околу трретина од денешната Лорена кон Германското царство после [[Франко-Пруска војна|Франко-Пруската војна]]. Областа позната како [[Мозел]], имала култура која не е лесно да се класифицира дали е [[Французи|француска]] или [[Германци|германска]], поседувајќи како [[Романски јазици|романска]] така и [[Германски јазици|германски]] дијалекти. Исто како и многу други погранични региони, така и во Лорена се испреплетуваат разни етникуми и дијалекти, кои понекогаш не се знае дали се повеќе француски или германски.
И покрај што францускиот е единствениот службен јазик, локалните германски дијалекти преживеале во северниот дел на регионот. Тие како целина се познати како [[лоренски франконски дијалект]] (на француски се нарекува: ''francique'' или ''platt (lorrain)'') и овој не треба да се меша со ''[[Лоренски дијалект|лоренскиот]]'', романскиот дијалект кој се зборува во регионот. Овие дијалекти се разликуваат од соседниот [[алзашки јазик]], на југ, иако честопати двата дијалекта лесно се мешаат. Историски, постојат две дијалектални семејства зборувани во германска Лорена. Во регионот се зборува како на мозелски така и на лоренски франконски дијалект. Тие се слични на соседните [[западни средногермански дијалекти]] кои се зборуваат во Луксембург и Германија.
Како поголемиот дел на [[Јазици во Франција|регионалните јазици на Франција]] (како [[Бретонски јазик|бретонскиот]], [[Каталонски јазик|каталонскиот]], [[Окситански јазик|провансалскиот]] и [[Алзашки јазик|алзашкиот]]), така и лоренскофранконскиот мозелски дијалект нашироко бил заменет со францускиот јазик, особено кога францускиот како службен јазик бил воведен во рамки на училиштата во XIX и XX век. Сепак, постојат напори да се зачуваат овие дијалекти и денес некои од постарите луѓе
=== Гастрономија ===
|