Француско-пруска војна: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Правописна исправка, replaced: се до → сè до , се додека → сè додека
с Правописна исправка, replaced: битката кај → Битката кај (5)
Ред 13:
==Војна==
 
Таа предност веќе се покажала на почетокот на војната кога двете војски се судирале на границата. [[Француските сили]] не биле доволно сконцентрирани, па [[Прусите]] и нивните германски сојузници ја добивале локалната надмоќта во сите поголеми битки и ги натерувале во повлечување во тврдините. Нова [[француска армија]] на чело со царот [[Наполеон III]], панаправена со цел на ослободување на тие силим, наместо тоа на 1. септември 1970. година е опколена, и тешко поразена во биткатаБитката кај Седана и присилена на предавање.
 
Веста за катастрофата довела до пад на цраската влада и прогласување на [[француската Трета репубилка]], која ќе трае сè до германската окупација на [[Франција]] во 1940. година. Новата републиканска влада сметала дека резултатите на поразот се поради неспособностите на стариот режим,па дека, како и во 1793. година, за време на [[Француска револуција|француската револуција]] правењето на масовна војска регрутата ќе успее да ја преокрене состојбата на бојното поле. Во текот додека се водеа преговорите со [[Бизмарк]],министерот за внатрешни работ на француската влада, [[Леон Гамбета]] прелетал со балон преку граманската линија, побегнувајќи во внатрешноста, за да би собрал доброволци. Успеал да ја формира армијата на Лоари и со неа да го освои [[Орлеан]], додека генералот Федерб ги застанал [[Германците]] на север. Но, [[Германците]] се зајакнале околу [[Париз]], не попуштајќи ја блокадата. Наскоро во [[Париз]] завладеала ужасна состојба, така да граѓаните на [[Париз]] почнале да јадат стаорци и животни од Зоолошките Градини. На крајот [[Ото фон Бизмарк|Бизмарк]] наредил и бомбардирање на исцрпениот град, при кое настрадале голем дел оф граѓаните на [[Париз]]. Републиканскиот министер за надворешни работи, Жил Фавр, отпочнал преговарање со Германците на 23. јануари 1871., жалејќи се на нехуманата постапка на Прусите спрема [[Францускиот народ]].
Ред 51:
За Германската тактика во текот на таа војна се формирал нов збор - „auftragstaktik“, што би можело да се преведе како „тактика за исполнувањње на налогот“. Била едноставна но многу ефикасна и ефективна. Командантите на фронтовните (предните) единици имале, во оквирот на општата стратешка замисла, слободно да маршираат во правецот на топовските покања, затоа што можело да се очекува дека пресудниот притисок е таму каде што стојат топовите кои пукаат. Стратешката генијалност на генералот [[Хелумт гон Молтекеа]] (гер. Helmuth Karl Bernhard Graf von Moltke) - (1800—1891.г.) се состоела во тоа што бил способен да се прилагоди на околностите со тоа темпо со кое околностите произлегувале, а не ја присилувале својата армија да се вклопат како „коцки“ во некој однапред нацртан план - накратко, [[фон Монте]], за своето време, бил брилијантен опортунист.
 
Пешадијата многу брзо научиле дека одењето „построен“, напред, вопресрет на цевките на пушките е исто што и самоубиство, сега кога пушките биле со полнење и репетирање одстрана. Бидејќи сега пушките сега „сечеле се живо“, уништувајќи ја армијата. На [[Шпихерен]] (гер. Spicheren), 8. август 1870. година, околу 12% од 420 000 построени Пруси биле убиени или ранети во рок од 12 часа - најчесто од артилериското и покањето од пѕшки од близу. Покасно, Прускиот генералштаб ќе ја анализира биткатаБитката кај Шпихерана и ќе направи математички таблици за бројот на мртви и ранети. Десет дена покасно, на 18. август, кај местото [[Гравелот Сен Прива]] (фр. Gravelotte St. Privat),принцот Август од [[Витенберг|Виртенберг]] му наредил на еден „гардијски пук“ да јуриша во збиена формација, без поддршка од артилеријата, но затоа со звуците на трубите и тапаните, на [[Француската пешадија]] наоружана со пушки „Шасповки“. Резултат бил потполн масакр: за време од околу 20 минути погинале 8000 војници и офицери - 68% од вкупниот состав на таа единица. Никој од Прусите не успеал да се доближи на 550 метри до [[Французи]]те. Оваа случка била само почеток од она што ќе се дешава за 40 години.
 
Меѓутоа, [[Пруската армија]] извлекла поука („ја научила лекцијата“) од случката на Гравелот. Како прво, во биткатаБитката кај Седана на 1. септември Пруската пешадија малку причекала, препуштајќи артилеријата да го заврши главниот дел од реботата. Исход: во таа голема битка погинале само 850 Пруски војници повеќе но во релативно малатабитка кај Гравелота.
 
Друго, [[Прусите]] на 30. октомври во близина на [[Париз]] пронашле нова тактика. Протвнапад на Пруската гарда бил ов јасно построени формации, туку од еден до друг војник биле големи растојаниа и секој се заштитувал и се сокривал позади разни нерамнини на теренот и со тоа никаде не биле „голема мета“, во јуриш тргнувала, час едната, час другата група, но секогаш со жестока огнена поддршка од останатите - кои кои тогаш најчесто ги гаѓале [[Французи]]те. Дури во 1917. година [[Германската армија]] ќе се врати на оваа тактика, со употреба на таканаречените „јуришни одреди“.
Ред 59:
Коњаницата сè уште се сметала за елитен дел од војската. Но, оваа војна ќе го разоткрие фактот дека сега оваа коњаница имала само две можности - да изврши самоубиство трќајќи напред или да не прави ништо. На 5. август 1970. година, генералот [[А. Е. Мишел]] (фр. Michelle) ја испратил својата бригада да се приближи, низ една падина, на пруската пешадија, кај местото [[Мосброн]] (фр. Morsbronn-les-Bains). Биле уништени девет одреди од бригадата, а колку е познато до денес, не умрел ни еден пруски војник. На 14. август, Француските коњаници, припадниците на еден врв на Француската Царска гарда, биле жртвувани кај [[Резонвил]] (фр.Rezonville), во сличен самоубијски јуриш кон Пруската пешдаија. А кај Седан на 1. септември 1970. година, Француската коњаница со која командувал генералот Жан. А. Маргерит јуришала повеќепати без престан на Германската пешадија. Тоа било херојски чин, па дури и Прускиот крал [[Билахемл I]] од [[Хоенцолерна]] (гер.Wilhelm Friedrich Ludwig von Hohenzollern) - (1797—1888.г.; Пруски крал од 1861. а Германски цар од 1871.г.), се воодушевил на [[Француски јазик]] „Ah! Les braves gens!“, но всушност, и тие извршиле самоубиство. Оние последни неколку преживеани Француски коњаници се вратиле без никаква борба, во тишина, полека, накај Француските позиции - никој не го чепкал; [[Прусите]] се разотишле и не ги забележале.
 
Командантите во следните војни напросто ги игнорирале масакрите кај Мособорн, Резонвил и Седана. Наместо тоа, тие покажувале на еден свети пример: во биткатаБитката кај Вионвил (фр. Vionville), на 16. август, шест ескадрони на пруската коњаница во јуриш ја прегазиле Француската топовска линија, и на тој начин ја спасиле Германската пешадија, која до тој момент била во критична ситуација, под неподнослив оган. Адалберт фон Бредоу (гер. Adalbert von Bredow), командант на коњаницата која толку добро се покажала тој ден, и тој напаѓач беше запаметен како "јавање во смртта". Веројатно е последното масовно јуришање на коњаницата, чизма до чизма, во историјата на европските војни. Сепак, оваа победа ја држеше репутацијата на коњаницата како армија до следната војна. Во други ситуации за време на француско-пруската војна, коњаницата била корисна само за извидување и за ненадејни напади врз спротивните линии на противникот.
 
Артилеријата сигурно влијаеше врз конечниот исход на војната. Купови на „челик топови“ кои се полнеле од назад, со гранати коишто избувнуваа (експлодираа ) одма во времето кога ја погодиле метата, со голема прецизност, беше воведен од страна на човештвото во една нова ера на применетата на технологија. Битката кај Седан ја покажа супериорноста на артилеријата. На пример на локацијата наречена Boa de La Garen, десет германски батерии ги изубиле Французите кои беа во една шума. Секоја батерија е насочена на друг сектор шума и во секоја батерија секој топови беше отпуштен на различни височини и затоа со различен опсег, така што целата шума повторно и повторно беше испукувана со гранати. Французите се обиделе да се повлечат, но излегувањето на отворениот простор се влошило, па биле принудени да се вратат во шумата каде што постојано ги напаѓале прусите. На крајот, целата Француска војска го фрлила оружјето и се предаде. По битката, Прусите, по видени резултатите од своја артилерија биле импресионирани: "... купишта урнатини а бранителите ... лежат насекаде, гадно растурени од гранатите; тука труп, а 30 или 40 метри подалеку, рака; на карпести и песочни делови на теренот, на многу места буриња со крв. Сите околу пиштоли и ножеви, ранци и муниција, и голем број на коњи, жестоко искинати и расфрлани ... ".
Ред 65:
Битката кај Седана исто така ја демонстрираше и ладнокрвноста на Германските лидери. Канцеларот Ото фон Бизмарк (гер. Otto Eduard Leopold von Bismarck) – (1815—1898. година) по дипломатски пат ја припремил победата, така што ја информирал владата на Белгија дека ако војниците на Францускиот маршал Патрик Мак Маона (фр. Marie Edmé Patrice Maurice, comte de MacMahon) – (1808—1893.година), таканаречени „шалонски војници“ преминат во Белгија, а Беллгијската влада не им ги одземе оружјата, тогаш Прусија го задржува правото да ги брка низ Белгија. На основата на ова, генералот фон Молтке бил сигурен дека сига ги има Француските воници во стапица. После тоа, потполно смирено се дошетал до висините позади местото Фреона, за потоа заедно со Вилхелм I и група на Германски принцови, со кои одеа и бројни странски воени надгледувачи - меѓу нив и америчкиот генерал Шедридан (анг. Philip Henry Sheridan) – (1831-1888. година), еден од главните команданти на Северот, да гледаат маси од Француски војници како беспотребно умираат. Битката кај Седана ја зацврситла Германската војно-оперативна вештина наречена „кеселшлахт“ (гер. Kesselschlacht), што би можело да се преведе како битка во опкружување, т. е. битка ссо опколување и потполно уништување на противникот. Тое се одвивало така што се опколувале големи непријателски сили, а потоа со одбрамбена тактика, со супериорен оган (пукање врз нив), ја дочекува и уништува секоја единица која би пробала да се пробие низ „опкружувањето“.
 
Французите никако не успевале да ги пронајдат своите единици. Куририте им залутале, бидејќи не го знаеле патот и не можеле да го пронајдат. Командантите, без мапи, и наредувале на војската де тргне во погрешна насока. Од мртвите коњи не можело да се помине низ многу битните „ниски делови“ на многу од патовите. Војниците марширеле сè додека не би се судриле со другите, исто така Француски војници, кои оделе во спротивна насока а да не знаеле каде одат. Накратоко, тоа било, може слободно да се рече, Марфијавиот закон применет за војување. Меѓутоа биткатаБитката кај Седана ги присилила и Прусите да сватат дека Францускиот народ одбил да го прифати поразот на својата империјална армија и зарубувањето на Наполеон III (фр. Charles Louis Napoleon Bonaparte) – (1808—1873.година; владеел до 1852—1870.г.). На чело на движењето кое барало „војна до крај“ (фр. la guerre a outrance) биле Леон Гамбета (фр. Léon Gambetta) – (1838—1882.година) – (1838—1882.г.) и Шарл де Фрејсине (фр. Charles Louis de Saulces de Freycinet) – (1828—1923.година). Потоа повторно доаѓаат идеи од 1793 - се воведува принудно читање на патроитски текстови, реквирирање на намирниците и се друго што му е потребно на фронтот, лекари, архитекти, инжинери и научници; а и почнале повикувања да се вратат масовните регрутации и комитети за јавна безбедност - накратко, цела нација да земе оружје во раце. Благодарение само на тоа што на море била појака од Прусија, Франција успеала да внесе, од Велика Британија и САД, огромен број на оружје.
 
Француско-пруската војна предизвикала глема бура на национализам во Француската и во Германската земја.