Ѕверови: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Јазична исправка, replaced: хемисфера → полутопка (4) |
|||
Ред 21:
== Еволуција ==
Поради недостигот од [[фосил]]ни докази, како и нејаснотиите кои постојат околу постоечките, еволуцијата и систематиката на ѕверовите не е добро објаснета.
Во времето на екстинкцијата на [[диносаурус]]ите (односно, пред околу 65 милиони години), цицачите биле малечки животни, налик на денешните [[ровчици]]. Исчезнувањето на диносаурусите довело до заземање на нивните дотогашни [[Еколошка ниша|еколошки ниши]] од страна на цицачите. Тоа, пред сè, биле предатори од групата на [[торбари]], налик на денешните [[опосум]]и. Овие торбарски месојадни животни еволуирале во најразлични форми и големини и доминирале на континентите од [[Јужна
За разлика од нив, плаценталните цицачи еволуирале на [[Северна
Не е сосема јасно зошто се случила ваквата замена на креодонтите со ѕверовите. Се претпоставува дека во основата на ова стои положбата на карназијалните острици и климатските промени кои се случиле во тоа време. Така, карназијалните острици кај ѕверовите се сместени понапред во устата за разлика од тие кај креодонтите. Ова дозволува развиток на забите за мелење веднаш зад карназијалите, па така ѕверовите биле во можност да јадат не само месна храна, туку и растителна. Ова не било случај и со креодонтите, кои биле ограничени исклучиво на месна храна. Постојат докази дека за време на исчезнувањето на креодонтите настанале значителни климатски промени, проследени со заладување. Тоа веројатно довело до поголема изразеност на сезоналноста во текот на годината, при што пленот станал понедостапен, но плодовите и инсектите станале поабундантни.
Раните ѕверови, познати како [[миацид]]и, биле мали и речиси незабележителни. Главната поделба на куче- и мачковидни ѕверови се случила пред околу 55 милиони години, а сите денешни фамилии на ѕверови еволуирале пред околу 7 милиони години. Меѓу мачковидните ѕверови биле и [[Сабјозаба мачка|сабјозабите мачки]], кои биле доминантни карниворски претставници во периодот пред 26 до 2 милиони години. Со движењето на југ, ѕверовите ги потиснале торбарските предатори (денес од нив се среќаваат само неколку потомци, како [[Тасмански ѓавол|тасманскиот ѓавол]] и [[квол]]от во [[Австралија]]). Можеби најпознат е [[Тасмански волк|тасманскиот волк]], кој е истребен пред околу 70 години од страна на ловците.
== Морфологија ==
Ѕверовите имаат најразлични форми и големини. Се движат од 50 g тешката [[ласица]] (''Mustela nivalis''), па до 48 пати потешката (2 400
Перконожните ѕверови (''Pinnipedia'') имаат заоблени тела со екстремитети изменети во [[Перка (зоологија)|перки]]. Копнените ѕверови се движат на два начина. Едни го користат целото стапало (плантиградни), додека други одат на нивните прсти (дигитиградни). Екстремитетите на еволутивно старите ѕверови подлегле на спојување на [[Коска|коските]] од стапалото, што веројатно обезбедило цврста основа за флексија (извиткување) на среднокарпалниот зглоб. Ова им дало флексибилност при искачувањето, борба со пленот итн. Друга карактеристика на [[скелет]]от е недоразвиената [[клучна коска]] (''clavicula''). Главната функција на добро развиената клучна коска кај [[примати]]те е прикачување на [[мускул]]ите кои ја даваат потребната флексибилност за странично движење на екстремитетите. Ова не е потребно за напред-назад движењето на екстремитетите при долго трчање кај повеќето ѕверови. Со исклучок на [[Хиена|хиените]], ѕверовите поседуваат издолжена [[пенисна коска]] (''os pennis'') позната и како бакулум. Таа служи за продолжена копулација. Ова е веројатно многу важно кај видовите кај кои [[овулација]]та е поттикната од копулацијата. Изменетите кожни жлезди сместени во аналниот регион секретираат супстанци кои служат за комуникација и размена на информации меѓу членовите на еден ист вид.
== Систематика ==
Ред 152:
{{Цицачи}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Ѕверови| ]]
[[Категорија:Цицачи]]
|