Македонски Албанци: Разлика помеѓу преработките

Албанците дошле на границите на Македонија во [[1572]] година. [[Французи]]нот [[Филип Канаје]] го опишал заземањето на [[Качаник]] од страна на неколку, како што лично запишал, „албански групи на убијци и разбојници“ во [[1572]] година.<ref>''Френски пътеписи за Балканите, с.140.''</ref> Во [[1595]] година за прв патпрвпат во историјата е забележана албанска разбојничка група која опљачкала неколку полошки села, а многу селани ранила и испоубила.<ref>''Ј. Трифуноски, Полог, стр. 38''</ref>

Во отомански документ од [[1595]] година за прв патпрвпат е забележано присуство на ''„арнаутски разбојнички групи“'' во скопската област<ref>''Шопова, Д. Цит. съч., с. 78-79''</ref>, но без албанско населување. Албанците почнале постепено да ги освојуваат високите планински македонски села од [[Скопска Црна Гора]] дури кон крајот на [[17 век|XVII век]]<ref>''Материали, 536. / “АРНАУТИ“ Васил Кънчов, "Македония. Етнография и статистика" (с 11 карти), Издава Българското книжовно дружество в София, 1900 година, Част първа.Народи в Македония. Арнаути., стр. 83-100''</ref>.

Албанците прво ги зазеле највисоките македонски села на скопска Црна Гора и потоа постепено слегувале кон пониските села. Селото [[Брест (Скопско)|Брест]] до [[19 век|XIX век]] било чисто македонско село, во [[Љуботен (Скопско)|Љуботен]] албанците навлегнале на крајот на [[18 век|XVIII век]]<ref name="ReferenceA">''Васил Кънчов, "Македония. Етнография и статистика", Част първа.Народи в Македония. Арнаути., стр. 83-100''</ref>.

[[Зајас]], сега изразито албанско село, до [[1740]] година било чисто македонско православно село. Првиот македонски етнограф, [[Томе Смиљаниќ - Браднина]] пред 90 години утврдил дека луѓето од Зајас ги знаат своите муслимански претци до 7 колено, а од овие имиња после продолжуваат имињата на нивните православни предци. Православните старинци биле „Шопки“, па Албанците еден дел од нив истиснале, а друг дел исламизирале и поалбанчиле<ref>''Т. Смиљанић, Кичевија, 440-441''</ref>.

Иако Албанците прво се доселиле во дебарскиот крај во [[17 век|XVII век]], сепак до [[19 век|XIX век]], апсолутното мнозинство во [[Голо Брдо]] и [[Дебарско Поле]] го сочинувале Македонците, христијани и муслимани. Поголеми етнички промени во дебарскиот крај настанале во [[19 век|XIX век]], со албанизација на [[Македонците муслимани]] од повеќе села и населување Албанци од северна Албанија. Според [[Васил Иванов К’нчов|Васил К`нчов]] за албанизирањето на Македонците муслимани и населувањето на Албанци во Голо Брдо и Дебарско Поле<ref>''Васил Кънчов, name="Македония. Етнография и статистикаReferenceA", Част първа.Народи в Македония. Арнаути., стр. 83-100''</ref>:

македонските власти према албанското малцинство.

Конфликтот неофицијално во Македонија започнал кон крајот на [[јануари]] [[2001]] година во пограничното село [[Танушевци]]. На [[16 февруари]] [[2001]] година во истото село, новинарска екипа на [[А1 телевизија]] била заробена, а по одземањето на камерата новинарите биле ослободени<ref>[http://star.vest.com.mk/default.asp?id=1479&idg=1&idb=185&rubrika=Makedonija Во Танушевци ОВК киднапираше новинар и снимател на А1 телевизија]</ref>. По двонеделни препукувања, бојното поле се префрлило во [[Тетово]]. Во месноста Кале во [[Тетово]], на [[14 март]] биле регистрирани вооружени напади врз безбедносната полиција. Веќе на [[23 март]], од страна на властите во [[Република Македонија]] била донесена одлука за голем напад врз позициите на [[ОНА]]. [[АРМ|Македонската армија]] им нанела голем пораз на припадниците на [[ОНА]]. Според некои извори, Албанците сепак не биле спремни и не очекувале таков напад во тоа време од страна на македонската полиција.

Во периодот на [[Втората светска војна]] ([[1941]]-[[1945]]) поголемиот дел од Албанците се ориентирале кон албанското националистичко движење ('''[[Бали Комбетар]]'''), а помал дел кон антифашистичкото (комунистичко) движење. По Втората светска војна Албанците во Македонија добиле целосна политичка и уставна рамноправност. Со Уставот од [[1946]] година добиле статус на ''малцинство'', а со Уставот од [[1963]] година статус на ''народност''. Со [[Охридскиот рамковен договор]] ([[2001]]) и амандманите на [[Уставот на Македонија]] нивните национални права се значително проширени. Наместо малцинство, дониле статус на '''етничка заедница''' (или дел од албанскиот народ). Тие слободно го развиваат и афирмираат својот национален идентитет (јазик и културни традиции). [[Албанскиот јазик]] е присутен на сите нивоа во просветниот процес (основно, средно и високо образование). Бројот на училиштата и бројот на учениците постепено расте. Во учебната [[1950]]/[[1951|51]] година наставата на албански јазик ја следеле 26.702 ученици, во [[1990]]/[[1991|91]] - 72.121, а во учебната [[2005]]/[[2006|06]] година - 80.247 ученици. Во учебната 2005/06 г. во Македонија имало 286 основни, 28 средни училишта, едно [[СИУ „Исабег Медреса“ - Скопје|средно исламско училиште]], [[Факултет за исламски теолошки науки]] во [[Кондово]], Албанска секција на [[Педагошкиот факултет „Св. Климент Охридски“]] во [[Скопје]] и два универзитета во [[Тетово]] - [[Тетовскиот државен универзитет]] и [[Универзитетот на Југоисточна Европа]].

Албанскиот јазик е присутен секојдневно во државните електронски медиуми (радио и телевизијата), а државниот канал [[МТВ 2]] и приватните ТВ станици ([[Алсат М]], [[ТВ Ера|Ера]], [[ТВ Тоска|Тоска]], [[Телевизија Арт|Арт канал]], [[ТВ Коха|Коха]]) секојдневно емитуваат програми на албански јазик. На албански јазик уште во [[НРМ]]/[[СРМ]] излегуваа весници („[[Флака е велазеримит]]“), списанија за возрасни („[[Јехона]]“) и списанијата за деца („[[Гезими]]“ и „[[Фатоси]]“). Во Македонија излегуваат три весници на албански јазик („[[Коха]]“, „[[Лајм (весник)|Лајм]]“ и „[[Факти]]“), списанието „[[Јехона е ре]]“ и списанието за деца „[[Илбери]]“. Повеќе издавачки куќи, како „[[Ватра]]“, „[[Шкупи]]“, „[[Чабеј]]“, „[[Љума (издавачка куќа)|Љума]]“ и други, издаваат дела од албански автори и дела од светската литература на албански јазик. Културните традиции на Албанците ги негуваат повеќе културно-уметнички друштва, како „[[КУД Емин Дураку|Емин Дураку]]“ (Скопје), „[[КУД Ибе Паликуќа|Ибе Паликуќа]]“ (Скопје), „[[КУД Џеладин Зекири|Џеладин Зекири]]“ (Тетово), „[[КУД Беса|Беса]]“ (Гостивар), „[[КУД Миѓени|Миѓени]]“ (Струга) и др.