Стар век: Разлика помеѓу преработките

'''Стар век''' ('''антика''') — дел од [[историја]]та,<ref>Crawford, O. G. S. (1927). Antiquity. [Gloucester, Eng.]: Antiquity Publications [etc.]. (cf., History education in the United States is primarily the study of the written past. Defining history in such a narrow way has important consequences ...)</ref> која се занимава со проучување на човечката историја, вклучувајќи го времето на древниот период (т.е. почетокот на „историјата“ и крајот на „праисторијата“)<ref>[http://www.historyofworld.net/ancient-history_m,7~o,3~i,47.html ancient-history<!-- Bot generated title -->]</ref> , раното средновековие во [[Европа]] и [[Ќин (династија)|династијата Ќин]] во [[Кина]]<ref>Foster, S. (2007). [http://books.google.com/books?id=zKU1ifOwMcUC Adventure guide. China]. Hunter travel guides. Edison, NJ: Hunter Publishing. Page 6-7 (cf., "Qin is perceived as 'China's first dynasty' and [... developed] writing.)</ref>. Овој период опфаќа раната империја на [[Кина]], царствата на [[Индија]] во период од 5000 години, [[клинесто писмо|клинестото писмо]] создадено од [[сумер]]ите во околу [[XXX век п.н.е.]], која претставува и најстарата скрипта која била откриена до денес. Но стариот век во никој случај не треба да се поистоветува со [[праисторија]]та.

 

Western Roman Empire; [...])</ref><ref>United Center for Research and Training in History. (1973). Bulgarian historical review. Sofia: Pub. House of the Bulgarian Academy of Sciences]. стр/ 43. (cf. ... in the history of Western Europe, which marks both the end of ancient history and the beginning of the Middle Ages, is the fall of the Western Empire.)</ref> или по смртта на императорот [[Јустинијан I]]<ref>Robinson, C. A. (1951). Ancient history from prehistoric times to the death of Justinian. New York: Macmillan.</ref> или со ширењето на [[ислам]]от<ref>Breasted, J. H. (1916). [http://books.google.com/books?id=vwZqAAAAIAAJ Ancient times, a history of the early world: an introduction to the study of ancient history and the career of early man]. Boston: Ginn and Company.</ref> или времето кога живеел [[Карло Велики]]<ref>Myers, P. V. N. (1916). [http://books.google.com/books?id=gSQOAAAAYAAJ Ancient history]. New York [etc.]: Ginn and company.</ref>.

 

Едно од најголемите тешкотии за проучување на стариот век е фактот што само еден мал дел од тој период е документиран, и само мал дел од тие истории успеале да се задржат до ден денес<ref name="GardnerP">Gardner, P. (1892). New chapters in Greek history, historical results of recent excavations in Greece and Asia Minor. New York: G.P. Putnam's Sons. Page 1+.</ref> , односно како проблем се означувало фактот што имало само малку луѓе кои биле способни да ја пишуваат историјата во тоа време<ref>Nadin, M. (1997). The civilization of illiteracy. Dresden: Dresden University Press.</ref>. Дури и оние кои биле напишани, сепак не биле широко распространети низ познатиот свет.

 

 

Денешните историчари за проучување на стариот век главно се потпираат на две насоки: археологијата и проучување на историјата преку запишаните текстови.

[[Податотека:East-Hem 100bc.jpg|thumb|222px|Источната хемисфера во 100 п.н.е.]]

* [[49 п.н.е.]] [[Римска граѓанска војна]] помеѓу [[Јулиј Цезар]] и [[Помпеј]]

* [[6 п.н.е.]] Раѓање на [[Исус Христос]]

* [[4 п.н.е.]] широка распространета теза за годината од раѓањето на [[Исус Христос]]

* [[70]] година, [[Опсада на Ерусалим (70)|разрушување на Ерусалим]] од војските на [[Тит]]

[[Податотека:East-Hem 200ad.jpg|thumb|222px|Светот во околу 200 година]]

* [[192]] година, создавање на [[Чампско царство]]

* [[220]] година, период на [[три царства во Кина]], по паѓањето на [[династија Хуан]]

=== Крај на класичната антика ===

* [[293]] година, реформи од страна на [[Диоклецијан]] во Римската имеприја

* [[476]] година, паѓање на [[Западно Римско царство|Западното Римско царство]]

* [[529]] година, [[Јустинијан I]] ја затворил [[Неоплатонова Академија|Неоплатоновата Академија]] во [[Атина]],

Потеклото на [[Набатејско царство|Набатејското царство]] се уште не е јасно. Според некои историчари, [[Ероним Стридонски]] ги посочува како наследници на Наваиотското племе, кое е споменето во [[Прва книга на Мојсеј|првата книга]] на [[Мојсеј]].

 

 

=== Северна Африка ===

{{main|Етрурија }}

[[Податотека:Mediterranean Sea 16.61811E 38.99124N.jpg|right|300px|thumb]]

 

Во времето на големото државно обединување, [[Етрурија]] се простирала од Средна и Северна Италија, по реките [[Арно]] и [[Тибер]] и дел од [[Кампанија]]. Некои автори сметаат дека потеклото на етрурците води од [[Мала Азија]]. Пред создавањето на [[Рим]], тие биле највлијателниот народ во тој регион. Етрурците достигнале голема култура во сите области на животот. Од етрурците, римјаните научиле многу работи, како градењето на згради, создавање на системи за наводнување, градење патишта, храмови. За градба, користеле тула од кал, за статуите на гоговите користиле теракота и бронза. Писменоста на етрурците е блиска до архаичната форма на старогрчката писменост. Од нивното писмо се зачувани околу 10000 надписи. За разлика од грците, етрурците на жената и одавале големо внимание. Тие биле поспособни за управување на општествениот живот на цивилизацијата.

==== Стара Грција ====

{{main|Стара Грција}}

 

[[Грција]] се наоѓала на јужниот дел на [[Балкански Полуостров|Балканскиот Полуостров]]. Таа излегувала на три мориња: [[Јонско Море|Јонско]], [[Егејско Море|Егејско]] и [[Средоземно Море|Средоземно]]. Грција била планинска земја, највисокиот врв се наоѓал на планината [[Олимп]] (3.000 м). Според тоа, таа била без услови за развој на [[земјоделие]]. Во Грција било развиено сточарството, морепловството и трговијата. Според грчкиот историчар Тукидит (460-369 п.н.е.), најстари жители на Елада биле Каријците и Лелегитите, кои ја развивале цивилизацијата на островот [[Крит]]. Најзначаен центар на островот [[Крит]] бил градот [[Кносос]], а според легендата тука живеел кралот [[Минос]]. Според [[Минос]], и културата развивана на овие простори била наречена Минојска или Критска, а била развивана од [[XIV век п.н.е.]]. Во почетокот на [[XX век п.н.е.]], од север во Грција се населиле [[Ахајци]], кои продреле во најјужните предели на Грција, го освоиле островот [[Крит]] и ја уништиле критската култура. На [[Пелопонез]] бил изграден градот [[Микена]] кој станал центарна новата [[Микенска цивилизација]] (XVI-XIII п.н.е.). Околу [[12 век п.н.е.]] во северот на Грција се населиле [[Јонци]], [[Дорци]] и [[Еолци]], кои го покориле и асимилирале домородното население кое имало поразвиена култура, ја прифатиле и ја развиле уште повеќе. Тие се нарекле [[Хелени]], а земјата [[Елада]], а подоцна го добиле името Грци од Римјаните.

{{main|Стар Рим}}

{{main|Римска република}}

[[Податотека:Roman Republic Empire map.gif|right|300px|thumb|Римската империја низ вековите]]

Римската држава била создадена на [[Апенински Полуостров|Апенинскиот Полуостров]]. Во стариот век на [[Апенински Полуостров|Апенинскиот Полуостров]] живееле многу племиња. Најпознати биле: [[Гали]]те, [[Итали]]те, [[Латини]]те, [[Умбри]]те, [[Самнити]]те и други. По Италите подоцна Апенинскиот Полуостров го добил името [[Италија]]. Во јужниот дел на Апенинскиот Полуостров и на [[Сицилија]] живееле колонии на [[Хелени]]те и овој дел бил наречен [[Голема Грција|Магна Греција]] (Голема Грција).

=== Доцна антика ===

 

 

== Религија и филозофија ==