Википедија

Историја на Хрватска: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Нема опис на уредувањето
с Јазична исправка, replaced: Отоманската империја → Отоманското Царство using AWB
Ред 3:
== Рана историја ==
 
Први познати племиња на територијата на денешна [[Хрватска]] биле [[Илири|Илирите]]те и [[Келти|Келтите]]те во внатрешноста, како и [[Хистри|Хистрите]]те, [[Либурни|Либурните]]те, [[Јаподи|Јаподите]]те и [[Далмати|Далматите]]те на јадранскиот брег. Во [[4 век п.н.е.]] на јужен и среден Јадран се создале грчки колонии, а во [[1 век п.н.е.]] територијата постепено станала дел од [[Римска империја|Римското Царство]]. Најроманизирани биле [[Истра]] и провинцијата [[Далмација]].
 
== Римска ера==
== Среден век==
 
[[Словени|Словенските Хрвати]] се населиле во [[7 век]] и [[8 век]], римски останале само островите, како и градовите во [[Далмација]] и [[Истра]]. Доселениците набрзо го примиле [[христијанство|христијанството]]то, а во [[Нин]] уште во [[9 век]] е создадена првата хрватска бискупија. Спорот помегу [[Византија]] и државата на [[Франки|Франките]]те на [[Карло Велики]] завршил со Мирот во [[Ахен]] ([[812]] год.), со која далматските градови ги задржала [[Византија]], а другите области ги добиле [[Франките]]. На јакнеењето на нивната власт безуспешно се обидел да се протистави кнезот [[Људевит Посавски]] ([[819]]-[[822]]).
 
Во [[9 век]] [[Далмација]], меѓу [[Цетина]] и [[Велебит]], се создало јадрото на хрватската држава , од каде за време на владеењето на домашните кнезови од семејството наследници на кнезот [[Трпимир]] (845-864 год.) постепено се проширила на далматските градови (околу [[1018]]-[[1107]] под власта на [[Кралство Венеција|Венецијанците]]). Најмоќен меѓу нив бил кнезот [[Томислав]] ([[910]]-[[928]] год.), кој на [[Драва]] го запрел навлегувањето на [[Унгарците]], кој, како византиски сојузник, успешно војувал со [[Бугарите]] и во [[925]] год. се крунисал за крал. По смртта на Звонимир (1075-89 год.) дошло до остри внатрешни судири, што ги искористил унгарскиот [[крал Коломан]] со семејството [[Арпадовиќ]] и ја освоил цела [[Хрватска]]. Во [[1102]] год. во [[Биоград]] се крунисал за хрватски крал, а [[1107]] год. ги добил и далматинските градови. Оттогаш се до 1918 год. Хрватска се развила како повеќе или помалку автономна државна творба во составот на унгарската држава, а разликите меѓу [[Славонија]] и [[Хрватска]] и областа на јужно од [[Гвозд]] ([[Велика Капела]]) постојано се зголемувале.
Ред 26:
Хрватска во составот на Хабсбуршката монархија ја сочувала својата автономија но во меѓусебните војни со Османлиите Хрватска изгубила голем дел од своите територии како јужна Далмација. Од друга страна Венецијанската Република ги зазела Сплит, Задар а како слободен бил градот Дубровник и тоа до 1526 година кога морал да ја признае османлиската власт и да плаќа данок. Во составот на австриските сили, на територијата на Хрватска била формирена одбранбена линија према Босна која се викала Воена краина. Во поробените хрватски земји, голем дел од населението било продавано како робови на исток, а голем дел од Хрватите побегнале кон Австрија, Унгарија, Италија и Чешка, па и денеска во овие земји живеат потомци на овие бегалци. Во тој период Хрватска изгубила половина од своето населени.
 
По поразот на Турците крај Сисак започнала долгогодишната војна меѓу Хабсбурговците и ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство. Таа завршила во [[1606]] година и на Хрватите биле вратени дел од загубените територии. Во [[1618]] година започнала нова 30-годишна војна. Во неа учествувале браќата Зрински, тогаш највлијателните хрватски аристократи. Во [[1664]] војската на Хабсбурговците издвојувала победа во [[Битка кај Сентготард (1664)|битката кај Сентготард]], но [[Цар на Светото Римско Царство|царот на Светото Римско Царство]] [[Леополд I (Свето Римско Царство)|Леополд I]] (1657-1705) не ја искористил победата и склучил неповолен мировен договор според кој на османлиите припаднале дел од хрватските и унгарските територии. Хрватите и Унгарците не се согласиле со условите на овој договор по кое организирале востание на чело со Никола Зрински. Бунтовниците преговарале со францускиот крал [[Луј XIV]] кој бил во конфликт со виенскиот двор, поради европската политика. Преговорите немале резултат, а на [[18 ноември]] [[1664]] година Никола Зрински починал. Неговото место го зазел помладиот брат Петар Зрински кој продолжил со борбата за правата на Хрватите заедно со [[Фран Крсто Франкопан]] и унгарските благородници. Меѓутоа Унијата со Унгарците се распаднала во [[1667]] година по смртта на нивниот водач. Набргу потоа преку измама биле заробени Петар Зрински и Фран Крсто Франкопан, како и унгарските водачи на бунтот. На [[30 април]] [[1671]] година Зрински и Франкопан биле егзекутирани и закопани тајно. По ова следувало разграбување на нивниот имот. Гробовите на Зрински и Франкопан биле пронајдени дури во 1907 година, а во 1919 година посмртните останки биле пренесени во [[Загреб]].
 
Во [[1683]] година [[Османлии]]те за последен пат ја ставиле под [[Опсада на Виена (1683)|опсада Виена]], но претрпиле пораз. Охрабрени од тоа, [[Хрвати]]те започнале војна за ослободување. Во текот на следните 15 години биле ослободени цела [[Славонија]], Бановина, Лика и др. Во [[1699]] година Османлиите биле принудени да потпишат [[Договор од Карловци|мировен договор]] со Хабсбуршката монархија и да се повлечат целосно од Унгарија и голем дел од хрватските територии.
Ред 36:
Во втората половина на [[20 век]] претставува [[Република]] во рамките на [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|СФР Југославија]], но прогласува независност во [[1991]]. Хрватска е [[кандидат]] за членство во [[Европска Унија|Европската Унија]] и е член на [[НАТО]].
 
{{Шаблон:Историја на Европа}}
{{Шаблон:Историја на Европа по земја}}
 
[[Категорија:Историја на Хрватска| ]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Историја_на_Хрватска“